کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
اگر بازیهای تیم ملی در رقابتهای مقدماتی جام جهانی را دنبال کرده باشید، احتمالا نام نئوم به گوشتان یا بهتر بگویم به چشمتان آشناست. نئوم اسپانسر اصلی این رقابتهاست و تابلوهای تبلیغاتی دور زمین چمن ورزشگاههای مختلف آسیا این روزها مدام نامش را تکرار میکنند. اما نئوم چیست و چه ربطی به کارنگ و نوآوری و ایران دارد؟
نئوم یک پروژه جاهطلبانه است که شاهزاده جوان سعودی، محمد بن سلمان (ولیعهد عربستان) میخواهد در این کشور پیاده کند. شاید بهتر است بگوییم در حال پیادهسازی آن است. یک شهر هوشمند، سبز و آیندهمحور که قرار است یک میلیون نفر جمعیت داشته باشد، آخرین مظاهر فناوری در آن به کار رود و از همه مهمتر در آن خبری از کربن و آلودگی نباشد. نئوم قرار است با تکیه بر مفاهیم نوآورانهای که در سالهای گذشته صرفا در حد تحقیق و ابداع و دستاورد نظری مطرح بودند، یک محیط شهری واقعی را با رویکردی تمامفناورانه بسازد. آنهم درست در صحرای عربستان و در جوار دریای سرخ.
شهری که در آن ماشینی وجود ندارد، فاصله دسترسی همه شهروندان تا هر نیازی که دارند کمتر از پنج دقیقه است و هوش مصنوعی و دیگر فناوریهای لبه، موتور محرکه زندگی شهری آن هستند. فناوریهایی که محصولات واقعی آنها احتمالا برای اولین بار در مقیاس یک شهر در نئوم به کار گرفته خواهند شد. نئوم را میتوان یکی از اولین مدلهای واقعی از شهرهای آینده (ترکیبی از شهرهای هوشمند، اینترنتشهر و شهر کربنصفر) نامید که در حال تحقق است. آنهم نه در قلب سانفرانسیسکو، توکیو یا هلسینکی، بلکه در بیابانهای عربستان.
عربستان و دیگر کشورهای عربی ورای مسابقه بر سر ساختمانهای بلندمرتبه و چشموهمچشمی در انبوهسازی دهههای گذشته، حالا به درک درستتر و آیندهنگرانهتری از اقتصاد نوآوری در منطقه خاورمیانه رسیدهاند. آیندهای که در آن سوختهای فسیلی به پایینترین حد از اهمیت خود در طول تاریخ خواهند رسید و این سرمایهگذاریهای جسورانه در شرکتهای چندملیتی و پروژههایی مشابه نئوم است که برندگان و بازندگان آن را مشخص میکند. و اما ما! مایی که سالهاست از این بازی عقب ماندهایم، این روزها با تعقیب نتایج جلسات کمیسیونهای مختلف مجلس، دلنگران سرعت و کیفیت اینترنتی هستیم که همین روزها هم سرعت واقعیاش محل مناقشه است. گرفتاریهای ما این روزها نه عقب ماندن از آینده «نوآوریمحور» خاورمیانه، بلکه از دست دادن فرصتهایی است که جا ماندن از آنها موقعیت و جایگاه امروزی ما را هم ضعیفتر و کمجانتر از همیشه خواهد کرد.
ما چارهای نداریم که نئوم را ببینیم، برنامههای کشورهای همسایه و رقیبمان در منطقه را در اقتصاد نوآوری رصد کنیم و از همه مهمتر به جای چنگ انداختن به صورت یکدیگر با سرعتگیرهایی چون «طرح صیانت» و «پیشنویس طرح رمزارزها در هیئت دولت»، به فکر نجات اقتصاد نوآوری و چنگ زدن به آخرین فرصتهایی که داریم، باشیم. وگرنه باید باز هم نظارهگر رفتن و مهاجرت نخبگان که هیچ، بلکه آدمها و نیروی کار معمولی جامعهمان هم باشیم!