تأمین مالی جمعی یا کرادفاندینگ، به‌عنوان یکی از روش‌های نوآورانه و مدرن در حوزه مالی، در سال‌های اخیر به شکلی فزاینده مورد توجه کارآفرینان، صاحبان کسب‌وکار و سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. این مدل مالی، با ایجاد بستری شفاف و قابل دسترس، به کسبوکارها اجازه می‌دهد تا فارغ از وابستگی به منابع سنتی مانند وام‌های بانکی یا سرمایه‌گذاری‌های کلان، بتوانند منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق مشارکت جمعی تأمین کنند.
در این میان، سکوهای تأمین مالی جمعی مانند کارآمدکراد نقش حیاتی در اتصال سرمایه‌گذاران و سرمایه‌پذیران ایفا می‌کنند و فرصتی منحصربه‌فرد برای رشد اقتصادی و تحقق ایده‌های نوآورانه فراهم می‌آورند.این روش نه‌تنها به کسبوکارها کمک می‌کند تا پروژه‌های خود را به ثمر برسانند، بلکه به افراد عادی نیز این امکان را می‌دهد تا با سرمایه‌های خرد خود در پروژه‌هایی با پتانسیل بالا مشارکت کنند و از بازدهی مالی آن بهره‌مند شوند.
در ایران، با وجود چالش‌های فرهنگی و رگولاتوری، این مدل به‌تدریج در حال یافتن جایگاه خود است و می‌تواند به‌عنوان ابزاری مؤثر در توسعه اقتصاد مشارکتی عمل کند. در این گزارش، گفت‌وگویی با گلناز اشرفی، مدیر سکوی تأمین مالی جمعی کارآمدکراد، انجام شده است تا نگاهی عمیق‌تر به ظرفیت‌ها، فرصت‌ها، چالش‌ها و چشم‌انداز آینده این صنعت نوپا در ایران داشته باشیم.
کارنگ: چه نوع پروژه‌ها یا کسب‌وکارهایی می‌توانند روی سکوی شما تأمین مالی جمعی انجام دهند؟
ما روی پروژه‌ها یا کسب‌وکارهایی تمرکز می‌کنیم که ظرفیت رشد واقعی داشته باشند. این کسبوکارها باید از طریق ارائه اسناد و مدارک معتبر مانند صورت‌های مالی، گزارش‌های اعتبارسنجی و سایر مستندات مرتبط، به کارشناسان متخصص ما ثابت کنند که توانایی ایجاد رشد در موضوع طرح مورد ادعا و درنهایت بازپرداخت موفق سرمایه جمع‌آوری‌شده را دارند. ما به دنبال شرکت‌هایی هستیم که پتانسیل توسعه را به‌وضوح نشان دهند و بتوانند با برنامه‌ریزی دقیق، تعهدات مالی خود را عملی کنند.
کارنگ: مخاطبان اصلی شما در سمت سرمایه‌گذار چه کسانی هستند؟ افراد حقیقی یا شرکت‌ها؟
تمرکز اصلی ما روی افراد حقیقی است؛ کسانی که به سرمایه‌گذاری علاقه‌مندند و می‌خواهند بخشی از سبد سرمایه‌گذاری خود را به تأمین مالی جمعی اختصاص دهند. این افراد معمولاً کسانی هستند که دیگر سودهای بانکی برایشان جذابیت کافی ندارد و به دنبال گزینه‌های نوین و پربازده‌تر هستند.
البته در این میان، شخصیت‌های حقوقی نیز می‌توانند به‌عنوان سرمایه‌گذار حضور داشته باشند، اما اولویت و علاقه‌مندی ما این است که سکوی کارآمدکراد با سرمایه‌های خرد افراد عادی پر شود. ما می‌خواهیم فضایی ایجاد کنیم که سرمایه‌گذاران خرد بتوانند به‌راحتی وارد این حوزه شوند و در مقایسه با بازیگران بزرگ، فرصت بیشتری برای مشارکت داشته باشند. بااین‌حال، از همکاری با هر دو گروه استقبال می‌کنیم، هرچند تمرکزمان بیشتر روی جذب سرمایه‌گذاران خرد است.
کارنگ: میانگین بازدهی پروژه‌های موفق در پلتفرم شما چقدر بوده؟
طبیعتاً بازدهی پروژه‌ها بسته به نوع صنعت، میزان ریسک و شرایط خاص هر پروژه متفاوت است. اما به‌عنوان‌مثال، آخرین پروژه‌ای که هفته گذشته روی سکوی ما اجرا شد، نرخ بازده سالانه ۴۵ درصد را به همراه داشت.
این نرخ می‌تواند باتوجه‌به کشش و تقاضای بازار بالاتر رود یا بسته به شرایط ضمانت‌نامه و عوامل دیگر کاهش یابد. عوامل متعددی مانند نوع پروژه، وضعیت بازار و ریسک‌های مرتبط بر این نرخ تأثیر می‌گذارند، اما به‌طورکلی، بازدهی پروژه‌های ما در همین محدوده قرار دارد و تلاش می‌کنیم تعادل مناسبی بین ریسک و بازده ایجاد کنیم.
