کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
پانزدهمین نشست کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری اتاق بازرگانی تهران ششم شهریورماه برگزار شد. مازیار نوربخش، رئيس کمیسیون؛ رضا قربانی و سعید رسولاف، نواب رئيس کمیسیون و فرزین فردیس، عضو هیئترئیسه اتاق تهران از جمله افراد حاضر در این نشست بودند. ارائه گزارش رویداد لندتک (برگزارشده با حمایت معنوی اتاق بازرگانی تهران) یکی از دستورات این جلسه بود.
بررسی تسهیلات پرداختی کشور در سه ماه اول امسال
رضا قربانی، نایبرئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری اتاق بازرگانی تهران در این نشست درباره اهمیت حوزه لندتک و تغییراتی که بهواسطه آن در حال رخ دادن است و این موضوع که چرا این حوزه برای اتاق بازرگانی اهمیت دارد، صحبت کرد. او با اشاره به آخرین شماره منتشرشده از نشریه معاونت بررسی اقتصادی اتاق بیان کرد: «در یکی از گزارشهای منتشرشده در این نشریه، تسهیلات پرداختی کل کشور شامل تسهیلات پرداختی بانکها و بازار سرمایه بررسی شده است. در این گزارش کل تسهیلاتی که در سه ماه اول سال پرداخت شده ۱۴۳۹ همت اعلام شده است.»
رضا قربانی ضمن بیان این نکته که فقط ۱۶ درصد از این مبلغ مربوط به بازار سرمایه است، گفت: «این نسبت برخلاف جریانی است که در دنیا شاهدیم. پیش از این گفته بودیم که نظام تأمین سرمایه در ایران بانکی است و در این گزارش نیز این ۱۶ درصد نشان میدهد بازار سرمایه از تأمین مالی در ایران چه سهم اندکی دارد.»
او ادامه داد: «سیستم بانکی در سه ماه اول امسال ۸۴ درصد مبلغ کل، یعنی ۱۲۱۵ همت تسهیلات داده است. از این مقدار ۷۹ درصد سهم کسبوکارها بوده که برابر با ۹۵۵ همت میشود.»
لندتک و افزایش سهم خانوارها از تسهیلات
به گفته قربانی، نکته مهم این گزارش این است که ۲۱ درصد (۲۶۰ همت) از این تسهیلات سمت خانوار رفته است و این آمار در سه ماه اول سال نسبت به سال قبل ۹۱ درصد افزایش داشته که بخش زیادی از آن تأثیر لندتکها بوده است.»
او خاطرنشان کرد که ۲۶۰ همت برای حوزه لندتک عدد بزرگی است، اما نکته قابل توجه این است که عدد لندتکها نسبت به قبل با تغییر همراه بوده و در این میان نسبت به مدت مشابه، سهم خانوارها افزایش و سهم کسبوکارها کاهش پیدا کرده است.
او در ادامه صحبتهایش به این موضوع اشاره کرد که بازار سرمایه به سمت «کرادفاندینگ» یعنی ابزارهای نوین فناورانه رفته و در تلاش است بنبستهایی را که در بحثهایی مانند بهرهوری و اثربخشی با آن مواجه است با روشهای نوین تغییر دهد، اما این حوزه هنوز سهم کمی در تأمین مالی دارد.
کاهش سهم کسبوکارها از تسهیلات
نایبرئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری در ادامه به بررسی ۱۶ درصد سهم بازار سرمایه در تأمین مالی پرداخت و گفت: «۷۶ درصد از این مقدار اوراق بدهی است و عدد واقعی آن در واقع ۲۴ درصد این میزان است. البته همین مقدار هم نسبت به مدت مشابه با رشد همراه بوده، اما سهم کسبوکارها در فضای تأمین مالی همچنان تا این اندازه کم است.»
او بیان کرد: «ما از لندتک حمایت میکنیم، اما اکنون در ایران لندتک معطوف به نقطه فروش، خرید و خانوار شده و نکته ترسناک ماجرا این است که با وجود افزایش ۱۸درصدی ارزش تأمین سرمایه در گردش در سه ماه نخست سال ۱۴۰۳، سهم آن از کل تسهیلات پرداختی بانکها کاهش یافته است.»
