کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
هفته گذشته بود که به یکباره صحبت از فعالیت ایرانیها در حوزه رمزارز؛ آن هم در یکی از مهمترین خبرگزاریهای جهان یعنی رویترز به یکی از خبرهای مهم هفته این اکوسیستم تبدیل شد. رویترز به سراغ یکی از تریدرهای زن ایرانی به نام عسل علیزاده رفته بود و از او درباره کموکیف زندگی حرفهایاش و از آن مهمتر نحوه حضور او و دیگر فعالان رمزارزی ایران، در صرافیهای خارجی پرسیده بود.
مصاحبهای که ذوقزدگی اولیه آن خیلی زود با گزارشهای تکمیلی که برخی از سایتهای معروف و معتبر حوزه رمزارز منتشر کردند، رنگ باخت. سایتهایی که با رمزگشایی از برخی کلیدواژههای مطرحشده در آن مصاحبه مانند «چگونگی استفاده ایرانیها از صرافیهای خارجی» بهدنبال این پرسش رفتند که چطور وقتی ایران و اقتصاد آن تحریم است، ایرانیها در حال فعالیت در صرافیهای خارجی هستند!
کار بالا گرفت و انگشت اتهام به سوی صرافی بایننس نشانه رفت که مدت زیادی است زیر فشار آمریکاییهاست و حالا به نظر میرسد آن مصاحبه بهانه خوبی به رسانههای آمریکایی داده تا مدیران بایننس را به دور زدن قوانین آمریکا؛ آن هم در حوزه سفتوسختی چون تحریم متهم کنند. دعوای بایننس و آمریکاییها بر سر جای خود؛ چیزی که این وسط نگرانکننده شده، این است که با این مصاحبه، فعالیت کاربران ایرانی و به تبع آن صرافیهای داخلی و نقلوانتقالات کریپتویی آنها دوباره زیر ذرهبین رفته است.
بایننس، پیشروترین صرافی ارزهای دیجیتال جهان از نظر حجم مبادلات، به مشتریان ایرانی خود این امکان را داده بود که بتوانند بر بستر این پلتفرم تجارت کنند، بدون اینکه تحریمهای آمریکا برای آنها مانعی باشد. این صرافی بهراحتی به مشتریان ساکن ایران خدمات ارائه میداد که این موضوع به حساسیت دستگاههای نظراتی منجر شده و آنها را نگران کرده بود.
بایننس حتی در وبلاگ «چاگری پویراز»، رئیس جهانی تحریمهای این شرکت اعلام کرد که مشتریان میتوانند با استفاده از ویپیان بر محدودیتهای جغرافیایی فائق آیند. حالا رویترز با تحقیقاتی که در مورد بایننس انجام داده، متوجه شده که هنوز کاربران ایرانی میتوانند از پلتفرم این صرافی استفاده کنند، اما مدیران و سخنگویان بایننس میگویند به تحریمها و قوانین احترام میگذارند.
بایننس به نقش آمریکا در اقتصاد جهانی احترام میگذارد و با تحریمهای مالی کاملاً موافق است
بایننس هنوز یک پایگاه رسمی ندارد، اما چانگ پنگ ژائو، مدیرعامل این شرکت، در ماه مارس گفت که این شرکت بهزودی صاحب یک دفتر مرکزی خواهد شد. انتظار میرود حضور بینالمللی این صرافی آن را مجبور به هماهنگی با قوانین تحریمهای بینالمللی کند.
پس از خروج دونالد ترامپ از توافق هستهای ایران، تحریمهای آمریکا علیه ایران دوباره فعال شد. در نوامبر همان سال بایننس به معاملهگران ایرانی هشدار داد که وجوه خود را برداشت کنند. پویراز در وبلاگ خود گفته که بایننس نه یک شرکت مستقر در آمریکاست، نه حتی دفتر مرکزی آن در این کشور قرار دارد، اما بهدلیل احترام به نقش آمریکا در اقتصاد جهانی، دسترسی معاملهگران ایرانی را مسدود کرده است.
یکی از سخنگویان بایننس در پاسخ به بلاک ورکز گفته است: «بایننس کاملاً با تحریمهای مالی بینالمللی از جمله مسدود کردن دسترسی به پلتفرم برای کاربران مستقر در ایران، کره شمالی و دیگر کشورهای تحت تحریم، موافق است.»
پویراز ضمن اشاره به توصیه کمیسیون تجارت فدرال و آژانس امنیت سایبری و امنیت زیرساخت در مورد استفاده رایگان از ویپیان نوشت: «من نمیتوانم این حقیقت را که افراد در کشور تحت تحریم از پلتفرم بایننس برای معامله استفاده میکنند، کتمان کنم.»
او افزود: «ما کاربران را بیشتر بر اساس عواملی چون رفتار آنها شناسایی میکنیم و روی این عوامل بیشتر از موقعیت جغرافیایی تمرکز داریم. همین مورد باعث میشود برخی کاربران از زیر دست ما در بروند.» هفت معاملهگر به رویترز اعلام کردهاند که توانستهاند ممنوعیتها را دور بزنند و تا سپتامبر ۲۰۲۱ از بایننس استفاده کنند و حسابهای خود را داشته باشند. البته پس از اینکه شرکت قوانین ضدپولشویی خود را سفتوسختتر کرد، این افراد دسترسی خود را از دست دادند.
محبوبیت بایننس در ایران
ظاهراً مراحل ثبتنام در بایننس بسیار ساده و برای ثبتنام ارائه یک ایمیل کافی بوده است. یکی از معاملهگران ساکن تهران به رویترز گفته که ترجیح میدهد از بایننس استفاده کند؛ زیرا نیازی به تأیید هویت ندارد.
این صرافی ظاهراً بهخوبی از محبوبیت خود در ایران آگاه بود؛ زیرا مدیران ارشد آن در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ در این مورد شوخیهایی با هم میکردند. حتی در بین کاربران ایرانی پیامی در اینستاگرام ردوبدل میشد که نشاندهنده میزان محبوبیت این صرافی در ایران بود.
پولشویی در بایننس
رویترز پس از یک ماه تحقیق در مورد ادعای پولشویی در بایننس گزارشی منتشر کرده است. رویترز در این گزارش ادعا میکند که ارزش تراکنشهای غیرقانونی در بایننس حدوداً ۲.۳ میلیارد دلار بوده است. این تراکنشها مربوط به کارهایی چون هک، کلاهبرداری و معاملات مواد مخدر بودهاند. این تحقیقات نشان دادهاند که هکرهای کره شمالی در بایننس حسابهایی ایجاد و از طریق آنها رمزارزهای سرقتشده را به صرافی ارز دیجیتال اسلواکیایی Eterbase هدایت میکردند.
مدیرعامل Eterbase گفته است که بایننس «نمیدانست چه کسی پول را از طریق صرافی آنها جابهجا میکند».