به‌کارگیری ظرفیت‌های بانکی در اکوسیستم نوآوری / گفت‌وگو با عباس دین‌محمدی، مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری توسعه سریع کارآفرینی ستارگان

صندوق‌های پژوهش و فناوری، نهادهایی غیردولتی هستند که در کنار پارک‌های علم و فناوری، دانشگاه‌ها و سایر مراکز پژوهشی و نهادهای توسعه فناوری در همه استان‌ها در جهت رفع موانع تولید رقابت‌پذیر و ارتقای نظام مالی کشور به وجود آمده‌اند. در واقع هدف از ایجاد این صندوق‌ها، به‌وجودآوردن زمینه‌های مشارکت و سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی و تأمین مالی فعالیت‌های پژوهشی، علمی و فناورانه، شرکت‌های نوپا، فناور، خالق، شتاب‌دهنده‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان است.

یکی از این صندوق‌ها، صندوق پژوهش و فناوری توسعه سریع کارآفرینی ستارگان است که با اینکه زمان زیادی از تأسیس آن نگذشته، توانسته رتبه خوبی میان سایر صندوق‌ها کسب کند. صندوق پژوهش و فناوری توسعه سریع کارآفرینی ستارگان در سال ۱۳۹۸ با رویکرد اعتماد بر تخصص و توانمندی متخصصان داخلی و با حمایت از فعالان در اکوسیستم فناورانه کشور فعالیت رسمی خود را آغاز کرد و در حال حاضر با مدیرعاملی عباس دین‌محمدی تلاش می‌کند به استارتاپ‌ها در کل کشور در حوزه فناوری خدمت‌رسانی کند.

در شماره هفتادوهشتم کارنگ به سراغ مدیرعامل صندوق پژوهش و فناوری توسعه سریع کارآفرینی ستارگان رفتیم و با او گفت‌وگویی درباره اهداف و برنامه‌های این صندوق داشتیم. دین‌محمدی می‌گوید با توجه به اینکه محدودیتی در حمایت از شرکت‌های نوپا و فناور ندارند، سعی کرده‌اند به درخواست‌های متعدد از نقاط مختلف کشور، به‌طور کامل رسیدگی کنند و تا حد امکان به حمایت از شرکت‌های متقاضی بپردازند.

آیا اهدافی که از تأسیس شرکت داشتید، محقق شده‌اند؟

همان‌طور که از اسم صندوق پژوهش و فناوری توسعه سریع کارآفرینی ستارگان مشخص است، این صندوق با هدف کمک به استارتاپ‌های بالقوه و حمایت از اکوسیستم فناوری مبتنی بر توسعه در تمام حوزه‌های فناوری در سطح کشور تأسیس شد. این صندوق در حال حاضر از یک تیم ثابت ۲۰نفره و شبکه‌ای از مشاوران سرشناس و فعال در اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور تشکیل شده و از ظرفیت بالایی برخوردار است. تیم اصلی صندوق شش یا هفت سال در حوزه دانش‌بنیان تجربه دارند و در قسمت‌های مختلف این اکوسیستم حضور داشته‌اند.

در حال حاضر بومی‌سازی و به‌روزرسانی دانش‌های پیشرفته کشور و بی‌نیازی به کشورهای خارجی امری است که فقط با حمایت همه‌جانبه از شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور و افراد خبره و متخصص محقق می‌شود. صندوق ستارگان تمام تلاش خود را برای رسیدن به این مهم به کار می‌گیرد.