قربانی در توضیح اثراتی که کاهش تأمین سرمایه در گردش میتواند به دنبال داشته باشد، به بخش دیگری از گزارش معاونت بررسی اقتصادی اتاق اشاره کرد که در آن آمده است: «رشد واقعی تأمین سرمایه در گردش نسبت به مدت مشابه سال قبل منفی بوده است. این وضعیت به معنای آن است که کسبوکارها با چالشهای بیشتری برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود مواجهند. کاهش سرمایه در گردش که بیشتر نوع تأمین سرمایه برای آن است، میتواند به مشکلاتی مانند کاهش تولید، افت بهرهوری و حتی خطر تعطیلی برخی از کسبوکارها منجر شود.»
کسبوکارها از لندتکهای B2B بهره نمیبرند
اما چرا رویدادی مانند لندتک مهم است؟ رضا قربانی با مطرح کردن این سؤال گفت: «فارغ از اینکه در این رویداد برای نخستینبار نقشه اکوسیستم لندتک ایران رونمایی شد و همه بازیگران آن کنار هم جمع شدند و درحالیکه بانک مرکزی ترجیح میدهد با رویکرد قهری با حوزه لندتک برخورد کند، من از اینکه سهم خانوارها در سبد تأمین مالی در حال افزایش است خوشحالم. اما از سمتی بحثی وجود دارد که مربوط به اتاق بازرگانی است و آن این است که سهم کسبوکارها از این سبد در حال کاهش است.»
او توضیح داد: «این کاهش یعنی کسبوکارها از لندتکهای B2B بهره نمیبرند و هنوز همان مدلهای سنتی را جلو میبرند. این در حالی است که در دنیا لندتکها به سمت B2B یا همان تأمین مالی کسبوکارها رفتهاند. لندتکها گرفتن وام برای اشخاص را تسهیل کردهاند و سهم این حوزه را افزایش میدهند. اما اگر جذابیت این حوزه بیشتر شود و آمار آن به شکل نمایی افزایش یابد، با توجه به مشکلی که از قبل وجود داشت و تأمین مالی به جای اینکه در بازار سرمایه اتفاق بیفتد در بانکها اتفاق میافتاد، سهمی از منابع محدود موجود برای کسبوکارها باقی نخواهد ماند، چرا که با رشد لندتکها، منابع بانکها به سمت آن میرود.»
بانک مرکزی به دنبال جمع کردن حوزه لندتک است
تأمین مالی به شیوه سنتی بهسرعت در حال تغییر است. نايبرئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری ضمن تأکید بر این موضوع، به رویکرد بانک مرکزی که ترجیح میدهد فعالیت حوزه لندتک را متوقف کند اشاره کرد و گفت: «بانک مرکزی به دنبال این است که لندتک و نئوبانک متوقف شوند و اخیراً هم بانک مرکزی گفته باید کارتهای بانکی که شرکتهای بورسی در اختیار کاربران خود گذاشتهاند، جمع شوند.»
او در ادامه صحبتهایش بیان کرد: «رویکرد بانک مرکزی خیلی روشن است و اصلاً نمیخواهد کار را برای خودش سخت کند و میگوید هر چیزی را که وجود دارد جمع کنید و کارهایتان را در بانکها و شعبههایشان انجام دهید.»
تأمین مالی کسبوکارها باید تبدیل به مطالبه شود
قربانی در بخش پایانی صحبتهایش تأکید کرد: «لندتک نهتنها نباید جمع شود، بلکه اتفاق بزرگ آن است که بخش B2B نیز در آن دیده شود. باید نیاز کسبوکارها به تأمین مالی به یک مطالبه تبدیل شود و همانطور که یک فرد حقیقی میتواند در خانه بنشیند و بدون مراجعه به بانک وام بگیرد، کسبوکارها نیز بتوانند از چنین خدماتی برای دریافت تسهیلات استفاده کنند.»
گزارش رویداد لندتک ایران
رضا جمیلی، مدیر توسعه کسبوکار راهکار در بخش دیگری از نشست کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری به ارائه گزارشی از رویداد لندتک ایران که در ۱۷ و ۱۸ مردادماه برگزار شد و از حمایت معنوی اتاق بازرگانی تهران بهرهمند بود، پرداخت.
