آینده کشاورزی در مزرعه دیجیتال

گسترش فناوری بلاکچین در سال‌های اخیر شتاب زیادی به خود گرفته و آوازه‌اش در هر گوشه‌و‌کناری پیچیده است. این فناوری نوید تحولات چشم‌گیری را در جهان دیجیتال می‌دهد و کسب‌وکار «اگریتال» پا به میدان گذاشته تا با استفاده از ظرفیت‌های آن، کشاورزی دیجیتال را محقق کند.

سید مهدی ادنانی، ابراهیم نصیری، بردیا جوادی، حسین بیات، مهدی نوری و ابوالفضل خلیل‌پور، هم‌بنیان‌گذاران و اعضای هیئت‌مدیره اگریتال در گفت‌وگو با کارنگ از چشم‌انداز این کسب‌وکار نوپا می‌گویند.

اگریتال خود را یک مزرعه دیجیتال معرفی می‌کند. در این مزرعه دیجیتال چه کارهایی انجام می‌دهید؟
سید مهدی ادنانی: به‌طور خلاصه اگریتال یک پلتفرم تأمین مالی جمعی در حوزه کشاورزی است. ما در حوزه کشاورزی بخش‌های مختلفی داریم؛ بخش زراعت، باغداری، شیلات، دام‌پروری و… و از طرف دیگر رویکرد جامعه ایران و جهان در سال‌های اخیر به فناوری‌های بلاکچین و ارزهای دیجیتال رویکرد بسیار مثبتی بوده و در حال حاضر سرمایه بزرگی در این حوزه‌ها در گردش است.

اگریتال با اتصال این دو بازار به یکدیگر و همچنین با اضافه‌کردن توکن‌های خیریه به‌عنوان مأموریت خود در حفظ محیط ‌زیست، دید بلندمدتی برای ایجاد حرکتی سازنده در سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی و تولید دارد. عنوان «مزرعه دیجیتال» در واقع بیانگر این مفهوم است که با هر سرمایه‌گذاری دیجیتالی که در این بخش انجام می‌شود، یک اصله نهال، یک شاخه گل یا یک گیاه سبز در مزرعه شروع به رویش می‌کند.

چطور به ایده راه‌اندازی اگریتال رسیدید؟
ابراهیم نصیری: یکی از دوستان نزدیک بنده مدیرعامل شرکتی است که مجوز کشت فراسرزمینی دارد؛ یعنی با این مجوز، تأییدیه دارند که در کشورهای مختلف به تأسیس مزرعه، نهالستان و… بپردازند. در یکی از دیدارهایمان، صحبتی پیرامون این کشت و زرع به وجود آمد و ایشان از مشکلات خود در بحث تأمین سرمایه سخن گفت.

آن دیدار به پایان رسید و همان ‌شب من این موضوع را به‌عنوان یک مسئله با دو تن از دوستانی که در حوزه‌های کشاورزی و بازارهای مالی فعالیت دارند، مطرح کردم. توجه اصلی ما برای حل این مشکل بر پایه استفاده از فناوری‌های نوظهور بود. به‌هرحال، ایده‌هایی مطرح شد و طرح خامی شکل گرفت.

این مسئله در جریان بود تا اینکه در نمایشگاه بورس، بانک و بیمه که اوایل خرداد برگزار شد، یکی از دوستان و مدیران فعلی مجموعه به بازدید غرفه‌ای که آنجا داشتیم، آمد و همان زمان آن طرح خام با ایشان مطرح شد. پس از دو ساعت بحث و گفت‌وگو پیرامون ابعاد مختلف مسئله و بررسی راهکارهای موجود به راه‌حلی جامع و نو رسیدیم و پس از آن مرتباً جلسات مختلف با دوستان و صاحب‌نظران برگزار شد.

در نهایت آنچه امروز از اگریتال می‌بینیم، ساخته شد. در حقیقت اگریتال از دل یک مسئله و چالش واقعی به وجود آمد و بعدها مأموریت‌های بزرگ‌تری را برای خود متصور شد.

چرا بلاکچین را برای تأمین مالی پروژه‌های کشاورزی انتخاب کردید؟
بردیا جوادی: بلاکچین با توجه به ظرفیت عظیمی که از خود نشان داده، به‌عنوان نسل سوم اینترنت معرفی می‌شود. بحث تریدکردن در ایران بسیار جا افتاده و در حال حاضر گردش مالی بسیار زیادی حتی به‌صورت روزانه در صرافی‌های کشور رخ می‌دهد.

