کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
انتخابات اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی فرصتی را فراهم کرد تا عملکرد دوره اول این نهاد صنفی در بوته نقد و بررسی قرار بگیرد. در رویداد کلاب‌هاوسی که هفته گذشته توسط کارنگ برگزار شد در کنار توصیه‌ها و نقدهای مرتبط با برگزاری دوره دوم انتخابات اتحادیه برخی از اعضای هیئت مدیره فعلی آن از جمله میلاد منشی‌پور، فرشاد و کیل‌زاده و حمیدرضا اعتدال‌مهر و برخی از اعضای کمیسیون‌های این اتحادیه نقدهایی را به عملکرد و شیوه اداره اتحادیه در دوره اول وارد کردند.
حالا که با فشار افکار عمومی و فعالان اکوسیستم استارتاپی انتخابات روز سه‌شنبه این هفته به دستور وزارت صمت به تعویق افتاده در گفتارهای مجزایی نقدهای وارد به عملکرد دوره اول را به منظور تلاش برای اصلاح رویه‌ها در دوره دوم به تدریج منتشر خواهیم کرد. در این گفتار صحبت‌های فرشاد وکیل‌زاده، عضو هیئت مدیره این اتحادیه و مدیرعامل سایت زنبیل، و مهم‌ترین نقدهایی که او به عملکرد اتحادیه در دور اول داشته را می‌خوانید.
ائتلاف محدی-شاهکار-الفت‌نسب
اولین نکته مهم آن است که افرادی که درباره اتحادیه صحبت می‌کنند، باید تجربه فعالیت صنفی را داشته باشند. به نظرم شما به این موضوع از بیرون نگاه می‌کنید، در حالی که ما باید عمیق‌تر این مسئله را تحلیل کنیم. اتحادیه دوره اول از کافه ریرا شکل نگرفت، بلکه از ائتلافی شکل گرفت که در آن آقای حمید محمدی، آقای رضا الفت‌نسب و آقای شهرام شاهکار حضور داشتند.
آقای شاهکار ابتدا در اسنپ بودند، اما بعد به مجموعه دیوار (زیرمجموعه سرآوا) منتقل شدند. من چهار سال درگیر کارهای اتحادیه دوره اول بودم. آقای محمدی از روز اولی که آمدند، فرصت نداشتند، چنان که اخیراً در توییت خودشان هم اعلام کردند. ساختار اتحادیه آن بود که این ائتلاف نهایتاً کار را به آقای الفت‌نسب واگذار کند، اما ورود من به اتحادیه، خارج از آن ائتلاف، موجب شد که دیگر از نظر قانونی پتانسیل این واگذاری وجود نداشته باشد.
تنها اتحادیه‌ای که سمتی به نام سخنگو تعریف کرد!
در نتیجه به من فشار آوردند که من با ریاست آقای الفت‌نسب در اتحادیه موافقت کنم، اما من مخالفت کردم. به همین دلیل در اولین جلسه هیئت‌مدیره اتحادیه، بحث سخنگوی اتحادیه مطرح شد که سمت جدیدی بود. تا آن زمان چنین سمتی در هیچ اتحادیه‌ای وجود نداشت. تعریف این سمت به‌منظور دور زدن قوانین انجام شد.
در واقع قصدشان آن بود که فردی که عملاً اداره اتحادیه را بر عهده دارد، آقای الفت‌نسب باشد. این موضوع میسر نشد. یکی دو سال بعد با پیگیری من سمت سخنگو باطل شد. در مجموع، آقای کرمی، محمدی و سایر دوستان هیچ‌گاه حضور نداشتند. طبق قانون، اتحادیه باید هر دو هفته حداقل یک جلسه تشکیل دهد. ما این قانون را رعایت نکردیم و این جزء تخلفاتی بود که به هیئت‌مدیره تفهیم اتهام شد.
به‌دلیل کوتاهی نهادهای نظارتی و سایر اعضا عملاً پیگیری خاصی وجود نداشت. نهایتاً من نیز در شش ماه اخیر در جلسات هیئت‌مدیره شرکت نکردم؛ زیرا کار صنفی انجام نمی‌شد و هرکسی به‌دنبال منافع و دیدگاه‌های شخصی خود بود.