جمیلی در ابتدای صحبتهایش توضیح داد: «در کارخانه نوآوری رسانه راهکار درباره برگزاری رویدادها باوری داریم که براساس آن ما باید با برگزاری یک رویداد بتوانیم موضوع آن را در یک بازه زمانی تبدیل به یک ترند و دستورالعمل کنیم؛ بهويژه برای ذینفعان اصلی آن حوزه.»
برگزاری شش پیشرویداد برای بسترسازی رویداد لندتک ایران
رضا جمیلی بیان کرد که در الکامپ امسال از پنجاه نفر به شکل میدانی طی یک گفتوگوی تصویری پرسیدیم میدانند لندتک چیست و اکثر افراد با آن آشنا نبودند. به همین دلیل ترجیح ما این بود که محدود به روز رویداد نباشیم و براساس یک طراحی، شش پیشرویداد برگزار کردیم.
او در ادامه ضمن توضیح درباره پیشرویدادهای انجامشده و دلیل برگزاری هر یک گفت: «این پیشرویدادها خیلی تأثیرگذار بودند و بستر خوبی برای رویداد ایجاد کردند و باعث شدند توجه اکوسیستم نوآوری به حوزه لندتک و رویداد جلب شود.»
رویدادی با حضور ۲۵۰۰ نفر از علاقهمندان حوزه لندتک
جمیلی در ادامه به رویداد لندتک ایران پرداخت و ضمن اشاره به اینکه این رویداد در پنج بخش برگزار شد، بیان کرد: «یکی از بخشهای رویداد، شبکهسازی بود که برای آن فضای مجزایی در نظر گرفته بودیم.»
او در ادامه به بخش اهدای تندیس در رویداد لندتک اشاره کرد و درباره شیوه انتخاب برگزیدههای این بخش توضیح داد.
مدیر توسعه کسبوکار راهکار همچنین درباره حضور پررنگ بانکها در رویداد لندتک و نقش تأثیرگذار آنها در این حوزه گفت. او به بخش نمایشگاهی رویداد اشاره و عنوان کرد که در این بخش دوازده کسبوکار غرفه داشتند و توانستند با مخاطبان رویداد که بیش از ۲۵۰۰ نفر بودند، ارتباط مستقیم بگیرند.
جمیلی در گزارشش به بخش نشستهای B2B برگزار شده در رویداد پرداخت و آن را بهویژه در زمینه ارتباط کسبوکارها با رگولاتوری مثبت و اثربخش توصیف کرد.
چهل ساعت تولید محتوا و بررسی پنجاه موضوع مرتبط با لندتک
مدیر توسعه کسبوکار راهکار در ادامه آماری از بخش محتوایی رویداد لندتک ایران ارائه داد و گفت: «در این رویداد بیش از پنجاه ارائه داشتیم و بیش از صد چهره در متن و حاشیه آن صحبتهای کارشناسی داشتند. در این رویداد بیش از چهل ساعت محتوا تولید شد و درباره بیش از پنجاه موضوع هم بحث شد.»
جمیلی مروری بر موضوعات ارائهشده در رویداد لندتک ایران داشت. فرصتی برای رونق دوباره اقتصاد دیجیتال با توزیع عادلانه تسهیلات خرد، نسل جدید وام و اهمیت رتبه اعتباری ایرانیان، اهمیت بازتعریف رابطه بانکها و لندتکها، لندتک و سبک زندگی اجتماعی، اقتصادی آینده، فرهنگسازی و رفتارسازی و مسئولیت یک اکوسیستم، تنظیمگری و ابهامات آینده، تورم و تله بدهی و مسئولیت لندتکها مهمترین محورهایی بود که او به آنها پرداخت.
جمیلی درباره چند نمونه از آمارهای قابل توجه که در رویداد لندتک ایران به آنها اشاره شده بود گفت: «۶۵ درصد مردم برای قرض سراغ آشنایان خود میروند و سیستم بانکی کشوری مانند کنیا حدود ۱۷ درصد بیشتر از سیستم بانکی ایران به مردم وام میدهد.»