شرکت ایمن همراه ویستا که جناب نصیری مؤسس آن است، در سال 1398 یک تجربه در پیاده‌سازی سیستم فروش بیمه‌نامه بر بستر بلاکچین داشت. در آن زمان که برای اولین‌بار یک شرکت ایرانی فروش بیمه‌نامه را بر بستر بلاکچین پیاده‌سازی کرد، این بستر توانست به‌خوبی پاسخ ریسک و سرمایه‌گذاری انجام‌شده روی پروژه‌ای در سطح کلان را بدهد و همین موضوع باعث شد اطمینان ما برای کار در این حوزه بالاتر برود.

از طرفی، یکی از چالش‌های مهم کشاورزی در ایران وجود واسطه‌های بیش از اندازه بوده که باعث تضییع حقوق کشاورزان و حتی مصرف‌کنندگان نهایی شده است. فناوری بلاکچین با حذف این واسطه‌ها، می‌تواند منافع کشاورزان و مصرف‌کنندگان را بهبود ببخشد. این موارد از جمله دلایل ما برای استفاده مجدد از بلاکچین برای پروژه اگریتال است.

فعالیت شما در چه مرحله‌ای قرار دارد و چه برنامه‌هایی پیش رو دارید؟
نصیری: پروژه توکن اگریتال آماده راه‌اندازی است و ما طی چند روز آینده قصد داریم اولین محصول اگریتال را که توکن گل زینتی آنتوریوم است، ارائه دهیم. امید داریم تا پایان سال بتوانیم طیف بزرگ‌تری از محصولات کشاورزی را پوشش دهیم. به‌طور کلی به‌مرور بازار محصولات اگریتال به سمت فراگیری تمام بخش‌های کشاورزی پیش خواهد رفت.

مواردی که در حال حاضر برنامه اجرایی آنها چیده شده، به‌ترتیب توکن گل آنتوریوم، توکن گل ارکیده و توکن گل رز است که با یکی از بزرگ‌ترین گلخانه‌های کشور برای پیشبرد این پروژه‌ها قرارداد امضا شده است. همچنین به‌طور موازی طرح راه‌اندازی توکن‌های خیریه در حال اجراست و انتظار داریم در سه‌ماهه اول سال بعد به بهره‌برداری برسد.

بلاکچین چه تغییراتی در آینده کشاورزی ایجاد خواهد کرد؟
مهدی نوری: به‌طور کلی فناوری‌های نوین می‌توانند در بخش‌های مختلف اقتصادی تحولاتی ایجاد کنند. بلاکچین نیز به‌عنوان یکی از این فناوری‌های نوظهور در ابعاد مختلفی، بخش کشاورزی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

همان‌طور که عرض شد، یکی از چالش‌های بخش کشاورزی به‌طور خاص در اقتصاد ایران، مشکل تأمین مالی است که روش‌های مختلف تأمین مالی جمعی مبتنی بر فناوری بلاکچین می‌تواند سرمایه‌های خرد افراد را به این بخش هدایت کند و باعث رونق این بخش در اقتصاد شود. قابل ذکر است که اگریتال نیز در راستای حل این مشکل به وجود آمد.

ترکیب فناوری بلاکچین با سایر فناوری‌های نوین همانند اینترنت اشیا و هوش مصنوعی، آینده متفاوتی را برای این بخش تصویر خواهد کرد؛ به‌طوری که افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها را شاهد خواهیم بود. بسیاری از صاحب‌نظران اثر این تحولات را پدید آمدن نسل چهارم کشاورزی (Agriculture 4.0) می‌دانند.

ویژگی فناوری بلاکچین، امکان رهگیری محصول کشاورزی را برای مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند و اطلاعات ارزشمندی مانند محل تولید، زمان تولید، نحوه تولید آن، مسیر طی‌شده و اصالت آن را برای مشتریان آشکار می‌کند. برای نمونه، اطمینان از ارگانیک‌بودن یک محصول در حال حاضر به‌راحتی میسر نیست، اما با ترکیب این فناوری‌ها، سلامت و ارگانیک‌بودن آن برای مشتریان مشخص خواهد شد.

این در حالی است که سیستم برچسب‌گذاری سنتی صرف در این محصولات کارآمدی لازم را ندارد و امکان دستکاری در آنها وجود دارد. علاوه بر این، نظارت بر زنجیره تأمین با این فناوری نسبت به گذشته کاراتر خواهد شد.

ثبت اطلاعات و وجود یک پایگاه داده امن می‌تواند چه در سطح خرد برای کشاورزان و چه در سطح کلان برای سیاست‌گذاران، امکان برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری دقیق‌تری را فراهم کند که در بهبود بهره‌وری در این حوزه کمک شایانی خواهد کرد.

