آغاز نبرد آینده

کشف نقطه آغاز تیره و تار شدن روابط اپل و فیس‌بوک آسان نیست، اما مثل هر رابطه دیگری این ماجرا از یک دعوای کلامی کوچک شروع شد. در مارس ۲۰۱۸ وقتی که فیس‌بوک درگیر ماجرای رسوایی شرکت مشاور سیاسی کمبریج آنالیتیک بود و در مورد حفاظت از اطلاعات شخصی کاربرانش با سؤالات جدی روبه‌رو شده بود، یک مفسر در شبکه MSNBC، از تیم کوک، مدیر اجرایی شرکت اپل، پرسید که اگر او جای زاکربرگ بود چه می‌کرد، کوک پاسخ داد: «من هرگز جای او قرار نخواهم گرفت!» یک هفته بعد، زاکربرگ در اظهارنظری جالب، محصولات اپل را تنها برای «ثروتمندان» ارزیابی کرد.

بعد از آن اپل قابلیت تازه‌ای از گوشی همراهش را معرفی کرد که به کاربران در مدیریت زمان صرف‌شده در اپلیکیشن‌ها کمک می‌کرد. در همین راستا یکی از مدیران این شرکت، در حالی که تصویر بزرگی از اینستاگرام در صفحه نمایش پشت سرش دیده می‌شد، خطاب به کاربران گفت: «با استفاده از این قابلیت می‌توانید به‌دلخواه، زمان استفاده از اپلیکیشن‌ها را محدود کنید.» رقابت در سیلیکون‌ولی می‌تواند کشنده باشد! اما در دهه‌های گذشته، اپل و فیس‌بوک، اگر نگوییم همواره روابط دوستانه‌ای داشته‌اند، اما همیشه از یک رابطه سودمند متقابل بهره‌مند می‌شدند. هر دو شرکت از زمان عرضه آیفون پیشرفت کرده‌اند و در بیشتر موارد تولید محصولاتشان در رقابت مستقیم با یکدیگر نبوده است.

دمیدن در شیپور جنگ
حالا اما اپل و فیس بوک در مسیر رقابت‌های پربرخورد قرار دارند. رقابت آن‌ها در زمینه پیام‌رسانی سال‌هاست که داغ شده است. فیس‌بوک روی تولید محصولاتی مانند هدست‌های واقعیت مجازی و واقعیت افزوده که در نقشه راه اپل نیز وجود دارد، تمرکز می‌کند. زاکربرگ در ماه ژانویه به تحلیلگران گفت: «ما به طور فزاینده‌ای اپل را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین رقبای خود می‌بینیم. اپل مشتاق است تا از موقعیت غالب پلتفرم خود برای تداخل در نحوه عملکرد برنامه‌های ما و سایر برنامه‌ها استفاده کند تا بدین وسیله کاربران، برنامه‌های اپل را به سایر برنامه‌ها ترجیح دهند.»

این اختلافات به‌سرعت خود را در به‌روزرسانی‌های اپل نشان داد؛ در آپدیت‌های جدید آیفون، توسعه‌دهندگان صریحا به کاربران اجازه می‌دهند تا در مورد پیگیری فعالیت‌های خود در وبسایت‌ها و برنامه‌ها، به‌آسانی اعمال نظر کنند. این اقدامات می‌تواند کارایی تبلیغات هدفمند فیس‌بوک را خنثی کند. در ماه دسامبر، فیس‌بوک با انتشار یک مقاله در سه روزنامه آمریکایی، اپل را به مبارزه با کسب‌وکارهای کوچک متهم و آن را مصداق سوءاستفاده از قدرت بازار توصیف کرد. به علاوه شنیده می‌شد که این شرکت در حال بررسی طرح شکایت ضد انحصار علیه اپل است. در پاسخ، اپل معتقد است که به‌روزرسانی‌های نرم‌افزار آیفون، به کاربران شفافیت بیشتری در مورد اینکه چه کسانی و چرا داده‌ها را از گوشی‌های همراهشان جمع‌آوری می‌کنند، می‌دهد و این مصداق رعایت حریم خصوصی و «حقوق اساسی بشر» تلقی می‌شود و در واقع تمایزی است بین استفاده از آیفون و دیگر گوشی‌های تلفن همراه.

