روز جهانی دختران در فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)، ابتکاری از اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU)، هر ساله در چهارمین پنج‌شنبه ماه آوریل برگزار می‌شود تا نقش زنان و دختران را در تحول دیجیتال برجسته کند. به مناسبت این روز، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران جلسه‌ای برگزار کرد که در آن مینا والی، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره و مدیرمسئول رسانه‌های راه‌کار، به بررسی نقش زنان در فناوری اطلاعات و صنعت مالی پرداخت و بر اهمیت آموزش و حمایت از دختران جوان برای کاهش شکاف جنسیتی تأکید کرد.
آیین رسمی روز جهانی دختران در ICT
در ایران در آیین رسمی روز جهانی دختران و فناوری اطلاعات و ارتباطات به میزبانی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، بر ضرورت کاهش شکاف جنسیتی دیجیتال و توانمندسازی دختران جوان برای ورود به بازار اقتصاد دیجیتال تأکید شد. در این مراسم اعلام شد که سهم زنان از بازار فناوری اطلاعات کشور ۱۶ درصد است، آماری که نشان‌دهنده فاصله معنادار با میانگین جهانی (۳۳ درصد) و اتحادیه اروپا (۳۰ درصد) است.
مینا والی، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره و مدیرمسئول رسانه‌های راه‌کار، با اشاره به سابقه ۱۴ ساله رسانه‌های راه‌کار در پوشش اخبار حوزه مالی و کسب‌وکارها، تأکید کرد که همواره در تلاش بوده‌اند تا نقش و حضور زنان را در بخش‌های مختلف صنعت مالی پررنگ‌تر و شناخته‌شده‌تر کنند. مینا والی با بیان اینکه حضور زنان در سمت‌های مدیریتی کشور رو به افزایش است، افزود: «اگرچه صنعت مالی به‌طور سنتی عمدتاً مردانه تلقی می‌شد، اما امروز شاهد حضور زنان در این حوزه هستیم.»
مینا والی همچنین بر اهمیت نهادینه‌سازی این فرهنگ و گسترش حضور زنان در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات تأکید کرد و گفت: «این یک فرایند بلندمدت است که باید از آموزش و حمایت دختران جوان آغاز شود و از بانوانی که علاقه‌مند به فعالیت در این حوزه هستند، حمایت کنیم تا با اعتمادبه‌نفس بتوانند فعالیت‌های بیشتری داشته باشند.»
مینا والی در پایان بر لزوم تمرکز بر آموزش دختران از سنین پایین تأکید کرد و افزود: «باید نگاه جنسیتی در خانواده‌ها را تغییر دهیم و با کنار زدن کلیشه‌ها و تصورات نادرست درباره نقش زنان، زمینه را برای اثرگذاری بیشتر آنان در این تحول فراهم کنیم.»
تحول دیجیتال با مشارکت دختران
صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران، در پیامی به این مراسم اظهار داشت: «تحول دیجیتال، مهمترین مسیر توسعه در قرن حاضر است؛ اما تنها زمانی می‌توان آن را فراگیر و پایدار دانست که همه گروه‌های جامعه، به‌ویژه دختران جوان، در متن آن مشارکت داشته باشند.»
صمد حسن‌زاده با تأکید بر اینکه توانمندسازی دیجیتال دختران سنگ‌بنای آینده‌ای عادلانه و رقابت‌پذیر است، خاطرنشان کرد: «دختران امروز، مهندسان فردا، رهبران کارآفرین و حامیان تحول انسانی هستند. آینده اقتصاد دیجیتال، بدون حضور پررنگ و خلاقانه آنان، آینده‌ای ناقص خواهد بود.» صمد حسن‌زاده پیشنهاد اعطای نشان «دختر دیجیتال سال» از سوی کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران را مطرح کرد و گفت: «این ابتکار می‌تواند الگویی الهام‌بخش برای شناسایی و معرفی دختران پیشگام در فضای دیجیتال و آغازگر مسیرهای نو برای تحقق عدالت دیجیتال جنسیتی در کشور و منطقه باشد.»