این فناوری حتی این ظرفیت را خواهد داشت که خدمات بیمه‌ای مؤثرتری را به کشاورزان ارائه دهد؛ چراکه با بهره‌گیری از قرارداد هوشمند و ثبت اطلاعات در یک فضای امن و مطمئن، امکان توسعه افزون‌تر صنعت بیمه در بخش کشاورزی نسبت به گذشته فراهم خواهد شد. در مجموع، با استفاده از این فناوری‌ها می‌توان شاهد یک دگردیسی در بخش کشاورزی و در نهایت توسعه پایدار در کشور باشیم.

به گفته خودتان اولین حرفه بشر را با پیشرفته‌ترین فناوری روز دنیا پیوند زده‌اید. فکر می‌کنید کشاورزان و سرمایه‌گذاران در ایران چقدر از چنین پیوندی استقبال می‌کنند؟
نصیری: در مدل بلوغ دیجیتال 20200، پنج سطح تعریف شده که به‌ترتیب 1. مبتدی دیجیتال، 2. جوینده دیجیتال، 3. رهسپار دیجیتال، 4. حرفه‌ای دیجیتال و 5. زبده دیجیتال است. متأسفانه کشاورزان در سطح 1 یعنی مبتدی دیجیتال در نظر گرفته می‌شوند، اما من می‌خواهم بگویم این برای تمام کشاورزان صادق نیست.

ما در نسل جدید کشاورزان، جوانان تحصیل‌کرده‌ای داریم که حتی در رشته‌هایی غیر از کشاورزی تحصیل کرده‌اند و حالا در این حوزه مشغول به کارند. قشر گلخانه‌دار ما عموماً قشری اهل مطالعه و تحقیق هستند. امروز اینترنت حتی در روستاها هم در دسترس است و کشاورزان کم‌سواد ما هم به‌نوعی از آن استفاده‌ می‌کنند.

بنابراین با نسل جدیدی از کشاورزان روبه‌رو هستیم که اتفاقاً دیجیتال را خوب می‌فهمند. از طرف دیگر، تریدرها و فعالان بخش سرمایه جزء دسته‌های سوم و چهارم قرار می‌گیرند که یعنی درک بالایی از ظرفیت‌های بخش دیجیتال دارند.

متأسفانه در کشور ما کشاورزان با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند. سازوکاری که پلتفرم اگریتال ارائه می‌دهد، حداقل بخشی از این مشکلات در تأمین سرمایه را برای آنان حل خواهد کرد. در اگریتال اگر شما نهالی خریداری کنید، آن نهال یک شناسنامه و یک تاریخچه از شروع زندگی خواهد داشت و هیچ‌وقت گم نخواهد شد.

این روند در پلتفرم ما برای تمام محصولات کشاورزی پیاده‌سازی می‌شود؛ در نتیجه برای سرمایه‌گذاران، تریدرها و… اطمینان‌ خاطر در سرمایه‌گذاری وجود خواهد داشت و از منافع این پلتفرم بهره‌مند خواهند شد.

شما بنیان‌گذاران اگریتال سابقه مدیریت کسب‌وکارهای دیگری را هم داشته‌اید. این تجربه‌ها چه کمک‌هایی به اگریتال کرده است؟
نصیری: ما در بین مدیران اگریتال استادانی را داریم که بیش از 30 سال تجربه فعالیت در بخش کشاورزی و تدریس کشاورزی دارند؛ به‌طور عملی با کشاورزان و سرمایه‌گذاران و دولت‌مردان در ارتباط بوده‌اند و به‌خوبی بازارهای موجود و ریسک‌ها و ظرفیت‌ها را می‌شناسند.

دکتر نوری از مدرسان اقتصاد در دانشگاه تهران است و دکتر خلیل‌پور و دکتر ادنانی از مدیران وزارت جهاد کشاورزی و مدرس دانشگاه بوده‌اند. مهندس بیات، مدیرعامل شرکت بهارآوران نسترن است و بیش از 20 سال تجربه در طراحی و اجرای پروژه‌های کشاورزی و آب دارد.

مهندس بردیا جوادی که از مدیران جوان ماست، تسلط کاملی بر فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال دارد و در نهایت، خود من با افتخار 15 سال در صنعت بیمه پیشگام بوده‌ام و نوآوری کرده‌ام. قطعاً جمع‌شدن این افراد و این تجربه‌ها دور یک میز وزنه‌ای سنگین برای موفقیت پروژه اگریتال در لبه فناوری خواهد بود.