کارنگ: مدل درآمدی کارآمدکراد از سمت سرمایه‌پذیرهاست یا سرمایه‌گذارها؟
مدل درآمدی ما کاملاً شفاف است و درآمدمان از سمت سرمایه‌پذیرها یعنی کسبوکارها تأمین می‌شود. پس از انجام خدمات ارزیابی، انتشار طرح روی سکو و موفقیت در جذب سرمایه، کسبوکارها کارمزد مشخصی را به ما پرداخت می‌کنند.این فرایند به‌گونه‌ای طراحی شده که هیچ هزینه‌ای برای سرمایه‌گذاران، چه در زمان ورود و چه در زمان مشارکت، وجود نداشته باشد تا تجربه‌ای ساده و جذاب برای آنها فراهم کنیم.
کارنگ: چه محدودیت‌های قانونی یا چالش‌هایی برای تأمین مالی جمعی در ایران وجود دارد؟
به نظر من، بزرگ‌ترین چالش در حال حاضر فرهنگ‌سازی است. بسیاری از افراد هنوز نمی‌دانند که چنین خدمتی وجود دارد و می‌تواند به‌عنوان یک روش مؤثر سرمایه‌گذاری یا تأمین مالی عمل کند. آموزش و آگاه‌سازی عمومی مهم‌ترین چالش پیش روی ماست.
پس از آن، مسائلی مانند شفافیت اطلاعات و ارائه داده‌های دقیق به سرمایه‌گذاران مطرح می‌شود. همچنین، موضوعات رگولاتوری و قوانین مرتبط نیز چالش‌هایی ایجاد می‌کند. اما مهم‌ترین اقدام این است که همه فعالان اکوسیستم تأمین مالی جمعی دست‌به‌دست هم دهند تا با فرهنگ‌سازی و معرفی این مدل، سرمایه‌گذاران بالقوه را با این فرصت نوین آشنا کنیم.
کارنگ: آینده تأمین مالی جمعی در ایران را چطور می‌بینید؟ آیا فرهنگ آن بین مردم جا افتاده؟
همان‌طور که در پاسخ به سؤال قبلی اشاره کردم، هنوز جای کار بسیاری برای جا انداختن فرهنگ تأمین مالی جمعی وجود دارد. ما در ابتدای این مسیر هستیم، اما چشم‌انداز آن به‌شدت روبه‌رشد و امیدوارکننده است.
نسل جدید که به دنبال مشارکت فعال و سرمایه‌گذاری‌های معنادار و اثربخش است، می‌تواند مخاطب بسیار خوبی برای این مدل باشد. کرادفاندینگ به معنای واقعی کلمه یعنی گرد هم آمدن افراد مختلف از نسل‌های گوناگون برای خلق یک اثر مشترک. این روش می‌تواند به مردم کمک کند تا با همکاری یکدیگر، ارزشی پایدار و ملموس خلق کنند.
کارنگ: برنامه شما برای گسترش یا تنوع‌بخشی خدمات در کارآمدکراد چیست؟
ما درحال‌توسعه ابزارها و امکاناتی هستیم که مشارکت را برای سرمایه‌گذاران در کارآمدکراد جذاب‌تر و کاربردی‌تر کند. این ابزارها شامل بهبود فرایندهای آموزشی، ارائه تحلیل‌های دقیق‌تر و به‌روزرسانی گزارش‌هایمان است.
همچنین، در نظر داریم سیستم امتیازدهی به پروژه‌ها را بهبود بخشیم تا سرمایه‌گذاران بتوانند با اطمینان بیشتری تصمیم‌گیری کنند. هدف ما این است که تجربه کاربری در نسخه‌های بعدی سکو برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر شود.
از سوی دیگر، امیدواریم موانع مربوط به بازار ثانویه برطرف شود تا امکان خریدوفروش گواهی‌های شراکت در سرمایه‌گذاری فراهم شود. این هدف چندان دور از دسترس نیست. علاوه بر این، مدل‌های جدیدتر و متنوع‌تری از سرمایه‌گذاری نیز در برنامه‌هایمان وجود دارد که فعلاً تا زمان تحقق، جزئیات بیشتری درباره آنها ارائه نمی‌کنیم.
کارنگ: آیا به جذب سرمایه خارجی یا همکاری بین‌المللی فکر کرده‌اید؟
حقیقتاً ما بسیار علاقه‌مندیم که بازار تأمین مالی جمعی را گسترش دهیم. در حال حاضر، تمرکزمان بر رشد بازار داخلی است و این کار از طریق آموزش، معرفی این مدل به افراد و جذب سرمایه‌گذاران بالقوه انجام می‌شود. اما باید توجه داشت که کرادفاندینگ یک مدل جهانی است و ما دائماً بازارهای بین‌المللی را رصد می‌کنیم.
بسیار مشتاق هستیم که بتوانیم ارتباطاتی برقرار کنیم و دامنه مخاطبانمان را در سطح جهانی گسترش دهیم. هرچند فعلاً چنین امکانی فراهم نشده، اما این هدف در برنامه‌های بلندمدت ما قرار دارد و امیدواریم در آینده محقق شود.
