مراقب نیروهای متخصص خود باشیم

یک؛ تحول دیجیتال بازارهای جدیدی ایجاد کرده و چشم‌انداز نیازهای بازار کار نرم‌افزار برای سال‌های آتی متفاوت شده و در برنامه‌های 10 ساله و 20 ساله کشورها افزایش نیاز به خدمات پیش‌بینی شده است. انقلاب صنعتی چهارم مدت‌هاست که شروع شده، ولی کارهای بسیاری هست که انجام نشده و ما می‌توانیم نیرو و تخصص خود را در این حوزه‌ها استفاده کنیم. اگر خودمان را با آن هماهنگ کنیم، می‌توانیم فرصت‌هایی برای توسعه فناوری در کشور و حتی فروش و صادرات داشته باشیم.

وقتی نیازهای جهانی دچار تغییر اساسی می‌شوند، شرکت‌های پیشرو حرکت می‌کنند و تغییر اساسی در پاردایم موجود ایجاد می‌شود و فاصله‌ای پشت سر آنان به وجود می‌آید که این خلأ محل رقابت و پیشرفت بقیه خواهد بود. برای استفاده از خلأ ایجادشده، زمان محدود است و نیاز به برنامه‌ریزی و کار فشرده داریم.

البته این را نیز در نظر داشته باشیم که ظهور بیماری کرونا در جهان برنامه‌ریزی‌ها را تغییر داد و به نیازهایی که پیش از این به آن‌ها اشاره کردم، نیازهایی که در اثر کرونا ایجاد می‌شوند نیز باید افزود. برخی نیازها – حتی به صورت موقت – از بین رفته و احتیاجات دیگری جایگزین شده‌اند که نتایج آن را در جهان می‌بینیم. در این بین دولت با همکاری بخش خصوصی می‌تواند راه دستیابی به نتایج این تحول و برخورداری از آن را برای کشور باز کند.

دو؛ اما نقش نهادهای صنفی و کسب‌و‌کارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات در این میان چیست؟ اساسا راه‌حل مشکلات همکاری بازوهای صنفی، تخصصی و حکومتی است. وقتی کارفرما و پیمانکار پراکنده‌اند، صدمه‌پذیرند و وابسته به تیم‌های محدود و کوچک فنی خود. یک صنف قدرتمند می‌تواند از منافع همه حمایت کند و راهگشای افزایش بهره‌وری باشد.

صنف می‌تواند با نماینده سازمان‌های دولتی ارتباط برقرار کند، به گونه‌ای که رضایت همه تأمین شود. در مقابل نیز سازمان‌های دولتی می‌توانند از طریق نهاد حاکمیتی فناوری اطلاعات، به استانداردهای فنی و وحدت رویه اجرای کار بدون نگرانی از نهادهای نظارتی برسند و با حداکثر سرعت و اطمینان پروژه‌های خود را به پیش ببرند. نکته قابل توجه اینکه شیب و شتاب رشد فناوری فزاینده است و هر قدر جلوتر برویم، لزوم این همکاری بیشتر خواهد بود.

با تحول دیجیتال، در مدت کوتاهی فرهنگ کاری تغییر کرده است؛ دور کاری رواج پیدا کرده و کلاس‌های درسی، خرید و فروش و جلسات کاری شکل خود را به دیجیتال نزدیک کرده‌اند. در نتیجه تولید داده و محتوا بیشتر شده و همه این‌ها نیاز توسعه فناوری اطلاعات و استفاده از آن را افزایش می‌دهند. هیچ بعید نیست که فرهنگ ایجادشده تا حدود زیادی باقی بماند.

به دنبال مشکلات ایجادشده در اکوسیستم نیز در همه‌جای دنیا شاهد رقابتی شدید‌تر خواهیم بود و در عمل رقابت برای بقاست. اقتصادها کوچک‌تر و بازارها انقباضی‌تر می‌شوند، در عین حال فناوری اطلاعات همراه با توسعه و نوآوری این شانس را دارد که از این گرفتاری‌ها مستثنی باشد.

سه؛ چه زیرساخت‌هایی برای نقش‌آفرینی کسب‌و‌کارهای نوآوری مبتنی بر فناوری اطلاعات نیاز است؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که زیرساخت‌های ما در مقایسه با بسیاری کشورها خوب است، ولی به‌هیچ‌وجه کافی نیست. مهم‌ترین آن نیروی فنی متخصص است که موتور محرک توسعه فناوری اطلاعات است. این در حالی است که هم کمبود نیروی فنی متخصص داریم و هم مشکل مهاجرت این نیروها را. در چند سال گذشته نرخ مهاجرت نيروهاي ایرانی به آلمان به طرز محسوسی افزایش پیدا کرده است.

در نهایت متوجه شدیم این برنامه‌ريزي آلماني‌ها بوده كه برای تحقق برنامه‌هاي تحول ديجيتال خود کسری نیروی متخصص خود را از کشورهای دیگر جبران کنند. بنابراین لازم است زمینه‌ای به وجود بیاوریم که انگیزه و رضایت کافی، حداقل از نظر اقتصادی، برای نیروهای متخصص فراهم شود تا برای انجام پروژه‌های داخلی دچار مشکل تأمین نیرو نباشیم و درکنار آن به صادرات کالا و خدمات تخصصی فناوری بپردازیم.

چهار؛ کشور هند به گزارش گارتنر در سال 2020 صادراتی بالغ بر 225 میلیارد دلار داشته است. طبیعتا ما نمی‌توانیم خودمان را با هند مقایسه کنیم، ولی می‌توانیم از تجارب کشورهایی مثل هند استفاده کنیم. با توجه به جمعیتی که داریم، اگر در صادرات خدمات فناوری موفق شویم، به درآمدی حدود 13 تا 14 میلیارد دلار در سال می‌رسیم که در مقایسه با صادرات غیرنفتی ما در برنامه ششم توسعه که در سال 1400 مبلغ 8/ 112 میلیارد دلار پیش‌بینی شده، قابل توجه است و می‌تواند بسیاری از مشکلات این حوزه را رفع کند.
در نهایت آینده متعلق به کسانی است که به آن فکر می‌کنند، نه کسانی که به انتظار رسیدن آن می‌نشینند. همان‌طور که امروز متعلق به کسانی است که قبلا در مورد آن فکر کرده‌اند و آمادگی دارند از فرصت‌هایش استفاده کنند.