کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
مفهوم بلاکچین در کشور ما و در نظر عموم مردم، به رمزارزها گره خورده است. این امر تنها به علت انگیزه بالای مردم برای حفظ سرمایه خود در این روزهای سخت اتفاق نیفتاده است. هرچه باشد، اولین باری که بلاکچین با موفقیت به کارگرفته شد، توسط رمزارز انقلابی محبوب همه، یعنی بیت‌کوین بود. ولی بدون شک افرادی که در فناوری سررشته‌ای دارند، به‌خوبی از امکانات انقلابی بلاکچین فرای رمزارزها نیز آگاهند. برای مثال این اواخر همه درباره ان‌اف‌تی‌ها صحبت می‌کنند که یکی دیگر از عجایب فناوری بر بستر بلاکچین است. اما بیش از هر چیز، آنچه بلاکچین را جذاب می‌کند نه وضع فعلی آن، بلکه آینده‌اش است. ظرفیت‌های کلان بلاکچین برای پیاده‌سازی بسیاری از روندهای دارای واسطه و حذف آن‌ها در این فرایند به عنوان یکی از قطب‌های اصلی انقلاب صنعتی چهارم و یکی از هیجان‌انگیزترین چشم‌اندازهای فناوری شناخته می‌شود. اما حالا در سال ۲۰۲۱ و پیش از محقق شدن این ظرفیت‌ها، روندهای غالب بر فناوری بلاکچین چیستند؟
توکن‌سازی
توکن که در زبان انگلیسی به معنی نشانه است، در بلاکچین به واحدی گقته می‌شود که روی شبکه انحصاری بلاکچین خود سوار نیست. بسیاری از افراد فعال در بازار رمزارزها این کلمه را با رمزارزهایی مانند «تتر» می‌شناسند. اما توکن‌ها نقشی بسیار فراتر از تعریف ابتدایی خود دارند. توکن‌ها یا «نشانه‌ها» می‌توانند به طور موثق، غیرقابل جعل و شفاف هر دارایی باارزشی را نمایندگی کنند. البته که در طول سال اخیر بزرگ‌ترین خبر در حوزه توکن‌ها، توکن‌های غیرقابل معاوضه یا همان ان‌اف‌تی‌ها بوده‌اند. هرچند این توکن‌ها بیشتر برای خرید و فروش آثار هنری یکتا به کار می‌روند، ظرفیت توکن‌ها روزی در ابعاد خرید و فروش خانه، زمین، اوراق بهادار مانند سهام و غیره خواهد شد. به‌کارگیری توکن‌ها در چنین زمینه‌هایی، امکان شیوه‌های معروف کلا‌هبرداری مانند فروختن چندباره دارایی را از بین می‌برد و در عین حال توانایی استعلام دقیق و شفاف تاریخچه دارایی را نیز برای خریدار فراهم می‌کند.
مدیریت هویت و حریم شخصی
فرض کنید می‌خواهید خریدی انجام دهید که از شما می‌خواهد سن قانونی خود را با ارائه مدرک تصدیق کنید. در چنین وضعیتی معمولا باید کارت ملی یا شناسنامه خود را برای مدتی تسلیم کنید. چنین عملی به فروشنده به غیر از سن شما اطلاعاتی را می‌دهد که ربطی به خرید ندارد. او تنها نیاز دارد سن شما را تأیید کند، در حالی که در شناسنامه شما اطلاعات بسیار بیشتری از سن شما وجود دارد که شاید نخواهید در دسترس فروشنده باشد. یکی از ترندهای اصلی بلاکچین توکن‌سازی هویت افراد در راستای تحقق «هویت‌شناسی مرکززدایی‌شده» است. با چنین توکن‌های شخصی‌سازی‌شده و مطمئنی می‌توانید دقیقا اطلاعاتی را که می‌خواهید بدون کم و کسری و به هرمدتی که می‌خواهید در اختیار هر فردی که دوست دارید، قرار دهید. این شیوه استفاده از توکن‌ها، هم‌اکنون برای ساخت گواهی‌ها یا «پاسپورت‌های واکسن» کرونا استفاده می‌شود که در این زمینه کشور کره پیشتاز است. بدین شکل افراد می‌توانند تنها اطلاعات مربوط به واکسیناسیون خود را بدون اینکه حریم شخصی‌شان نقض شود، به اشتراک بگذارند.
شفاف‌سازی زنجیره تأمین کالا
عدم وجود شفافیت شاید شایع‌ترین مشکلی باشد که تقریبا در عموم صنایع وجود دارد. با این حال به غیر از عدم وجود شفافیت در قبال مشتری و مخاطبان، خیلی اوقات این اتفاق در قبال کارکنان و حتی سردمداران یک شرکت یا صنعت نیز به وجود می‌آید. حالا بلاکچین چشم‌انداز ثبت شفاف و دقیق اطلاعات مربوط به تولید، تعداد کالا، مقدار عرضه، موجودی انبار و… را فراهم کرده است. انبارهای دیجیتال که از این سیستم برای ثبت دقیق مقدار ورودی و خروجی استفاده مي‌کنند، روزبه‌روز بیشتر شایع می‌شوند.
اما این شفافیت تنها به نفع سرمایه‌داران و ابزار بهینه‌سازی شرکت‌های آنان نیست. با توجه به عمومی بودن ماهیت بلاکچین و یکتا بودن آن، دسترسی به اطلاعات مذکور در مورد هر شرکت برای مشتریان نیز آسودگی خاطر و امنیت تجاری را فراهم می‌کند. شاید در آینده نه‌چندان دور، به واسطه قدرت بلاکچین دیگر خبرهایی در باب سوءاستفاده و افترا در زنجیره‌های تولید و تأمین کالا نشنویم.
تحول خدمات مالی
در حال حاضر عموم خدمات مالی‌ای که به ما ارائه می‌شود به طور تقریبی در انحصار بانک‌هاست. هم برای خدماتی که منحصر به بانک‌هاست و هم خدماتی از قبیل بیمه و معاملات بنگاهی، نقش واسطه‌ها پررنگ است. نقشی که عموما با عدم استقبال عموم مردم روبه‌روست. اما بستر بلاکچین در این حوزه نیز خود را در نقش ناجی می‌بیند. با استفاده از فناوری «دیفای» (DeFi) که در انگلیسی مخفف خدمات مالی غیرمتمرکز است، بسیاری از نوآوران در حال فراهم‌سازی بسترها و سامانه‌هایی هستند که در آن‌ها خدمات مالی همچون دریافت وام و بیمه همگی از طریق قراردادهای هوشمند سوار بر بلاکچین و بدون نقش واسطه ارائه می‌شوند. دیفای در کنار ان‌اف‌تی دو روند بزرگ و غالب بر جریان بیت‌کوین هستند. اما با توجه محدود بودن نسبی فضای ان‌اف‌تی برای رشد، دیفای بدون شک بزرگ‌ترین و مهم‌ترین روند جاری در بلاکچین است. پیش‌بینی می‌شود که تا ۱۵ سال آینده بیش از ۳۰ درصد سرمایه جاری در خدمات مالی در سامانه‌های دیفای جابه‌جا شود. در حالی که هدف نهایی دیفای براندازی خدمات مالی بر محور واسطه است. امری که در آینده، با توجه به سرعت سرسام‌آور رشد بلاکچین چندان هم باورنکردنی نخواهد بود.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/8onu
