آکادمی سلطنتی علوم سوئد تصمیم گرفت جایزه Sveriges Riksbank علوم اقتصادی را به یاد آلفرد نوبل در سال ۲۰۲۴ به تارون عجم‌اوغلو، مؤسسه فناوری ماساچوست آمریکا؛ سایمون جانسون، مؤسسه فناوری ماساچوست و جیمز رابینسون از دانشگاه شیکاگو برای مطالعاتی درباره اینکه چگونه نهادهای اجتماعی شکل می‌گیرند و بر رفاه جوامع تأثیر می‌گذارند، اعطا کند.
کمک به درک تفاوت‌های رفاه بین ملت‌ها
برندگان امسال نوبل در علوم اقتصادی اهمیت نهادهای اجتماعی را بر شکوفایی اقتصادی یک کشور نشان دادند. تحقیقات این سه نفر کمک می‌کند بفهمیم چرا جوامعی با قانون‌گذاری و نهادهای ضعیفی که جامعه را به استثمار می‌کشانند، رشد یا تغییری برای بهتر شدن ایجاد نمی‌کنند.
زمانی که اروپایی‌ها کشورهای زیادی را به استعمار گرفته بودند، نهادهای آن جوامع تغییر کردند. این تغییرات در همه‌جا به یک شکل اتفاق نیفتاد. در برخی کشورها هدف از استعمار، بهره‌برداری از جمعیت بومی و استخراج منابع بود و گاهی نیز استعمارگران نظام‌های سیاسی و اقتصادی مدنظرشان را برای منافع بلندمدت مهاجران اروپایی تشکیل دادند.
برندگان در تحقیقاتشان نشان دادند که یکی از دلایل تفاوت در رفاه کشورها، نهادهای اجتماعی است که در دوران استعمار تأسیس شده‌اند. این مؤسسات اغلب در کشورهایی تأسیس شدند که قبل از استعمار فقیر بودند و این سازمان‌ها در طول زمان منجر به ایجاد جمعیت نسبتاً مرفهی شدند. این موضوع نشان می‌دهد چرا مستعمراتی که زمانی ثروتمند بودند، اکنون فقیرند و بالعکس.
جاکوب سونسون، رئیس کمیته جایزه اقتصاد نوبل می‌گوید: «تفاوت‌های گسترده درآمد بین کشورها یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های زمانه ماست. برندگان این جایزه اهمیت نهادهای اجتماعی را برای بررسی این مسئله مهم نشان داده‌اند.»
سه مهاجر به آمریکا؛ برنده جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۴
جایزه اقتصاد نوبل امسال به سه مهاجر، یکی از ترکیه و دو نفر از بریتانیا، تعلق گرفت.
تارون عجم‌اوغلو در استانبول ترکیه به دنیا آمد و مدرک لیسانس را از دانشگاه یورک و دکترا را از مدرسه اقتصاد لندن دریافت کرد. او در سال ۱۹۹۳ به آمریکا آمد و استاد اقتصاد در ام‌آی‌تی شد.
سایمون جانسون در بریتانیا به دنیا آمد. او مدرک لیسانسش را از دانشگاه آکسفورد و قبل از آمدن به آمریکا به‌عنوان دانشجوی بین‌المللی گرفت و بعد از گرفتن مدرک دکترا در ام‌آی‌تی، کتاب «پرش آمریکایی: چگونه پیشرفت علم می‌تواند رشد اقتصادی و رؤیای آمریکایی را احیا کند» و «قدرت و پیشرفت» را منتشر کرد. او به‌عنوان اقتصاددان درگیر امور جهانی است و از سال ۲۰۰۷ در صندوق بین‌المللی پول فعالیت کرده است.
جیمز رابینسون در انگلستان متولد شد و از دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن مدرک لیسانس گرفت. در سال ۲۰۱۵ استاد دانشگاه ییل شیکاگو شد و از سال ۲۰۱۶ استاد مطالعات تعارضات جهانی این دانشکده است. رابینسون قبل از دانشگاه شیکاگو، استاد دانشگاه هاروارد، برکلی و سایر مؤسسات بوده است.
