کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
فنامد (فناوری‌های مالی کارآمد) نام برنامه‌ای بود که امسال در غرفه معاونت علمی ریاست‌جمهوری در نمایشگاه صنعت مالی (بانک، بورس و بیمه) برگزار شد. براساس آنچه درباره این برنامه که شامل مجموعه‌ای از نشست‌ها بود، اعلام شد، تمرکز آن بر ایجاد آشنایی هرچه بیشتر فعالان حوزه فناوری با ادبیات نظام تأمین مالی در کشور بود.
عبدالمجید مرشدی، مدیرکل دفتر تأمین مالی و سرمایه‌گذاری معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیسجمهور و مسئول برگزاری فنامد درباره این برنامه بیان کرده بود: «در راستای هم‌افزایی بیشتر میان ارکان تخصصی مالی اکوسیستم دانش‌بنیان با سایر بازیگران و فعالان این حوزه، در نمایشگاه امسال در غرفه معاونت علمی و فناوری پاویونی برای حضور صندوق‌های پژوهش و فناوری فعال و نهادهای مالی زیرمجموعه بازار سرمایه که با معاونت علمی و حوزه دانش‌بنیان همکاری دارند، در نظر گرفته شده تا زمینه تعامل هرچه بیشتر شرکت‌های دانش‌بنیان با این مجموعه‌ها فراهم شود.»
معاونت علمی امسال برای اولین‌بار در نمایشگاه صنعت مالی شرکت کرده بود و هدف از برنامه فنامد شبکه‌سازی و ایجاد ارتباط مؤثر میان فعالان و ارکان نظام مالی کشور و بازیگران اکوسیستم نوآوری و فناوری در جهت نقش‌آفرینی در تحقق اقتصاد دانش‌بنیان، در این دوره از نمایشگاه عنوان شده بود. در ادامه این گزارش مروری بر نشست‌های برگزار شده در فنامد خواهیم داشت.
ابزار لازم برای تأمین مالی سرمایه‌گذاران خطرپذیر وجود ندارد
در دومین روز از فنامد نشست تأمین مالی ارزی جمعی شرکت‌های دانش‌بنیان برگزار شد. روح‌الله ابوجعفری، مشاور وزیر اقتصاد با حضور در این نشست بیان کرد که سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر آماده ورود به بازار ایران هستند، اما ابزار لازم برای تأمین مالی آنها وجود نداشته است.
ابوجعفری افزود: «بعد از صدور مجوز سازمان بورس، از سال ۱۳۷۹ در تأمین مالی ریالی موفق بودیم. هم‌اکنون حجم تأمین مالی جمعی بیش از ۲۰ هزار نفر به چهار هزار میلیارد تومان رسیده است. در این راستا با هماهنگی بانک مرکزی یک مجوز محدود تأمین مالی ارزی برای شرکت‌های دانش‌بنیان صادرات‌محوری که تجهیزات وارد می‌کنند فراهم شده است.»
عبدالمجید مرشدی، مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری معاونت علمی نیز در این نشست بیان کرد: «تا امروز بخشی از روند تأمین مالی با سامانه ناخدا انجام شده، اما چالش مهم در بهبود روند سرمایه‌گذاری خارجی و تأمین مالی ارزی است که اقدامات لازم در دستور کار است.»
روح‌الله میرامینی، مدیر صندوق توسعه فناوری‌های نوین در این‌باره گفت: «به‌عنوان یک صندوق، تاکنون از تمام ابزارهای موجود استفاده کرده و از تأمین مالی ارزی نیز بهره برده‌ایم. صندوق‌ها به دلیل اعتبارسنجی طرح‌ها، قدرت تشخیص مناسب دارند و از سوی دیگر نقطه تلاقی دولت و بخش خصوصی هستند، بر این اساس جایگاه صندوق‌ها برای طرفین اعتمادساز است.»
