رضا قربانی، مدیرعامل راه‌کار/ وزارت خزانه‌داری آمریکا در تازه‌ترین اقدام خود، هفت فرد و یازده نهاد فعال در حوزه‌های مالی و فناوری اطلاعات را تحریم کرد؛ اقدامی که نشان‌دهنده تغییر خطرناک در استراتژی تحریم‌هاست: حمله مستقیم به بخش خصوصی، به‌ویژه فعالان صنعت مالی و فین‌تک. هدف قرار گرفتن نهادهایی مانند بانک فراساحلی سایروس و شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات پاسارگاد آریان، فقط یک حرکت سیاسی نیست؛ این، اعلام جنگ اقتصادی تمام‌عیار علیه موتور محرکه نوآوری و اشتغال‌زایی کشور است.
تا دیروز، تحریم‌ها عمدتاً متوجه نهادهای نظامی یا دولتی بود. امروز اما تیغ آن بر گردن کارآفرینانی است که با وجود کمبود زیرساخت و موانع داخلی، چراغ اکوسیستم فناوری را روشن نگه داشته‌اند. برای این فعالان، تحریم یعنی قطع ارتباط با بازار جهانی، فروپاشی همکاری‌های بین‌المللی و فشار سنگین مالی و روانی که زندگی شخصی و حرفه‌ای‌شان را نشانه می‌رود. بسیاری از این شرکت‌ها از دسترسی به سرویس‌های حیاتی مانند سوئیفت، خدمات ابری بین‌المللی یا درگاه‌های پرداخت جهانی محروم شده‌اند و ناچارند به راه‌حل‌های غیررسمی و پرهزینه روی آورند؛ راه‌هایی که خود ریسک‌های حقوقی و امنیتی جدی دارند.
این فشارها، علاوه بر ضربه به شرکت‌های قانون‌مدار، زمینه‌ساز رشد اقتصاد سایه و فعالیت‌های زیرزمینی می‌شود؛ روندی که اعتماد عمومی را فرسوده و رقابت سالم را نابود می‌کند. تجربه سال‌های اخیر نشان داده هر بار که مسیر فعالیت رسمی تنگ‌تر می‌شود، بازار غیرشفاف گسترش پیدا می‌کند. داده‌های رسمی هم این هشدار را تأیید می‌کند: طبق گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس (۱۴۰۳)، تحریم‌ها موجب کاهش ۱۵ درصدی سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها و تعطیلی یا کوچک‌سازی ده‌ها شرکت نوآور شده است.
اگر این روند ادامه یابد، خطر مهاجرت نخبگان و خروج سرمایه انسانی از کشور تشدید خواهد شد. کارآفرینانی که سال‌ها برای ساخت برند، بازار و تیم تلاش کرده‌اند، ممکن است در برابر فشار تحریم و نبود حمایت داخلی، چاره‌ای جز ترک ایران نبینند. این مهاجرت اجباری، نه‌تنها به اکوسیستم فناوری ضربه می‌زند، بلکه بازسازی آن در آینده را به‌شدت پرهزینه و زمان‌بر خواهد کرد.
رفع تحریم‌ها باید به اولویت فوری سیاست‌گذاری کشور تبدیل شود. بخش خصوصی که تا امروز زیر بار چالش‌های داخلی و خارجی دوام آورده، سزاوار حمایت جدی و دیپلماسی هوشمندانه است. اقتصاد ایران به‌جای محاصره در یک جنگ نابرابر، به فرصت شکوفایی نیاز دارد. امروز زمان آن است که با پشتیبانی واقعی از کارآفرینان و نوآوران، افق تازه‌ای برای توسعه کشور ترسیم کنیم؛ افقی که در آن، توان رقابت جهانی نه یک آرزو، بلکه یک واقعیت باشد.
