رشد موشکی

رشد بیش از 11 برابری یک شرکت تقریبا بی‌نظیر است. وقتی درآمد شرکتی در یک سال این‌گونه بالا برود، بدیهی است که به فهرست IMI500 اضافه شود و تا یک قدمی دویست شرکت برتر ایران بالا رود. شرکت «سابیر» که سال مالی 97 را با کسب درآمد 36 میلیاردی به پایان رسانده، ظرف یک سال دقیقا 1169 درصد افزایش درآمد داشته است. رشدی که گویا ناشی از موفقیت در اجرای چندین پروژه بزرگ عمرانی بوده است.

طبق گزارشی که سازمان مدیریت صنعتی بر مبنای اسناد مالی شرکت منتشر کرده، درآمد سابیر در سال مالی 1398 بالغ بر 422 میلیارد تومان بوده که همین مورد باعث شده تا این شرکت در جایگاه دویست و سومین بنگاه اقتصادی ایران قرار گیرد.
سابیر که از سال 1345 به ساخت سازه‌های بزرگ، ساخت سد و نیروگاه، ساخت خطوط مترو و راه‌سازی، عملیات ژئوتکنیک و تزریق و همچنین توسعه پروژه‌های نفت و گاز و پتروشیمی و آب و فاضلاب اشتغال دارد، فعلا زیر نظر شستا فعالیت می‌کند و در جرگه بنگاه‌های عمومی قرار دارد.

با اینکه در سال 1398 بودجه عمرانی دولت بسیار کمرنگ بوده و به واسطه فشار تحریم، شرایط سختی به بخش زیرساخت و شرکت‌های فعال در این حوزه تحمیل شده، اما سابیر یک رشد موشکی را تجربه کرده و ما را بر آن داشته تا بررسی کنیم این سازنده قدیمی کشور چطور در یک سال توانست درآمدش را تا این میزان افزایش دهد؟

خالق دریاچه پارک چیتگر را بشناسید
سابیر تاکنون پروژه‌های مشهوری را اجرا کرده است که مهم‌ترین آن‌ها پروژه سد و نیروگاه دو هزار مگاواتی کارون 3 است. این شرکت سازنده تونل پنج کیلومتری انزاب در تاجیکستان است.
سابیر همان شرکتی است که مخازن استراتژیک بتنی نفت خام گوره را ساخته و تقاطع غیرهمسطح میدان شهید بندر اهواز، تصفیه‌خانه ششم آب تهران به عنوان بزرگ‌ترین تصفیه‌خانه آب در خاورمیانه، سد بتنی دو قوسی كوهرنگ 3 در کنار احداث تونل انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قمرود هم از دیگر کارهایی است که به دلیل وجود مراکز آبرفتی مسیر حفاری تونل به دقت و مهارت بالایی برای احداث نیاز داشته است.

سابیر که از سال 1345 با تدبیر وزارت نیروی وقت ایران تأسیس شده، در طول 55 سال فعالیت توانسته پروژه‌های بزرگی نظیر سد ماملو، نیروگاه سد گتوند، سد کنجانچم و سد انحرافی آبشار را تنها در بخش سد و نیروگاه به سرانجام برساند.
این شرکت به غیر از احداث برخی پروژه‌ها در هند، گینه، ازبکستان و تاجیکستان، در زمینه احداث مجموعه‌های ساختمانی هم فعالیت داشته و سازنده دریاچه مصنوعی چیتگر در شمال غرب تهران با مساحت130 هکتار است. 10 تونل انتقال آب و بند انحرافی، سه پروژه نیروگاهی و مسکونی صنعتی، اجرای خط لوله گاز تهران – اصفهان، احداث ده‌ها پروژه کانال بتنی، اجرای چندین پروژه ژئوتکنیک در کنار تأسیس کارخانه لاستیک بارز از دیگر فعالیت‌هایی است که شرکت سابیر در طول سالیان گذشته اجرا کرده است.
این شرکت هم‌اینک چهار سد در دست احداث و ده‌ها پروژه صنعتی، زیرساختی و عمرانی دارد و روی بسیاری از طرح‌های عمرانی و اقتصادی در حوزه‌های آب، ساختمان، سد، پل، تونل‌های زیرزمینی و صنعت و معدن تمرکز دارد.

سابیر و افول بودجه‌های عمرانی
پیمانکار مشهور ایرانی هم مثل هر شرکت عمرانی دیگری در ایران از دو ناحیه تحت فشار است. نخست پاندمی و فشار هزینه‌های سلامت روی بودجه‌های دولتی و دوم افول بودجه عمرانی در ایران. از آنجا که در طول یک دهه اخیر در بخش‌های نیروگاهی، آب، زیرساخت‌های عمرانی و جاده‌ای، کشور با کاهش جدی سرمایه‌گذاری روبه‌رو بوده و حتی بحث از افت جدی تشکیل سرمایه و منفی شدن روند رشد این متغیر مهم وجود دارد، شرکت‌هایی چون سابیر احتمالا بدترین فشار را از ناحیه تزریق منابع دولتی به زیرساخت‌ها تحمل خواهد کرد.

این احتمال وجود دارد که جهت‌گیری سابیر در مجموعه شستا برای ساخت و توسعه کارخانه لاستیک بارز کردستان یکی از اقداماتی باشد که با هدف تغییر مسیر درآمدی شرکت در دستور کار قرار گرفته است. در عین حال فشار بالای تورمی به نهاده‌های بخش عمرانی اعم از سیمان، انرژی و کارگر و ماشین‌آلات در کنار عدم به‌روزرسانی قراردادهای پیمانکاری دولتی، شرایط سختی را برای گروه‌های انبوه‌سازی نظیر سابیر ایجاد کرده که احتمالا در سال مالی 99 خود را در صورت مالی شرکت نشان خواهد داد.
بر این مبنا از آنجا که هنوز اثر پاندمی روی وضعیت درآمدی سابیر در سال 99 مشخص نشده و گزارشی از تأثیر توفان تورمی سال 99 نیز روی اوضاع مالی شرکت ارائه نشده، باید منتظر افت یا چسبندگی شرکت در همین سطح درآمدی در فهرست 1400 سازمان مدیریت صنعتی باشیم. بر این مبنا اگر شنیدید سابیر اندکی در فهرست IMI500 سقوط کرده، تعجب نکنید.