مسیر هموار چین

توسعه فناوری‌های ویژه و قرارگرفتن در تراز جهانی می‌تواند بین ۱۰ تا ۲۰ سال طول بکشد. برخی کشورها در ارتقای همزمان زنجیره ارزش فناوری و تبدیل‌شدن به پیشتازان صنعت موفق بودند. خودروسازان ژاپنی پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۵۳ تولید خودروهای سواری را با فناوری ابتدایی رده‌پایین از سر گرفته و از شرکت‌های غربی در بازار جهانی پیشی گرفتند.

به دنبال چنین دگرگونی بود که این صنعت در زنجیره ارزش فناوری حرکت کرد و تا سال ۱۹۶۷ ژاپن دومین خودروساز بزرگ جهان بود. تایوان در سال ۱۹۷۵ و با حمایت دولت، طراحی مدارهای مجتمع را آغاز کرد و در سال ۱۹۹۹ سه شرکت برتر ارائه‌دهنده مدارهای مجتمع رایانه شخصی بود و بیش از ۵۰ درصد سهم بازار جهانی را در اختیار گرفت.

از زمانی که شرکت‌های کره جنوبی تولید تراشه‌های حافظه برای این کشور را شروع کردند، تنها ۱۵ سال طول کشید تا به بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان تبدیل شوند و ۴۰ درصد از بازار جهانی را در اختیار بگیرند. در دهه ۱۹۹۰ رژیم صهیونیستی اسرائیل برای پیشرفت در فناوری علوم زیستی برنامه راهبردی تعیین کرد و تا سال ۲۰۱۲ رتبه نخست سرانه ثبت اختراعات تجهیزات پزشکی در جهان را کسب کرد.

در چین نیز دو نمونه برجسته دیده می‌شود. شرکت‌های چینی در سال ۲۰۱۶ تنها ۱۳ سال پس از شروع تولید نمایشگرهای LCD و پنج سال پس از آنکه LCD به عنوان یک صنعت مهم راهبردی شناخته شد، تبدیل به دومین گروه بزرگ تولیدکنندگان LCD در جهان شدند.

چین در سال ۲۰۰۴ یک برنامه راهبردی برای راه‌آهن پرسرعت اعلام کرد و تعدادی قرارداد با شرکت‌های چندملیتی به امضا رساند که به آن امکان دسترسی به فناوری لازم را می‌داد. چین تا سال ۲۰۱۷ در حال تولید فناوری بومی طراحی‌شده و بسیار بهبودیافته خود در این صنعت بود و قطار Fuxing را به بهره‌برداری رسانده بود.

تجربههایی از سرتاسر جهان نشان می‌دهد که برای ارتقای زنجیره ارزش فناوری باید چهار عنصر وجود داشته باشد؛ سرمایه‌گذاری متناسب، راه‌های دسترسی به فناوری و دانش، دسترسی به بازارهای بزرگ و تشویق سامان‌یافته و کارآمد رقابت و نوآوری.

چین تقریباً در تمام بخش‌های زنجیره ارزش فناوری دارای تراز قابل توجه در سرمایه‌گذاری (عنصر اول) و بازارها (عنصر سوم) است؛ این کشور ظرفیت حمایت از سرمایه‌گذاری بزرگ برای تحقیق و توسعه فناوری و ایجاد بازارهای جدید برای تجاری‌سازی فناوری‌ها را دارد.

برای مثال ابعاد عظیم پایگاه کاربران اینترنت چین زمینه مناسبی برای آزمون مستمر است و بازیگران حوزه دیجیتال را قادر می‌سازد تا به‌سرعت به منافع اقتصادی ناشی از آن دست یابند. علاوه بر این مصرف‌کنندگان چینی از فناوری‌های جدید با اشتیاق استقبال می‌کنند و رشد انفجاری سامانه‌های پرداخت تلفن همراه، حمل‌ونقل اشتراکی و اجاره دوچرخه بیانگر آن است.

مسیر حیاتی چین برای ارتقای زنجیره ارزش شامل پیشرفت در توسعه و دستیابی به فناوری و دانش اصلی (عنصر دوم) و طراحی سامانه کارآمد برای اطمینان از پویایی رقابتی زیست‌بوم برای تقویت نوآوری (عنصر چهارم) است. مشارکت در زنجیره‌های ارزش جهانی راهی مفید برای چین به منظور پیشرفت مداوم این دو عنصر است.