وقتی به میزان حداقلی جلسه تشکیل نمی‌شد، چگونه انتظار داریم که این اتحادیه نوپا این طیف وسیع فعالیت‌ها، اعم از تاکسی اینترنتی، فروشگاه اینترنتی، نیازمندی‌ها، خدمات خانگی و غیره را پوشش دهد. آقای کرمی در خارج از ساعات هیئت‌مدیره که آن هم به تعداد حد نصاب تشکیل نمی‌شد، مجموعاً یک هفته نیز حضور نداشتند و هر جلسه فراموش می‌کردند که در جلسه قبل درباره چه چیزی صحبت شده است.
مصوبات اتحادیه اکثرا بدون امضا بود
اکثر مصوبات هیئت‌مدیره، زمانی که من دبیر اتحادیه بودم، امضا نداشت. من تا شش ماه قبل این موضوع را پیگیری می‌کردم، اما دوستان برای امضا کردن تردید داشتند. زیرا در یک سال اخیر من بسیار پیگیر تخلفات بودم. چنان که نامه تفهیم اتهامات نیز پیرو پیگیری من بود. در نتیجه این پیگیری‌ها بخشی از تخلفاتی که هیئت‌مدیره داشت، بررسی شده بود و قرار بود مراحل بعدی نیز انجام شود که محقق نشد.
در مجموع به‌دلیل کوتاهی نهادهای نظارتی و سایر اعضا عملاً پیگیری خاصی وجود نداشت. نهایتاً من نیز در شش ماه اخیر در جلسات هیئت‌مدیره شرکت نکردم؛ زیرا کار صنفی انجام نمی‌شد و هرکسی به‌دنبال منافع و دیدگاه‌های شخصی خود بود. به عبارت دیگر، عده‌ای حضور نداشتند و عده‌ای نیز صرفاً تقسیم کار کرده بودند تا مسیری را که از قبل برنامه‌ریزی کرده بودند، جلو ببرند. این رویکرد قطعاً نتیجه‌بخش نیست.
درباره تخلفات دیگر نیز مباحث زیادی قابل طرح است که بر اساس صحبت‌های جلسه به آنها اشاره خواهیم کرد. موضوع دیگر بحث فیلترینگ است. من خودم به‌شخصه در حوزه فروش آنلاین کار می‌کنم و دو سال نماینده اتحادیه در مبارزه با عرضه کالای قاچاق در فضای مجازی بودم. به نظر من ما باید به واژگان نوآوری و خلاقیت به‌صورت تخصصی نگاه کنیم.
بسیاری از افراد در این فضای آنلاین در حال انجام کار قانونی هستند. در این میان وقتی کسی در یک فروشگاه آنلاین تخلف می‌کند و کالای قاچاق عرضه می‌کند، نمی‌توان نام نوآوری بر فعالیت او گذاشت. ضمن آنکه در کل کسب‌وکارها (سه الی چهار هزار عضوی که وجود دارد)، فارغ از آخرین ارزیابی من تا تیرماه، ۵۰۰ کسب‌وکار سایت و اپلیکیشن نداشتند (که حداقلی‌ترین زیرساخت برای دریافت پروانه است) و ۸۰ درصد نیز فعالیتی نداشتند؛ یعنی اپلیکیشن آنها نصب نشده یا از سایت‌شان بازدیدی نشده است.
بنابراین شاید بهتر باشد که واژه نوآوری را به این گروه نسبت ندهیم و این استدلال را مطرح نکنیم که اتحادیه جلوی فعالیت برخی سایت‌ها را گرفته است. به نظر من وقتی سایت‌ها فعالیت‌های قانونی را مختل می‌کنند، صددرصد باید جلوی آنها را گرفت. وقتی کسی فروشگاه آنلاین راه‌اندازی می‌کند، باید قوانین زیادی را در حوزه پایانه‌های فروشگاهی، سامانه جامع گارانتی، سامانه جامع نظارت و… رعایت کند.