برای تقویت فعالیت‌ها و استفاده از ظرفیت دیگر نهادها در مسیر کارتان با چه بخش‌ها یا سازمان‌هایی همکاری دارید؟

ما همواره تلاش می‌کنیم همکاری خود را با نهادهای مختلف حامی مانند معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی توسعه دهیم و به‌عنوان بازوی اجرایی معاونت علمی در شناسایی، سیاست‌گذاری و حمایت از اکوسیستم دانش‌بنیان کشور، بانک‌ها و نهادهای مالی، صندوق‌های همکار، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سکوهای تأمین مالی و سایر نهادها و سازمان‌های بزرگ شناخته شویم و به تقویت شبکه مشتریان و هم‌رسانی آنها مثل فولاد مبارکه، پتروشیمی خلیج فارس و… کمک کنیم. در حال حاضر با بعضی از مواردی که اشاره شد، تعامل بسیار مثبتی داریم و با برخی دیگر در حال ایجاد تعامل برای تشکیل جلسات تفاهم و همکاری هستیم.

کمی از آمارها و عملکرد صندوق بگویید.

صندوق ستارگان در دسته صندوق‌های نوپا و با عمر کمتر از سه سال قرار می‌گیرد و در نتیجه طی دو سال اخیر توانسته در میان ۶۶ صندوق پژوهش و فناوری در سطح کشور رتبه پنجم را کسب کند. در حال حاضر حدود شش هزار میلیارد ریال ضمانت‌نامه صادر کرده‌ایم که نرخ نکول آنها صفر بوده است. در واقع توانسته‌ایم شش هزار میلیارد ریال عاملیت مالی نهادهای مختلف را داشته باشیم.

با توجه به هفت سال تجربه‌ای که در اکوسیستم دانش‌بنیان داشتیم، سعی کردیم فرایندهای داخلی و تعامل با شرکت‌ها تا حد امکان بهبود یابد. لازم به ذکر است میانگین زمان صدور ضمانت‌نامه در ستارگان یک روز است که می‌تواند برای مشتریان صندوق بسیار جذاب باشد. به‌علاوه به خاطر اهداف و سیاست‌های حمایتی صندوق سعی کردیم با ارائه مشاوره صحیح به مشتری تا حد امکان هزینه‌های مالی آنها را کاهش دهیم.

نحوه تعامل با سهام‌داران در ستارگان به چه شکل است؟

همان‌طور که در جریان هستید، لایه سهام‌داری ما متشکل از بانک پارسیان به ‌واسطه گروه داده‌پردازی پارسیان، بانک کارآفرین به ‌واسطه مدیریت ثروت ستارگان و مؤسسه دانش‌بنیان برکت است. وجود دو بانک در لایه سهام‌داری صندوق بسیار مهم و نقطه قوت این صندوق محسوب می‌شود. در حال حاضر به‌عنوان یک کارگزار توانسته‌ایم با بانک‌ پارسیان همکاری داشته باشیم.

این همکاری‌ها در بحث کارگزاری ارزیابی بانک‌ها، صدور ضمانت‌نامه‌های پشتیبان و ضمانت‌نامه در مقابل ضمانت‌نامه است. صندوق‌های پژوهش فناوری شاید از نظر DNA، ساختاری شبیه بانک‌ها داشته باشند، ولی به‌صورت مستقیم تحت نظارت بانک مرکزی نیستند.

همین موضوع باعث می‌شود صندوق‌های پژوهش فناوری منعطف باشند. به ‌واسطه این مسئله می‌توان برخی از گره‌های کوچک موجود را در تعامل مشتریان حقوقی با بانک‌ها حل کرد. وجود صندوق ستارگان در کنار بانک‌های سهام‌دار قطعاً می‌تواند این چرخه حمایتی را تسهیل کند.

در حال حاضر جلساتی با موضوع هم‌افزایی با سایر اعضای گروه داده‌پردازی پارسیان تشکیل‌ شده که فکر می‌کنم نتیجه خوبی داشته باشد. همچنین تعاملاتی با مدیریت ثروت ستارگان و شرکت‌های زیرمجموعه برقرار کردیم که آنها هم نتایج خوبی داشتند.

