در انتظار جهش لجستیک/ گفت‌و‌گو با بابک عقیلی‌نسب، مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار پستکس

صنعت لجستیک کشور سال ۱۴۰۰ را با ارسال شش میلیارد مرسوله پشت سر گذاشته که بخش عمده‌ای از آن مرسولات از طریق باربری‌ها و شرکت‌های پست اتوبوسی جابه‌جا شده و بخش کوچکی از آن نصیب شرکت پست و تیپاکس شده ‌است.

این آمار برای شرکت پست جمهوری اسلامی که بزرگ‌ترین بازیگر صنعت لجستیک ایران است، بسیار ناچیز است. بابک عقیلی‌نسب مدیرعامل و هم‌بنیان‌گذار پستکس با توجه به رشد صنعت لجستیک در سال گذشته پیش‌بینی می‌کند، از آنجا که کرونا به جهش بازار کمک زیادی کرده، در سال ۱۴۰۱ با رشد ۳۵ تا ۴۰ درصدی در صنعت لجستیک کشور مواجه باشیم. چه آنکه امسال نیز از همان ابتدای سال، با رشد فزاینده مرسولات پستی مواجه شده‌ایم. عقیلی‌نسب در گفت‌و‌گوی پیش رو، در خصوص اقدامات و عملکرد پستکس توضیح می‌دهد.

پستکس چه کاری انجام می‌دهد؟
پستکس یک پلتفرم است که به کاربر اجازه می‌دهد، بعد از مشخص کردن مبدأ و مقصد مورد نظر، از نوع پیمایش مرسوله به مقصد و اینکه با چه شرکت پستی، با چه قیمت و در طول چه مدت زمان و با چه محدودیت‌هایی مرسوله پستی‌اش به محل می‌رسد، آگاه شود. بعد از آنکه تقاضای مشتری در پلتفرم ثبت شد، مرسوله از درب مبدأ به درب مقصد ارسال می‌شود. خدمات پستکس به صورت درون‌شهری، پست بین‌شهری و بین‌المللی ارائه می‌شود و بیش از ۲۳ شرکت پستی در پلتفرم پستکس به مردم خدمات ارائه می‌دهند.

پلتفرم پستکس چطور ایجاد شد؟
این ایده که یک ایرانی برای استفاده از خدمات پستی باید سرویس پستی خود را آگاهانه انتخاب کند، در ذهن ما این جرقه را زد که پلتفرم پستکس را ایجاد کنیم. البته من و برادرم بهرنگ، قبل از تولد پستکس به مدت دو سال روی چگونگی اجرایی شدن پروژه کار تحقیقاتی انجام دادیم و توانستیم کار را به گونه‌ای پیش ببریم که ظرف دو سال و نیم که از اجرایی شدن آن می‌گذرد، تعداد پرسنل شرکت از هفت نفر به ۳۰۰ نفر برسد.

مدتی که این کسب‌و‌کار را اداره می‌کنید، آیا به ایجاد امکانات اختصاصی لجستیکی برای کسب‌وکارهای اینترنتی نیز فکر کرده‌اید؟
بله، یکی از امکانات مهم و کاربردی که پستکس برای راحتی کسب‌وکارهای اینترنتی در اختیار صاحبان مشاغل اینستاگرامی و فروشگاه‌های اینترنتی قرار داده، طرح سابکس است. سابکس به فروشگاه‌های اینترنتی یا مشاغل اینستاگرامی این امکان را می‌دهد که یک فروشگاه‌ساز با دامنه و وب‌سایت اختصاصی در اختیار داشته ‌باشند و آدرس وب‌سایت را در بیوگرافی اینستاگرام خود قرار دهند تا وقتی مشتری سفارش خود را ثبت می‌کند، نیاز نباشد در دایرکت پیگیر شود.

در این صورت نیازی نیست برای کنترل ثبت سفارش‌ها به دایرکت مراجعه کنید؛ وب‌سایت برای شما امکان انبارداری، حسابداری و مدیریت ناوگان و حتی کنترل مدیریت ادمین‌ها و تحویل سفارش‌ها را فراهم می‌کند و همه اینها فرایندها و امکاناتی است که پستکس در اختیار صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی قرار می‌دهد.

در طرح دیگری که پستکس راه‌اندازی کرده، اگر مشتری سفارش‌های فروشگاهی انبوه و سازمانی و تله‌شاپینگ به صورت آنلاین داشته‌ باشد، کلیه خدمات پستی از درب تا درب توسط پستکس و در قالب طرح شاپکس انجام می‌گیرد. همچنین از طریق پستکس امکان جابه‌جایی مرسولات آزمایشگاهی، پزشکی و مواد غذایی که نیاز به نگهداری و انتقال در دمای پایین دارند، در قالب پست بیولوژیکی یا پست سرد فراهم شده ‌است.

اجمالاً آنچه امروز در پستکس انجام می‌دهیم، یک بیزینس پلتفرمی (نه خطی)، مبتنی بر توانایی‌های پستی کشور است. در حال حاضر پستکس رتبه هفتم را در خدمات پستی و لجستیک خرده‌فروشی کشور دارد و سال گذشته حدود یک میلیون مرسوله توسط پستکس جابه‌جا شده ‌است.

ارزش این شرکت چه میزان است؟
مطابق آخرین برآوردهای مالی، حدود ۲۰۰ میلیارد تومان ارزش‌ این برند تشخیص داده شده و در حال حاضر چهار سرمایه‌گذار در حوزه لجستیک توسط شتاب‌دهنده سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری کلانی را انجام داده‌اند. شابکس، بیولوژیک و… چنان که پیش‌تر توضیح دادم، مجموعه‌هایی هستند که راه‌اندازی شده‌اند و توانسته‌ایم برای اولین بار در کشور پست تلفیقی را نیز راه‌اندازی کنیم.