در چنین شرایطی اگر اجازه دهیم افرادی بدون پروانه فعالیت کنند، ظلم به همه افرادی است که قانونی فعالیت می‌کنند. من به‌عنوان کسی که ۴ سال در هیئت‌مدیره بودم و ۱۰ سال است درگیر فعالیت صنفی هستم، فکر می‌کنم بهتر است امشب روی موضوعاتی که بر انتخابات تأثیرگذار هستند، تمرکز کنیم و جلوی مسائلی را بگیریم که تکرار آن بسیار خطرناک است.
به تخلفات بادران رسیدگی نمی‌شد
من درباره دوره دوم اتحادیه هشدار داده بودم که اگر این بار افرادی بیایند که صاحب صلاحیت نیستند، اتحادیه به‌شدت آسیب می‌بیند. آسیب‌دیدن اتحادیه به معنای آسیب‌دیدن کل صنف است. من این خطر را احساس می‌کنم که ممکن است افرادی سرکار بیایند که منافع شخصی را برتر از منافع صنفی ببینند. در این‌باره به یک مثال ساده اشاره می‌کنم؛ ما در بخش بازاریابی شبکه‌ای مشکلات زیادی داشتیم.
یکی از مواردی که بسیار اهمیت یافت، شرکت بادران بود که درباره آن از مجلس به اتحادیه نامه ارسال شد و آقای توانگر نیز به آن اشاره کرده بودند. در این نامه – نامه‌ای که من برای هیئت‌مدیره فرستادم و نامه‌ای که از مرکز اصناف بازرگانان آمده بود – به‌شدت درباره کینگ‌مانی و شرکت بادران اخطار داده شد.
من پیگیر این موضوع بودم. در اتحادیه آقای شاهکار و آقای محمدی و آقای کرمی عملاً حضور نداشتند و تنها آقای الفت‌نسب مخاطب من بودند. دوستان دیگر به‌عنوان اعضای هیئت‌مدیره صرفاً تأییدکننده حرف‌های آقای الفت‌نسب بودند؛ زیرا یک تقسیم کار بین آنها وجود داشت. با وجود هشدار چندباره این تخلفات، هیئت‌مدیره کاری انجام نداد و مداخله‌ای صورت نگرفت.
به من فشار آوردند که با ریاست آقای الفت‌نسب در اتحادیه موافقت کنم، اما مخالفت کردم. به همین دلیل بحث سخنگوی اتحادیه مطرح شد که سمت جدیدی بود. تا آن زمان چنین سمتی در هیچ اتحادیه‌ای وجود نداشت. تعریف این سمت به‌منظور دور زدن قوانین انجام شد.
من با استناد به صورت‌جلسه این مسئله را تذکر دادم؛ همچنین درخواست کردم که این موارد را شخصاً پیگیری کنم و به هیئت‌مدیره گزارش آنها را بدهم؛ اما برای پیگیری این موارد نیز به من اجازه داده نشد. جالب آنکه چندی پیش آقای الفت‌نسب با خانم موسوی و فرزندشان شرکت مشترکی را تأسیس کردند. همچنین شنیده شد که بعضی از افراد در حال پیش‌بردن منافع شخصی خود هستند.
این هیئت‌مدیره ظاهراً متشکل از اسم‌های بزرگ و چهره‌های صنفی است، اما اگر درباره آن جزئیات را ندانید، قضاوت‌هایتان لزوماً درست نیست. من بسیار پیگیر بودم که جلسه آنلاین برگزار کنیم و به کل اعضای اتحادیه گزارش بدهیم، اما محقق نشد. من به‌عنوان عضو هیئت‌مدیره برای اولین بار با نامه مرکز اصناف بازرگانان توانستم به اطلاعات اتحادیه دسترسی پیدا کنم. این دسترسی بعد از چهار سال به من داده شد و در نامه‌ای اعلام شد که اعضای هیئت‌مدیره اجازه دسترسی به اطلاعات اتحادیه را دارند.