مذاکره‌ای در کار نیست
تیم کوک، در سخنرانی اول سال خود در کنفرانس آنلاین رایانه‌ها، به فیس‌بوک حمله کرد و گفت: «اگر یک کسب‌وکار با گمراه کردن کاربران و بر اساس بهره‌برداری از داده‌های آن‌ها و همچنین طبق انتخاب‌هایی که در اصل انتخابی نیستند، فعالیت کند، نه‌تنها شایسته تحسین ما نیست بلکه به اصلاحات نیاز دارد. برخی از شبکه‌های اجتماعی به منظور جلب کاربران بیشتر، گسترش اطلاعات خطرناک و نظریه‌های توطئه را تسهیل می‌کنند. دیگر نمی‌توان وانمود کرد که این اقدامات هزینه‌ای ندارد؛ دوقطبی شدن، اعتماد از‌دست‌رفته و خشونت از تبعات این اقدامات است.» گراهام ماد، نایب‌رئیس تبلیغات و بازاریابی محصولات تجاری فیس‌بوک، می‌گوید بحث بین دو شرکت در مورد آپدیت نرم‌افزاری بی‌نتیجه بوده است. او اذعان می‌کند تلاش‌های فیس بوک و دیگران برای صحبت با اپل در خصوص به‌روزرسانی نرم‌افزار «ناموفق» بوده است و اپل به‌هیچ‌وجه، با هر میزان همکاری، موافقت نمی‌کند.

اخطار ردیابی توسط فیس‌بوک، اخیرا در هنگام باز شدن پنجره در آیفون، نمایش داده می‌شود و کاربران آیفون باید در مورد باز شدن یا نشدن این صفحه خاص تصمیم بگیرند. مدیران فیس‌بوک نگرانند که اپل این انتخاب را به شیوه‌ای هشداردهنده تنظیم و عملا کاربران را به رد ردگیری‌ها تشویق کند. دیو ونر، مدیر مالی فیس‌بوک، می‌گوید این تغییرات در طولانی‌مدت بر روند پیشرفت تجارت این شرکت مؤثر است.

فیس‌بوک قصد دارد پیغام‌های خود را همزمان با پیام‌های اختصاصی اپل جلو ببرد و تبلیغات را به عنوان راهی برای داشتن تجربه بهتر در فیس‌بوک و حمایت از مشاغلی که برای فروش به تبلیغات هدفمند متکی هستند، پشتیبانی کند. نتیجه هرچه باشد، تنش‌های بیشتری بر سر این اختلاف در راه است. الیزابت رنیریس، وکیل حفاظت داده‌ها و حریم خصوصی معتقد است که درگیری بین این دو شرکت نشان‌دهنده تسلط آن‌ها بر بازار است. او می‌گوید استدلال فیس‌بوک بر اینکه مشاغل کوچک پس از این تغییرات در دسترسی به مشتریانشان دچار مشکل می‌شوند، نشان می‌دهد که تبلیغات در کسب‌وکارهای کوچک چقدر مهم است و ادعای اپل مبنی بر ایجاد و اجرای قوانین استاندارد حریم خصوصی کاربران، حاکی از تأثیر وسیع آن بر بازار تلفن‌های هوشمند است. رنیریس می‌گوید: «این دو شرکت بر سر تسلط مداومشان در دهه آینده یا بیشتر از آن بحث می‌کنند. آن‌ها در حال حاضر در مورد نزاع بعدی خود صحبت می‌کنند.»

فیس‌بوک و اپل در تعقیب یکدیگر
فیس‌بوک صاحب سه محصول پیام‌رسانی با بیش از یک میلیارد کاربر است – واتس‌اپ، مسنجر و اینستاگرام – که با آی‌مسیج اپل رقابت می‌کنند. با رونمایی از دستگاه واقعیت مجازی اپل در سال آینده، این شرکت در زمینه سخت‌افزاری هم با فیس‌بوک به رقابت می‌پردازد (در مقابل هدست Oculus Quest فیس‌بوک).

هر دو این شرکت‌ها در حال توسعه عینک‌های واقعیت افزوده خود هستند. همچنین در مورد وسایل خانگی هم رقابت خود را آغاز کرده‌اند. فیس‌بوک در حال حاضر مجموعه‌ای از دستگاه‌های خانگی هوشمند مسلح به ویژگی چت تصویری دارد که تا حدودی با تلویزیون اپل، بلندگوی هوم‌پاد و آی‌پدها در رقابت است. فیس‌بوک، در راه مبارزه با ادعای «عدم رعایت حریم خصوصی» با ضرر جدی مواجه است و زاکربرگ تلاش می‌کند تا او آنچه «انگیزه‌های غیرخیرخواهانه پشت تصمیمات تجاری شرکت‌های گوشی‌های هوشمند» می‌خواند، تأکید کند.