محمد کلاهی، معاون اعتباری صندوق توسعه فناوری‌های نوین و مدیر سکوی تأمین مالی جمعی نوین‌کراد نیز در این نشست بیان کرد: «فرایند کلی تأمین مالی ارزی مشابه تأمین مالی ریالی است. روند کار به این صورت است که شرکت‌های متولی درخواست خود را ارائه می‌کنند و بعد از ارزیابی، طرح در سکوی ارزی ارائه می‌شود. با همکاری وزارت اقتصاد و ارکان ۹ گانه در این همکاری مشترک، به دنبال کاهش حداکثری ریسک سرمایه‌گذاری هستیم. با صدور ضمانت‌نامه اصل سرمایه به‌صورت کامل بازخواهد گشت. در این مدل، سرمایه‌پذیر باید شرکت دانش‌بنیان باشد. منابع ارزی سرمایه‌گذاری خارجی با صرافی ملی دریافت می‌شود، سکو هم این منبع را با حساب ارزی در اختیار شرکت متقاضی قرار می‌دهد. در نهایت منابع ارزی از محل درآمد صادراتی شرکت دانش‌بنیان به سرمایه‌گذاران بازخواهد گشت.»
نیاز شرکت‌های دانش‌بنیان گسترش یافته است
رضا اسدی‌فرد، معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیسجمهور نیز در فنامد حضور داشت. اسدی در حاشیه این رویداد بیان کرد که نیاز است امکانی فراهم شود تا اموال نامشهود شرکت‌ها این قابلیت را داشته باشند که به‌عنوان پشتوانه ضمانت و حد اعتباری استفاده شوند.
او همچنین اظهار کرد: «با گذشت ۱۵ سال از بحث دانش‌بنیان در کشور و شرکت‌های دانش‌بنیان خوشبختانه تعداد شرکت‌ها به یک عدد قابل قبولی رسیده و ما اخیراً رویداد ۱۰هزارتایی شدن شرکت‌های دانش‌بنیان را داشتیم و تعداد نسبتاً خوبی از شرکت‌ها رشد کرده و به ابعاد اقتصادی بزرگی رسیده‌اند.»
اسدی‌فرد افزود: «طبیعتاً نیازهای این شرکت‌ها در زمینه تأمین مالی رشد کرده است. زمانی صندوق نوآوری و شکوفایی با همان سرمایه‌ای که داشت و وام‌هایی که می‌داد مشکل بسیاری از شرکت‌ها را رفع می‌کرد، اما امروز منابع صندوق نوآوری و شکوفایی کفاف کار بسیاری از شرکت‌های بزرگ ما را نمی‌دهد و نیاز به تأمین مالی در ابعاد بزرگ‌تر دارند.»
مهدی کرامتی، سرپرست دبیرخانه شورای راهبردی فناوری و تولیدات دانش‌بنیان معاونت علمی با حضور در نشست اعتبار مالیاتی سرمایه‌گذاری در شرکت‌های دانش‌بنیان، بیان کرد که در سال ۱۴۰۲ و با اولین اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان ۴.۲ همت مجوز برای شروع فعالیت اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری صادر شده است.
او افزود: «با توجه به اینکه تعدادی از این مجوزها چندساله است از این مبلغ ۱.۴ همت هزینه شد که این هزینه پذیرفته شد و به سازمان امور مالیاتی اعلام شد. استقبال از این حمایت در سال اول بسیار خوب بوده است. زمانی ما می‌توانیم اهمیت این موضوع را متوجه شویم که آن را با بودجه معاونت علمی یا صندوق نوآوری و شکوفایی مقایسه کنیم. سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی تا چند وقت اخیر سه همت بوده که به‌تازگی به ۱۰ همت افزایش یافته است.»
در میزگرد بررسی راهکارهای استراتژی خروج از سرمایه‌گذاری چه گذشت؟
در میزگرد دیگری که فنامد برگزار کرد، راهکارهای استراتژی خروج از سرمایه‌گذاری بررسی شد. در این میزگرد، مرتضی باقری، مدیر سرمایه‌گذاری جایگزین تأمین سرمایه تمدن؛ سعید اسلامی بیدگلی، رئیس هیئت‌مدیره گروه خدمات مالی آرمان‌آتی و مهدی فرازمند، مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک حضور داشتند.
مرتضی باقری، مدیر سرمایه‌گذاری جایگزین تأمین سرمایه تمدن در این میزگرد گفت: «موضوع خروج از سرمایه‌گذاری بسیار مهم است. همان‌طور که می‌دانید صندوق‌هایی که سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ وارد بازار سرمایه شدند و جذب سرمایه‌گذار کردند منتظرند تا بازده به دست بیاورند و به همین علت خروج بسیار مهم بوده و لازم است صندوق‌ها از سرمایه‌گذاری خارج شوند.»