الهام‌بخشی به جوانان برای نوآوری
پیام باقری، نایب‌رئیس اتاق ایران، اظهار داشت: «در فناوری مولفه‌هایی وجود دارد که با ویژگی‌های جوانان منطبق است. مهمترین این مولفه‌ها ایده‌پردازی، خلاقیت و جسارت است و لذا فناوری اطلاعات زمینه‌ای را فراهم می‌کند که جوانان در آن فعال‌تر باشند.» پیام باقری بیان کرد: «درصد زنانی که در اقتصاد دیجیتال فعال هستند، نشان می‌دهد با وجود تمام محدودیت‌هایی که وجود دارد، زنان می‌توانند در زمینه کسب‌وکارهای نوین موفق باشند. این فضا باید به گونه‌ای برای جوانان ترسیم شود که الهام‌بخش باشد و آنها به موانع توجه نکنند. دختران جوان و دانش‌آموزان و دانشجویان باید باور کنند که می‌توانند تغییر ایجاد کنند و می‌توانند در این مسیر گام بردارند.»
پیام باقری تأکید کرد: «در اتاق ایران وظیفه داریم از جوانان و دختران جوانی که می‌خواهند در این زمینه فعالیت کنند، حمایت کنیم و این مسئولیت را به طور جد دنبال خواهیم کرد.»
تحول دیجیتال فراگیر با نقش‌آفرینی همه
سادینا آبایی، رئیس کمیسیون فناوری اطلاعات و ارتباطات اتاق ایران، با اشاره به شعار تحول دیجیتال فراگیر، گفت: «فراگیری هم از نظر جغرافیا، هم از نظر زمانی و هم از حیث جنسیتی است. تحول دیجیتال زمانی به خوبی شکل خواهد گرفت که همه در آن نقش داشته باشند.»
سادینا آبایی با اعلام اینکه اتاق ایران متولی اعطای نشان «دختر دیجیتال سال» است، افزود: «قرار است این ابتکار به سازمان ملل نیز اعلام شود تا در گام‌های بعدی به‌صورت جهانی آن را دنبال کنیم. با ایجاد دبیرخانه این نشان در اتاق ایران، مناطقی که دسترسی آسان به حاکمیت و مدیران حوزه فناوری ندارند در این دبیرخانه ساماندهی خواهند شد.»
سادینا آبایی همچنین اظهار کرد: «در اقدام دیگری قصد داریم پلتفرم دختران ICT را طراحی کنیم. اتاق ایران قصد دارد با ایجاد این پلتفرم از توان دانش‌آموزی استفاده کند و نشان دهد دختران نیز در چنین کسوت‌هایی می‌توانند حضور داشته باشند.»
آموزش پایدار برای توانمندسازی دختران
سیدستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری، در پیام خود که در این نشست قرائت شد، گفت: «روز جهانی دختران و ICT با درک اهمیت آموزش و آشنایی دختران امروز و مادران و مدیران فردا با فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی نام‌گذاری شده تا توجه‌ها را در تراز جهانی به اهمیت نقش‌آفرینی دختران در ساخت فناوری‌های پرشتاب عصر دیجیتال جلب کند.»
او ادامه داد: «در حالی که جهان هوشمند امروز واجد فرصت‌ها و تهدیدهای پیش روی نسل‌های جوان و جدید است، تلاش ما این است که با ساخت بسترهای مطمئن و امن و پایدار آموزشی در مسیر آموزش و دانا و توانا ساختن دختران مشارکت داشته باشیم و گام‌های موثر و محکمی برداریم تا ظرفیت‌های متعدد موجود در دختران نوجوان و جوانمان به‌عنوان سرمایه‌های گرانقدر و ارزشمند را در مسیر ثمربخشی و شکوفایی قرار دهیم.»
گفت‌وگوی موثر برای رفع موانع زنان
زهرا بهروزآذر، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، عنوان کرد: «امروزه زنان در حوزه دیجیتال، دیجیتال مارکتینگ و عرضه خود در پلتفرم‌های جهانی ضعف داشته و این هنر در آنها نادیده گرفته می‌شود.» او با اشاره به تکالیف ماده ۱۵ برنامه هفتم توسعه، افزود: «برداشتن موانع رشد و شکوفایی زنان از تکالیف این ماده است. بر این اساس ما وظیفه از بین بردن این موانع را داریم و راه‌حل از بین بردن آن را گفت‌وگوی موثر میان حاکمیت و زنان فعال این حوزه می‌دانیم.»
