اختلال پیامکی همراه اول و خسارت‌هایی که جبران نمی‌شوند

زمان مطالعه: 3 دقیقه

در پی اختلال صبح امروز (یکشنبه 24 بهمن) در فرآیند ارسال پیامک تراکنش‌های بانکی و همینطور پیامک برخی از عملیات‌های بانکی، سیدیاسر رایگانی، مدیرکل ارتباطات و سخنگوی همراه اول توئیتی را منتشر کرد و از رفع این اختلال موقت خبر داد.

رایگانی در این توئیت نوشت:
«اختلالی موقت در سرویس کلمه یکبار مصرف OTP همراه اول از صبح امروز، باعث شد تا برخی مشتریان بانکی نتوانند پیامک‌های رمز و تأیید هویت را دریافت کنند که این موضوع بعد از دریافت گزارش‌های مردمی، سریعا در دست بررسی قرار گرفت و از ساعت ۱۱ مشکل رفع شده. از مشترکان همراه اول پوزش می‌طلبیم.»

تا اینجای ماجرا همه‌چیز یک اختلال موقت بوده که با تلاش همراه اول برطرف شده و در یک مسیر درست و حرفه‌ای از مشترکان هم عذرخواهی شده است. اما عدم دریافت پیامک کسب‌وکاری حتی برای چند ساعت و به صورت موقت برای کسب‌وکارها و به ویژه استارتاپ‌های ایرانی چه هزینه‌هایی دارد و چطور باید جبران شود؟

نکته مهم‌تر اینکه عدم وجود SLA یا همان توافق‌نامه کیفیت ارائه خدمات، برای سرویس‌هایی که شرکت‌های بزرگ که نقش ارائه‌دهنده زیرساخت و بسترساز خدمات فناوری اطلاعات را دارند چه خسارت‌هایی را متوجه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط اکوسیستم نوآوری ایران می‌کند؟

اصل گمشده‌ای به نام پایداری خدمات
مفهوم پایداری از اصول اولیه خدمات فناوری اطلاعات در همه جای دنیاست. اصلی که در ایران شرکت‌های بزرگ به ویژه آن‌ها که در حال ارائه زیرساخت به اکوسیستم نوآوری آن‌هم اغلب به شکل انحصاری هستند توجه چندانی به آن ندارند و در قراردادهای‌شان با کسب‌وکارها محلی وقعی به آن نمی‌گذارند.

خلائی که باعث می‌شود اختلال‌ها و خسارت‌های ناشی از آن‌ها معمولا با تفسیرهایی چون «موقت» و «کم اهمیت» توضیح داده و سرهم‌بندی شوند و در بهترین حالت با یک عذرخواهی سرو ته ماجرا هم بیاید. در حالیکه خساراتی که حتی اختلال‌ها و عدم دسترسی به سرویس‌های تعهدداده‌شده برای یک ساعت به یک کسب‌وکار آنلاین وارد می کند خیلی بیشتر از چیزی است که بتوان در قاموس یک عذرخواهی آن را جبران کرد.

خسارت‌هایی که یک اختلال ساده پیامکی ایجاد می‌کند
کافی است به ماجرای اختلال در ارسال کد پیامکی همراه اول برای یک استارتاپ نگاهی بیندازیم تا متوجه شویم که بی‌مفهوم بودن جبران خسارت از سوی شرکت‌های ارائه‌دهنده زیرساخت چه ضربه‌ای به حیات آن‌ها می‌تواند وارد ‌کند.

در یک برآورد و تحلیل سریع می‌توان مهم‌ترین گرفتاری‌ها و مشکلاتی که احتمالا امروز و در همین دو سه ساعت بسیاری از کسب‌وکارهای اکوسیستم استارتاپی و نوآوری ایران با آن‌ دسته و پنجه نرم کرده‌اند چنین برشمرد:

1- عدم امکان لاگین کاربران (به عبارتی عملا در زمان به وجود آمدن این اختلال هیچ مشتری امکان ورود به سایت این کسب‌وکارها را نخواهد داشت و تعداد ثبت سفارش در همان بازه کوتاه صفر کاربر خواهد بود!)

2- عدم امکان پرداخت آنلاین (یعنی در این بازه هیچ کاربری امکان پرداخت آنلاین را نداشته است و این یعنی فروش در آن مقطع معادل صفر ریال بوده است.)

3- تاثیر منفی روی برند و اعتماد کاربران (کاربری که در حال استفاده از خدمات در فضای دیجیتال است بعد از روبرو شدن با این مشکلات اولین کسی را که محکوم می‌کند کسب‌وکاری است که با آن روبه‌روست نه همراه اول. و این یعنی بی‌اعتمادی و خدشه‌دار شدن تصویر برند در اذهان کاربران آن‌هم به دلیل قصور یک کسب‌وکار دیگر!)

کافی است این موضوع و این خسارت‌های مادی و معنوی را برای هر کسب و کاری ریالی حساب و به تعداد شرکت‌ها ضرب کنیم تا آن وقت متوجه عمق فاجعه همین اختلال به‌ظاهر ساده باشیم که نهایتا با یک عذرخواهی به اتمام رسید.

سال‌هاست که فعالان اکوسیستم نوآوری کشور می‌گویند به دلیل حمایت‌های خاص، عدم وجود قوانین مشخص و عدم وجود فضای رقابتی؛ خسارت‌های ناشی از برآورده نشدن تعهد شرکت‌های زیرساختی حتی در بازه‌های کوتاه‌مدت خسارت‌های زیادی به آن‌ها وارد می‌کند بی‌آنکه شانسی برای جبران آن‌ها داشته باشند، اما کسی گوش شنوایی برای این گلایه‌ها و شکایت‌ها فعلا ندارد.