میزان تحقق شاخص‌های عملکردی شرکت چقدر مطلوب بوده است؟

هدف ما این است که رتبه برتر را میان صندوق‌های پژوهش و فناوری کسب کنیم. کسب رتبه برتر شاخص‌های مختلفی از جمله تیم قوی، ساختار باپشتوانه و ارائه خدمات مختلف در چهارچوب خدمات یک صندوق پژوهش و فناوری دارد. ما هم در حال ‌توسعه این شاخص‌ها جهت دستیابی به هدف‌مان هستیم و تاکنون هم نتایج قابل ‌توجهی کسب کرده‌ایم. کسب رتبه اول صندوق‌های زیر سه سال و قرار گرفتن در رتبه پنجم بعد از چهار صندوق با قدمت بیشتر از ۱۰ سال نشان‌دهنده تلاش تیم صندوق و در رأس آنها هیئت‌مدیره و سهام‌داران محترم صندوق است.

با توجه به اینکه ما در حمایت از حوزه فناوری و جغرافیایی محدودیت نداریم، تاکنون سعی کرده‌ایم به درخواست‌های مختلف از نقاط گوناگون کشور، به‌طور کامل رسیدگی کنیم و تا حد امکان به خدمت‌رسانی به‌منظور حمایت از شرکت‌های متقاضی بپردازیم.

با افزایش سرمایه‌ای که مصوبه‌اش را از هیئت‌مدیره گرفته‌ایم، در قدم اول به ۵۰۰ میلیارد ریال و در مرحله بعد به هزار میلیارد ریال خواهیم رسید. با این سرمایه می‌توان خدمات را از نظر مبلغ و تعداد افزایش داد. صندوق این ظرفیت را دارد که با افزایش منابع بتواند به‌صورت بهینه و هدفمند در جهت حمایت از شرکت‌های متقاضی بیشتر قدم بردارد.

برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت شرکت چیست؟

در کوتاه‌مدت در حال ‌توسعه و جذب حمایت‌های نهادهای مختلف هستیم که بتوانیم سهم خودمان را تا حد امکان از چرخه اقتصاد دانش‌بنیان کشور کامل کنیم. قاعدتاً توسعه نیروی انسانی خبره از طریق شناسایی، جذب و پرورش از دیگر اهداف صندوق است.

کسب رتبه برتر با توجه به قابلیت‌های صندوق اعم از وضعیت سهام‌داری و وجود دو بانک به‌عنوان سهام‌دار و نیروی انسانی خبره و باتجربه خیلی دور از ذهن نیست و این مهم در برنامه بلندمدت صندوق قرار دارد.

صندوق‌های پژوهش و فناوری همان نئوبانک‌هایی هستند که گاهی در موردشان صحبت می‌شود. داشتن انعطاف خوب، تکمیل زنجیره خدمات بانک‌ها، کوتاه‌شدن فرایندها و بوروکراسی اداری مهم‌ترین مزیت صندوق‌هاست و باعث می‌شود در آینده از آنها به‌عنوان بانک‌های جدید یاد شود. برنامه بلندمدت صندوق ستارگان هم بر همین اصل استوار است.

یکی از سهام‌داران صندوق، شرکت ثروت ستارگان است. حضور این سهام‌دار چه تأثیری بر رویکرد و تقویت خدمات صندوق دارد و این سهام‌دار برای تیم‌هایی که به آنها خدمات ارائه می‌دهید، چه ظرفیت‌هایی دارد؟

وجود مدیریت ثروت ستارگان به‌عنوان هلدینگ سرمایه‌گذاری بانک کارآفرین باعث اعتبار صندوق نزد کارفرمایان و ‌شرکت‌های بزرگ می‌شود. این حضور باعث فرصت سرمایه‌گذاری بیشتر روی مشتریان صندوق خواهد شد. از طرفی صندوق به‌عنوان بازوی اجرایی صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنین معاونت علمی ریاست‌جمهوری محل رجوع شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور جهت دریافت خدمت بوده و این فرصتی برای سرمایه‌گذاری مدیریت ثروت ستارگان در شرکت‌ها خواهد بود.