پس از استیضاح عبدالناصر همتی در ۱۲ اسفند ۱۴۰۳، وزارت امور اقتصادی و دارایی ایران برای بیش از دو ماه بدون وزیر مانده است. این وزارتخانه کلیدی که نقش تعیین‌کننده‌ای در سیاست‌های مالی و اقتصادی کشور دارد، در انتظار معرفی رسمی گزینه جدید دولت مسعود پزشکیان است.
گمانه‌زنی‌هایی درباره انتخاب علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد دولت روحانی، مطرح بود، اما اخبار غیررسمی حکایت از معرفی قریب‌الوقوع سیدعلی مدنی‌زاده، اقتصاددان ۴۳ ساله و رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف، به مجلس دارد. دو هفته پیش، اعلام شد که وزیر پیشنهادی در ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ معرفی می‌شود، اما این برنامه به تعویق افتاد.
الیاس حضرتی، رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، با اشاره به بررسی‌های فشرده برای انتخاب وزیر، گفت که معرفی نهایی پس از انتخابات هیئت رئیسه مجلس و کمیسیون‌ها در ۷ خرداد ۱۴۰۴ انجام خواهد شد.
مسیر تحصیلی و علمی مدنی‌زاده
سیدعلی مدنی‌زاده، متولد ۱۳۶۱ در تهران، از کودکی استعداد خود را در ریاضیات نشان داد. او در سال‌های ۱۳۷۷ و ۱۳۷۸ مدال‌های برنز و طلای المپیاد ملی ریاضی را کسب کرد و در سال ۱۳۷۹ مدال برنز المپیاد جهانی ریاضی را از کره جنوبی به دست آورد. در سال ۱۳۸۱ نیز رتبه سوم مسابقات بین‌المللی ریاضی دانشجویی را در لهستان کسب کرد. این افتخارات، او را در زمره نخبگان علمی کشور قرار داد.
مدنی‌زاده تحصیلات خود را در دانشگاه صنعتی شریف با کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی برق آغاز کرد. سپس به ایالات متحده رفت و کارشناسی ارشد ریاضیات کاربردی را از دانشگاه استنفورد دریافت کرد. او در نهایت دکتری اقتصاد خود را در سال ۱۳۹۲ از دانشگاه شیکاگو اخذ کرد.
بازگشت به ایران و نقش‌آفرینی آکادمیک
مدنی‌زاده پس از اتمام تحصیلات، برخلاف بسیاری از هم‌دوره‌ای‌هایش، به ایران بازگشت و فعالیت حرفه‌ای خود را در دانشگاه صنعتی شریف آغاز کرد. او از سال ۱۳۹۲ به تدریس دروس تخصصی اقتصاد مانند اقتصاد کلان، اقتصاد محاسباتی و تجارت بین‌الملل مشغول شد و در سال ۱۴۰۲ به مرتبه دانشیاری ارتقا یافت. از سال ۱۴۰۰ نیز به‌عنوان رئیس دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف فعالیت می‌کند و نقش مهمی در تربیت نسل جدید اقتصاددانان ایرانی ایفا کرده است.
او در سال ۱۳۹۷ جایزه پژوهشگر جوان اقتصاد ایران را دریافت کرد. حوزه‌های پژوهشی او شامل اقتصاد کلان، تجارت بین‌الملل و سازمان‌های صنعتی است که برای سیاست‌گذاری اقتصادی در ایران حیاتی هستند.
تجربه سیاست‌گذاری و دیدگاه‌های اقتصادی
مدنی‌زاده در سیاست‌گذاری اقتصادی نیز تجربه دارد. او بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷ رئیس گروه مدل‌سازی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی بود و در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ به‌عنوان مشاور معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه فعالیت کرد. همچنین در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ عضو هیئت عامل سازمان فناوری ارتباطات بود.
به نظر می‌رسد دیدگاه‌های اقتصادی مدنی‌زاده ترکیبی از تحلیل علمی و آگاهی از واقعیت‌های بومی است. او منتقد سیاست‌های مداخله‌جویانه مانند قیمت‌گذاری دستوری و ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی است، که در یادداشتی در سال ۱۴۰۱ به آن اشاره کرد.
این دیدگاه او را در دسته اقتصاددانانی قرار می‌دهد که به سازوکارهای بازار اعتقاد دارند، اما محدودیت‌های اقتصاد تحریم‌زده ایران را درک می‌کنند. همکارانش او را فردی عمل‌گرا، آرام و اهل گفت‌وگو توصیف می‌کنند که می‌تواند بین جناح‌های سیاسی پل بزند.
چالش‌های پیش روی وزیر پیشنهادی
معرفی مدنی‌زاده در حالی صورت می‌گیرد که اقتصاد ایران با مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند. پس از استیضاح همتی به دلیل افزایش نرخ ارز، بهای دلار با بهبود مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا از ۱۰۵ هزار تومان به نزدیک ۸۰ هزار تومان کاهش یافت. بااین‌حال، تورم بالا، کسری بودجه، تحریم‌ها و نیاز به اصلاحات ساختاری همچنان پابرجاست.
مدنی‌زاده با چالش‌های سیاسی نیز مواجه است. گزارش‌هایی از مشکلات تأیید صلاحیت او به دلیل تولد فرزندش در ایالات متحده وجود دارد که معرفی او را به تأخیر انداخته است. همچنین، مجلس که تنها شش ماه پس از رأی اعتماد به همتی او را استیضاح کرد، ممکن است رویکرد سخت‌گیرانه‌ای نسبت به مدنی‌زاده داشته باشد. او باید برنامه‌ای منسجم برای جلب اعتماد نمایندگان و پاسخ‌گویی به انتظارات عمومی ارائه دهد.