تعداد اعضای اتحادیه در یک سال ۲.۵ برابر شد!
من آمار را به‌صورت ریز به شما ارائه می‌دهم. ما از سال ۱۳۹۹ ۲ الی ۲.۵ برابر مجوز صادر کردیم. طبق آمار ما هرقدر به انتخابات نزدیک شدیم، تعداد پروانه‌های زیادی را صادر کردیم. این پروانه‌ها فعالیت ندارند. تنها یک سایت دارند و با پرداخت یک مبلغ جزئی پروانه گرفته‌اند؛ آنها به این واسطه در انتخابات شرکت می‌کنند.
وقتی تیم خاصی رأی می‌آورد تا چهار سال می‌تواند از ابزار اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی برای پیشبرد اهداف خود استفاده کند. در ابتدای تشکیل اتحادیه، شیپور اعلام کرد که از عملکرد کافه‌بازار راضی نیست، زیرا تعرفه‌های درون‌اپلیکیشنی بالایی می‌گیرد. من فردای آن روز مصاحبه و اعلام کردم که این موارد از سوی اتحادیه قابل بررسی است.
آرمندهی و آقای حمید محمدی که هر دو زیرمجموعه سرآوا بودند و سرمایه‌گذار مشترک داشتند و دوست صمیمی بودند، تماس گرفتند و پرسیدند که چرا این حرف را زده‌ام. بلافاصله آقای الفت‌نسب در مصاحبه‌ای سخنان مرا تکذیب کردند و گفتند که ما به این حوزه ورود نمی‌کنیم. بنابراین این مسائل از پیش تعیین‌شده است و تعداد اعضا به این دلیل افزایش پیدا کرده است. در غیر این صورت دلیلی برای افزایش اعضا نداشتیم.
هیئت‌مدیره در اتحادیه حضور پیدا نمی‌کرد
آقای طالبی در کلاب هاوس گفتند به این هیئت‌مدیره نمره قابل قبولی می‌دهند. اما هیئت‌مدیره‌ای وجود نداشته که کاری انجام دهد. افراد حضور نداشتند و کاری پیش نمی‌بردند. شما بگویید چه کاری انجام شده و هیئت‌مدیره‌ای که وجود نداشته چگونه نمره قابل قبول می‌گیرد؟ من در جلسه اول هیئت‌مدیره پیشنهاد دادم که جلسات را ضبط و آرشیو کنیم تا بتوانیم به وقت ضرورت به آنها استناد کنیم.
اما همه متفق‌القول با این موضوع مخالفت کردند. همچنین پیشنهاد دادم که مصوبات‌مان را به تفصیل توضیح دهیم، موافقت‌ها و مخالفت‌ها را با ذکر دلایل بنویسیم، اما باز همه متفق‌القول مخالفت کردند. اینکه آقای طالبی نمره قابل قبول می‌دهند، نتیجه کاهش سطح انتظارات ماست. آقای خلج در این جلسه کلاب‌هاوس گفتند که چرا کسانی که خودشان عضو اتحادیه بوده‌اند به جای این کاری بکنند حالا معترض شده‌اند.
من در پاسخ به آقای خلج باید بگویم که اولاً ساختار اتحادیه به این صورت است که پنج عضو هیئت‌مدیره دارد. بر اساس آنکه چهار نفر از اعضا می‌خواهند کاری انجام شود؛ جلسات تشکیل نمی‌شود، موضوعات از دستور کار خارج می‌شود، موارد بررسی نمی‌شود و… به نظرم آقای خلج سابقه کار صنفی نداشته‌اند و در سال‌های اخیر درگیر کارهای اتحادیه نبودند.
ایشان از بیرون قضاوت می‌کنند و صحبت‌هایشان شبیه یک سخنرانی انتخاباتی است که از دیگران به رأی‌دادن دعوت می‌کنند. با وجود اینکه ایشان مدیر یکی از مهم‌ترین شرکت‌های استارتاپی هستند، با این رویکرد نمی‌توانند عملکرد موفقی داشته باشند.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/d4yj