پستکس رتبه هفتم را در خدمات پستی و لجستیک خرده‌فروشی کشور دارد و سال گذشته حدود یک میلیون مرسوله توسط پستکس جابه‌جا شده

در مورد پست تلفیقی بیشتر توضیح می‌دهید؟
مثلاً می‌خواهید باری را از تبریز به زاهدان ارسال کنید و می‌دانید هیچ شرکت پستی نمی‌پذیرد بار را ظرف سه روز منتقل کند؛ در اینجا پستکس از طریق پست تلفیقی این فرایند را تسهیل می‌کند و بار را از طریق پست اتوبوسی ظرف ۱۰ ساعت به تهران منتقل می‌کند و از تهران با هواپیما به زاهدان می‌فرستد و از زاهدان نیز نماینده پستکس، بار را دریافت کرده و به مقصد می‌رساند. پستکس این امکان را فراهم کرده برای اولین بار در ایران استفاده از پست تلفیقی قابل استفاده باشد.

پرچمدار لجستیک در ایران هنوز هم سنتی‌ها هستند و به نظر می‌رسد بین لجستیک سنتی و فناوری روز دنیا پیوند ایجاد نشده است. به نظر شما چگونه می‌توان این پیوند را ایجاد کرد؟
جواب این سؤال را می‌خواهم با طرح یک سؤال پاسخ دهم. امروز اگر شما بخواهید قیمت یک کالا را بدانید، اولین کاری که می‌کنید چیست؟ آیا به صورت حضوری به فروشگاه‌ها مراجعه می‌کنید یا به جای مراجعه حضوری، در اینترنت کالای مورد نظر را جست‌و‌جو کرده و قیمت‌ها و تنوع محصول را چک می‌کنید و بعد تصمیم می‌گیرید کدام محصول را از کجا به صورت آنلاین یا فیزیکی بخرید؟

پستکس نیز این امکان را به شما می‌دهد که سیستم پستی خود را هوشمندانه و بسته به بودجه و زمانی که برای آن در نظر گرفته‌اید، انتخاب کنید. درست است که امکان پست یک مرسوله به صورت سنتی نیز وجود دارد، اما از مزایایی که لجستیک با فناوری روز به شما می‌دهد دیگر خبری نیست.

مهم‌ترین دغدغه‌ای که در حین کار با شرکت‌های پستی یا کسب‌وکارهای اینترنتی با آن مواجه شدید، در کدام بخش بوده ‌است؟
پس از آنکه مدتی با شرکت‌های پستی و فروشگاه‌های اینترنتی کار کردیم، به این نتیجه رسیدیم یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شرکت‌های پستی و کسب‌وکارهای اینترنتی، در بخش لست مایل دلیوری است. از آنجا که توزیع مرسولات توسط شرکت‌های پستی در ساعات محدود از شبانه‌روز انجام می‌شود و مشتری‌ها اغلب در آن ساعت از روز در منزل حضور ندارند و بسته برگشت می‌خورد، بنابراین تصمیم گرفتیم با شرکت گنجه، همکاری استراتژیکی را آغاز کنیم و لاکرهایی را در سطح شهر تعبیه کردیم تا مشتری این امکان را داشته باشد ظرف ۴۸ ساعت بدون محدودیت ساعت در شبانه‌روز بسته خود را از داخل لاکر بردارد.

پستکس اولین لاکرهای خود را در انبار شرکت کالارسان در پارک‌سوار بیهقی در میدان آرژانتین تهران نصب کرده ‌است.

چه برنامه‌هایی برای آینده پستکس دارید؟
مـــی‌خواهـــــــیم تعـداد نمایندگی‌های خود را به ۴۰۰ شعبه برسانیم. همچنین لانچ کردن چند ماژول پیچیده را در دستور کار داریم. مثلاً سال گذشته استارت پست تلفیقی را به صورت محدود زدیم، اما در برنامه امسال آن را به صورت گسترده‌تر در کشور بسط خواهیم داد.

همچنین برنامه داریم پست بیولوژیکی و فردی را گسترش دهیم و همچنین برای کاهش هزینه‌های جمع‌آوری و توزیع نمایندگان پستی، نشر و گسترش هوش مصنوعی مسیریاب را برای سرعت بخشیدن به مسیرها در دستور کار داریم.

سال گذشته با استفاده از نرم‌افزار هوش مصنوعی آپتایم برای کوتاه کردن مسیر و سرعت بخشیدن به کار، توانستیم ۲۸ درصد از هزینه‌های خود را کاهش دهیم. به این معنا که توانسته‌ایم بیش از یک میلیون کیلومتر کاهش پیمایش مسیر و به تبع آن، کاهش مصرف حامل‌های سوخت را تجربه کنیم.

آیا برنامه‌ای برای جذب سرمایه دارید؟
بله. سال گذشته سرمایه‌گذاری مشترکی را به مبلغ دو میلیون دلار با یک شرکت هندی پیش بردیم. توافقات اولیه انجام شده و قراردادها بسته شده و درصدد هستیم ادامه کار را امسال پیش ببریم و در کنار راه‌اندازی خانه خلاق و نوآوری پست لجستیک پیشرفته کشور، این کارها را نیز انجام دادیم.

با چند وی‌سی نیز به توافق رسیده‌ایم برای اینکه بتوانند در شرکت‌های نوآور خانه خلاق و نوآوری سرمایه‌گذاری کنند. با شرکت سرمایه‌گذاری بوم اولین توافق در این زمینه انجام شده و به‌زودی خبرهای خوشی از اولین تجربه وی‌سی‌ها را خواهیم داد.