لندتکها و نرخ نکول
به گفته جمیلی، آینده لندتک و تأثیر فناوریهای غیرمتمرکز بر آن از دیگر موضوعاتی بود که در این رویداد به آن توجه شد. همچنین نرخ نکول که یکی از نگرانیهای حاکمیت، رگولاتور و خود کسبوکارهاست از دیگر بحثهایی بود که در این رویداد به آن پرداختند.
او توضیح داد که اوضاع لندتکها در این زمینه بهتر از چیزی است که تصور میشود و یکی از دلایل آن را رفتار متفاوت نسل زد با نسلهای پیش دانست.
سواد مالی؛ از کلیدواژههای رویداد لندتک
رضا جمیلی تأکید کرد که سواد مالی یکی از کلیدواژههای رویداد لندتک بوده است. به گفته او، لندتک منهای سواد مالی یعنی یک جمعیت بسیار زیاد بدهکاری که بخش زیادی از آنها از طبقه متوسط و فرودست خواهند بود. اگر ما پیشاپیش سواد مالی را به این بخش از جامعه تزریق نکنیم، مجموع منابع خرد در دسترس تبدیل به یک بدهی قابل توجه خواهد شد. از منظر سواد مالی در کل جامعه ضعف داریم.
او ضمن بیان اینکه لندتک وضعیت تجارت الکترونیکی را در سالهای ۱۳۹۲-۱۳۹۳ دارد، مطرح کرد: «تا دو سه سال آینده بخش زیادی از مردم ایران از خدمات لندتک استفاده خواهند کرد که پیشبینی میشود این آمار به حدود پنجاه میلیون نفر برسد. اگر از این تعداد پنج میلیون نفر هم سواد مالی نداشته باشند نتیجه آن نرخ نکول زیاد خواهد بود که بحرانساز است.»
لندتک و رونق تجارت الکترونیکی
جمیلی خاطرنشان کرد که در این رویداد، لندتک فقط از دیدگاه لندتکیها دیده نشد و در آن نسل اول استارتاپهای ایران مانند تخفیفان و همچنین آنلاینشاپهایی از شهرهای مختلف ایران حضور داشتند و درباره اینکه لندتک چگونه میتواند بار دیگر تجارت الکترونیکی ایران را بازتعریف کند، صحبت کردند.
لندتک تسهیلات را به نقطه خرید میبرد
یکی از نکات قابل توجه در رویداد لندتک، آمارهایی بود که کسبوکارها از خودشان و همچنین فضای کلی اکوسیستم لندتک ایران ارائه دادند.
مدیر توسعه کسبوکار راهکار یکی از نکات مهم دیگر که در رویداد لندتک به آن پرداختند را این موضوع دانست که نسل جدید وام، نقطه شروعش را تغییر داده و این تغییر مختصات میتواند بار زیادی را از دوش بخشهای مختلف بردارد.
او توضیح داد: «بخش زیادی از مردم برای خرید یک خدمت یا کالا میبایست برای گرفتن یک تسهیلات مدتها وقت و انرژی بگذارند. بخش زیادی از سختگیری و بوروکراسی صرف این میشد که این تسهیلات واقعاً صرف خرید خدمت یا کالا شود. لندتک این دغدغه حاکمیت را با برداشتن بوروکراسی برطرف کرده و تسهیلات را در نقطه خرید به کاربران ارائه میدهد و این به اقتصاد جامعه کمک میکند.»
بهزودی نسخه جدیدی از نقشه اکوسیستم لندتک منتشر میشود
رضا جمیلی درباره رونمایی از نقشه اکوسیستم لندتک ایران در این رویداد گفت: «در این نقشه ما چیستی و داشتههای کشور در لندتک را کنار هم قرار دادیم. کمتر از یک هفته بعد از رویداد، نسخه جدیدی از آن با توجه به درخواستها و بازخوردها ارائه شد. از شهرهای مختلف کشور بازیگرانی با ما ارتباط برقرار میکنند تا جایشان در این نقشه خالی نباشد. این نقشه در حال توسعه است و احتمالاً تا پایان شهریور نسخه جدیدتری از آن را ارائه خواهیم کرد.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/zczk