او درباره رگولاتوری در بازار سرمایه گفت: «بخش رگولاتور بازار سرمایه باید به کمک این صندوق‌ها بیاید. اکنون پنج سال از سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها گذشته و به نقطه‌ای رسیده‌اند که امکان پذیرش بازار سرمایه حتی در دانش‌بنیان را دارند. پیشنهاد ما این است که روند پذیرش استارتاپ‌هایی که در این صندوق‌ها هستند تسهیل شود تا بتوانند در بازار نوآوری دانش‌بنیان عرضه شوند و تنها راه خروج صندوق‌ها بازار سرمایه است.»
سعید اسلامی بیدگلی، رئیس هیئت‌مدیره گروه خدمات مالی آرمان‌آتی در ادامه این میزگرد درباره چالش‌های خروج از سرمایه‌گذاری‌های استارتاپی گفت.
به بیان او در بازار سرمایه VCهایی که از پنج سال گذشته در حوزه استارتاپ سرمایه‌گذاری کرده‌اند مسئله خروج را دارند. همچنین بخشی از سرمایه‌گذارانی که در آن حوزه بودند عملاً نتوانستند سودهای متناسب با ریسک‌هایی که انجام دادند به دست بیاورند و بلاتکلیف مانده‌اند.
او در ادامه گفت: «چالش‌ها و مشکلات کلی این است که فضای کسب‌وکار استارتاپی تغییر کرده و در کشور تحولات اجتماعی (کرونا، اینترنت و غیره) اتفاق افتاده و باعث شده استارتاپ‌ها نتوانند موفق باشند. اما همچنان به در بسته سازمان بورس برای افزایش سقف‌ها و افزایش طول عمر صندوق‌ها برمی‌خوریم. اینها چالش‌های این حوزه است.»
البته او در ادامه به راه‌اندازی بازار نوآفرین به‌عنوان یک راهکار در این حوزه اشاره کرد و در آخر افزود: «از راهکارهای دیگری که مطرح می‌شود توسعه فرهنگ VCها با هلدینگ‌های بازار در فضای استارتاپی است؛ به‌‌طوری که از تجربه VCهای پیشین استفاده شود.»
مهدی فرازمند، مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک در این میزگرد یکی از مدل‌های موفق جهانی برای خروج از سرمایه‌گذاری را عرضه سهام در بورس‌ها و IPO اعلام کرد.
فرازمند در این‌باره گفت: «در این راستا سازمان بورس با کمک فرابورس بازار نوآوری را طراحی کردند و اولین شرکت هم در این بازار پذیرش شد و امید برای خروج از سرمایه‌گذاری‌های نوآورانه و دانش‌بنیان و استارتاپی فراهم شد.»
البته او راه دیگری را نیز برای خروج موفق از سرمایه‌گذاری معرفی کرد و گفت: «راه دوم، موضوع فروش سرمایه‌گذاران خصوصی به بازارهاست که تجربه خوبی در این مدت در بازار رقم خورده است. این نشان می‌دهد که قابلیت خروج در استارتاپ‌های بزرگ ما به وجود آمده و مجموعه‌های سرمایه‌گذار بخش خصوصی آمادگی ورود به سرمایه‌گذاری در بخش استارتاپ‌ها و SMEها را دارند.»
فرازمند در ادامه گفت: «راه سوم این است که سرمایه‌گذار بتواند سرمایه خود را به فایندرها بفروشد. موانع خروج از سرمایه‌گذاری‌ها بحث مفصلی است و مهم‌ترین عامل در شکست موفقیت خروج از سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه کلان، بحث تورم است. سرمایه‌گذارهای بزرگ ما دچار مشکلات متعددی هستند و نمی‌توانند کارآمد باشند و ما باید موانع آنها را برطرف کنیم.»
مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک در پایان گفت: «ما باید شرایط بازار نوآفرین را تسهیل کنیم و به نوع تفکر بازیگرها در سرمایه‌گذاری اهمیت دهیم و امکانی فراهم کنیم تا صندوق‌ها بهتر بتوانند خروج کنند. همچنین به حاکمیت شرکتی که نقطه‌ضعف بسیاری از مجموعه‌هاست و باعث می‌شود سرمایه‌گذار تمایلی به سرمایه‌گذاری در شرکت نداشته باشد اهمیت دهیم.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/brv9