کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
شرکتهای بزرگ فناوری در دنیا با سرعت زیادی در حال کوچککردن خود هستند. توصیه میکنم قبل از خواندن این یادداشت گزارش پر از نکته و درس صفحه ۱۲ را حتماً بخوانید. گزارشی که همکاران من آماده کردهاند، نشان میدهد درست در برابر مفهومی که در ۱۰ سال گذشته بسیاری از کسبوکارها و چهرههای اکوسیستم استارتاپی کشور را به خاک سیاه نشانده، مفهومی دیگر داریم که کمتر درباره آن صحبت میشود.
اول بپردازیم به مفهوم خانهخرابکن اما جذاب اسکیلآپ یا همان مقیاسپذیری که انگار تنها راهکار موفقیت در حوزه نوآوری ایران است! مفهومی که در چند سال گذشته مفاهیم ارزشمندی چون کسبوکارهای کوچک و متوسط را به حاشیه رانده و همه، بهویژه جوانترهای تازه ازراهرسیده را به سمت ریسکهای گاه کشنده سوق داده است.
مقیاسپذیری و بزرگشدن به وسعت تمام ایران و هدفگذاریکردن برای کاربران میلیونی البته کار ارزشمندی است، اما نه برای همه و نه برای همه کسبوکارهای ایرانی. شرایط کسبوکار در ایران به گونهای است که در بسیاری از موارد برداشتن ریسک مقیاسپذیری به معنای نابودی کسبوکار و سرخوردگی بنیانگذاران آن است. اما آنقدر در این سالها بر این طبل پرصدا کوبیده شده که خلاف این را گفتن، چیزی است شبیه کفر ابلیس. انگار اگر کسبوکاری پاکیزه و کاردرست پیدا شود که به یک جمعیت کم، خدماتی باکیفیت ارائه بدهد، بهدردنخور و از مدافتاده است!
این آسیب زمانی جدیتر میشود که بدانیم برخلاف کسبوکارهای بینالمللی که این روزها بهراحتی در حال اسکیلبک کردن هستند، برای ایرانیها کوچکشدن با درد و خونریزی زیاد همراه است. دردسرهای فرهنگ سازمانی، قوانین کار و از همه مهمتر فشارهای محیطی در چنین مواقعی چنان خردکننده میشوند که کسبوکارها نمیتوانند بهراحتی از این دوران بگذرند.
اسکیلبک را میتوان بازگشت به اندازههای سابق یا کوچکشدن یک کسبوکار و شرکت ترجمه کرد. فارغ از معنا، آنچه اهمیت دارد این است که کسبوکارهای بزرگ دنیا مانند گوگل، مایکروسافت و فیسبوک و بسیاری کسبوکار دیگر که ما نمیشناسیم، اما در سالهای گذشته اسکیلآپ کرده بودند، این روزها در حال اسکیلبک و کوچکسازی خود هستند.
آنها بهراحتی خود را کوچک میکنند تا برای روزهای سخت اقتصاد فناوری آماده کنند که خیلیها پیشبینی میکنند طی چند ماه آینده از راه خواهد رسید. ما هم باید از خود بپرسیم چقدر در اکوسیستم و اقتصاد نوآوری کشور درباره واقعیتهای تلخ و گزنده و گاه نابودکنندهای همچون این مفهوم صحبت کردهایم؟ چقدر در برابر کسبوکارها و انگیزههای تازهوارد مسئولیم که بگوییم همهچیز این فضا پروانهای و رؤیایی نیست و باید همیشه برای جراحیهای سخت و دردآور آماده بود؟