کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
گرچه در سالهای اخیر، رسانههای مجازی تغییرات زیادی را در شیوه نگارش کاربران ایجاد کردهاند، اما نمیتوان به اهمیت درستنویسی در نگارش تبلیغات یک برند بیتوجهی کرد. خلاصهنویسیهای اغراقشده، بیتوجهی به تفاوت حروف مشابه مثل «ز، ذ، ض و ظ»، استفاده نادرست از علایم نگارشی و اشتباه در استفاده از هکسره، تنها برخی از روشهای نادرست نگارش در شبکههای اجتماعی هستند.
در بسیاری از موارد، برندهایی که در تبلیغاتشان به «اشتباه»نویسی روی آوردهاند، این اتفاق را عمدی قلمداد میکنند، اما نمیتوان انکار کرد که اشتباهات نگارشی، تنها در برخی موارد و با نیت جلبتوجه مخاطب، عامدانه صورت میگیرند و در بسیاری موارد دیگر، حاصل بیتفاوتی کپیرایترها به اصول نگارش فارسی و حتی حاصل بیخبریشان از این قواعد است.
سفیر اشتباهات نگارشی نباشیم
گرچه در شبکههای اجتماعی مجازی و پیامرسانها، خلاصهنویسی، تلاش برای متفاوت بودن و قربانی سرعت انتشار محتوا شدن، کاربران را به اصول نگارشی بیتوجه میکند، اما نمیتوان انکار کرد که کاربران آگاه به قواعد زبان فارسی، فارغ از شغل یا رشته تحصیلیشان کمتر در دام این اشتباهات میافتند و نسبت به اصلاح خطاهای نگارشی خود مقاومت کمتری نشان میدهند.
با وجود همه نگرانیها درباره سرنوشت زبان فارسی، نمیتوان در برابر اشتباهات نگارشی کاربران هم بیتفاوت بود، اما بدون تردید نمیتوان وزن اشتباهات نگارشی کاربران را با وزنی که غلطهای نوشتاری برندها در تابلوهای تبلیغاتی خود دارند، یکسان دانست. طبیعی نشان دادن اشتباهنویسی و ترویج غلطهای نگارشی، موضوعی است که برندها نباید با بیتوجهی در آن مشارکت داشته باشند.
و یا ا ُ؟ مسئله این است!
به بهانه تابلوهای متعدد تبلیغاتی فرخنده، استفاده اشتباه از علامت نگارشی «ا ُ» به جای حرف ربط «و» را مورد توجه قرار دادیم. ماجرا از این قرار است: در زبان فارسی، برای پیوند دادن دو واژه یا عبارت یا جمله، از حرف ربط «و» استفاده میکنیم. حرف ربط یا حرف پیوند، در کنار حرف اضافه و حرف نشانه، یکی از انواع حروف در دستور زبان فارسی است.
بر اساس دستور زبان فارسی، حرف «و» گاهی دو یا چند کلمه، عبارت یا چند جمله را به هم پیوند میزند و آن ها را همنقش (همپایه) میکند. البته حرف ربط «و» تنها برای همپایهسازی عبارات یا جملهها به کار نمیرود و گاهی یک جمله را به جمله دیگر وابسته میکند. به این مثالها توجه کنید:
- هنر و پختگی و شعله و فر در کارند. (بیان همپایه بودن)
- شعله را روشن کردم و قابلمه را روی اجاق گذاشتم. (بیان وابستگی)
اما مصوت کوتاه «اُ» چه زمانی در نگارش به کار میرود؟ فرهنگستان زبان و ادب فارسی در «دستور خط فارسی» موضوع را به این شکل توضیح میدهد: «مصوتها معمولا در خط منعکس نمیشوند و در بیشتر موارد، از سیاق عبارت یا معنای جمله باید تلفظ مورد نظر را حدس زد و حرکتگذاری تنها در حدی لازم است که احتمال بدخوانی وجود داشته باشد!»
به عبارت دیگر، در خط فارسی برای مصوتهای کوتاه از حرف یا حرکت خاصی استفاده نمیشود و در مواردی که احتمال بدخوانی وجود ندارد (مانند کِتاب، بُز، خَر) از اعرابگذاری استفاده نمیشود. از طرف دیگر با توجه به قواعد دستور زبان فارسی، ضمه یا پیش را که از مصوتهاست، نمیتوان به جای «و» که از حروف ربط است به کار برد: - هنرُ پختگیُ شعلهُ فر در کارند. (اشتباه در استفاده از ضمه به جای حرف ربط)
- هُنر و پُختگی و شُعله و فِر در کارَند. (استفاده بیمورد و بیش از اندازه از مصوتها در نگارش) چطور به اصول درستنویسی در
تبلیغات وفادار باشیم؟
نوشتن تبلیغات مؤثر، فوت و فنهای فراوان و درستنویسی در تبلیغات هم قواعد بسیاری دارد. اما شاید بتوان به طور خلاصه، این
اصول را از مهمترین اصول نگارش متون درست تبلیغاتی دانست: - خواندن و درک متن را برای مخاطب آسان کنید.
- کوتاه بنویسید اما درستنویسی را قربانی کوتاه نوشتن نکنید.
- پرتکلف و پیچیده ننویسید.
- مخاطب را آگاه فرض کنید، نه متخصص.
- مجهولنویسی را کنار بگذارید.
- برای جلب سلیقه یک گروه از مخاطبان، به کلیت نگارش فارسی صدمه نزنید. از غلطها الگو نگیریم
اشتباه در نگارش پیامهای تبلیغاتی، منحصر به تبلیغات داخلی نیست. پپسی در تبلیغات لینکدینیاش، چهار برابر کوکا اشتباه نگارشی دارد و جنرال موتور هم 50 درصد بیشتر از فورد اشتباهنویسی را تکرار میکند. این واقعیتها شاید چندان مورد توجه برندها قرار نگیرد و شاید مخاطبها هم بعد از مدتی اشتباهات نوشتاری را فراموش کنند، اما نمیتوان اهمیت آنها را نادیده گرفت.
واقعیت این است که هدف از تبلیغات، جلب توجه و اعتماد مخاطب است؛ پس برای فراخواندن توجه او، نباید پایههای اعتمادش را به برند سست کنیم. برند قابل اعتماد، در تبلیغات خود هم روی سادهترین اصول نوشتار پا نمیگذارد.