افزایش حضور زنان در مدیریت و فناوری
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، گفت: «فناوری اطلاعات از هوشمندسازی در فرایندهای تولید تا کاربردهای موجود آن در پزشکی و سایر بخش‌ها، یکی از حوزه‌های بزرگ جهان را تشکیل می‌دهد و بسیار مهم است.»
فاطمه مهاجرانی افزود: «سهم دانشجویان دختر در ورود به دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی حدود ۶۰ درصد و روندی افزایشی دارد، اما در بقیه مقاطع مسیری کاهشی را طی می‌کند. امیدواریم سهم زنان در حوزه فناوری اطلاعات، مدیریت و سایر بخش‌ها افزایش یافته و بتوانیم زنان مدیر، قدرتمند و تاثیرگذار بیشتری داشته باشیم.»
آموزش IT برای کاهش شکاف جنسیتی
پروین داداندیش، رئیس امور زنان و خانواده وزارت کشور، اظهار داشت: «بر اساس آمار مجمع جهانی اقتصاد تا سال ۲۰۲۷ حدود ۸۵ میلیون شغل از بین خواهد رفت و ۹۷ میلیون شغل فناورمحور به‌وجود خواهد آمد.» او افزود: «بسیاری از مشاغل از بین رفته نیز زنانه است و بر این اساس نیاز است به آموزش در این حوزه اهمیت بیشتری داده شود.»
رئیس امور زنان و خانواده وزارت کشور ادامه داد: «ما برای ایجاد زیرساخت‌های آموزش IT به دختران برنامه‌ریزی کرده‌ایم. امروزه ۱۹ درصد مدیران و هیئت‌مدیره‌های IT کشور زن هستند. امید است حضور زنان در این حوزه با همکاری‌های مناسب افزایش یابد.» پروین داداندیش با اشاره به اینکه ما معتقدیم اگر در کشور مدیران زن فرماندار و بخشدار روی کار بیایند، بیشتر برای زنان کار خواهند کرد، تاکید کرد: «می‌خواهیم به شکل هم‌افزا با بخش خصوصی دانش‌آموزان دختر را در ICT آموزش دهیم.»
آمار مشارکت زنان در بازار فناوری
مشکات اسدی، مدیرعامل گروه کسب‌وکارهای آن، اظهار داشت: «میانگین جهانی سهم زنان از حضور در بازار فناوری اطلاعات ۳۳ درصد، در اتحادیه اروپا ۳۰ درصد و در ایران ۱۶ درصد است. همچنین سهم زنان C-LEVEL حوزه ICT در جهان ۱۹ درصد، در اروپا ۱۱ درصد و در ایران ۱۰ درصد است و بر همین اساس تفاوت فاحشی میان ایران و اروپا وجود ندارد. با این حال بر اساس آمار موجود به نظر می‌رسد بسیاری از زنان فارغ‌التحصیل حوزه ICT جذب بازار کار این رشته نمی‌شوند.»
آموزش مهارتی برای اشتغال زنان
غلامحسین محمدی، سرپرست سازمان آموزش فنی‌حرفه‌ای کشور، گفت: «اگر به دنبال پیشرفت زنان و کاهش شکاف‌های جنسیتی هستیم باید بر آموزش مهارتی به‌ویژه آموزش مهارتی فناوری‌های نوین سرمایه‌گذاری کنیم. از هر ۱۰ نفر اگر ۶ نفر به این نوع آموزش مجهز نشوند امکان اینکه شغلشان را از دست بدهند بالا خواهد بود.»
او با بیان اینکه حدود ۱۸ میلیون زن در سن اشتغال اما بیکار در ایران وجود دارد، افزود: «راهبرد ما در تعریف اشتغال زنان فقط به‌صورت خانواده‌محور تعریف غلطی بوده است. تا درباره مشاغل زنان حرف می‌زنیم از مشاغل خانگی سخن به میان می‌آید و این خیانت به اشتغال‌آفرینی و کل جامعه است. باید رویکردمان را نسبت به کار زنان تغییر دهیم و باید درها را باز کنیم تا خانم‌ها وارد بازار کار شوند.» سرپرست سازمان آموزش فنی‌حرفه‌ای کشور تأکید کرد: «خانم‌ها می‌توانند تا ۲۰۳۰ به‌طور موثر ۵۰ درصد بازار آینده ایران را با کسب سواد دیجیتال از آن خود کنند. اگر دسترسی را فراگیر کنیم این اتفاق خواهد افتاد.»
