کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه اولین هدف سند ملی هوش مصنوعی تسهیل کیفیت زندگی مردم است افزود: «در این سند تجربه اسناد ملی کشورهای دیگر با رعایت اصول ارزش‌هایی که مورد نظر جمهوری اسلامی ایران بوده تجمیع شده است.»
به گزارش مرکز رسانه و روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، برنامه گفتگوی ویژه خبری با موضوع بررسی ابعاد سند ملی هوش مصنوعی میزبان سیدسعیدرضا عاملی؛ عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و کریم زاهدی؛ معاون ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی بود.
سعیدرضا عاملی در برنامه گفتگوی ویژه خبری در پاسخ به اینکه آیا با وجود ابلاغ سند ملی هوش مصنوعی روند اجرای آن آغاز شده است، بیان کرد: «به محض این که سند ملی ابلاغ می‌شود فعالیت آن نیز آغاز می‌شود. این سند دارای ۷ ماده است و ماده ۷ آن ساز و کار اجرایی را تعیین کرده است. سازمان ملی هوش مصنوعی که هفته گذشته تشکیل شد، مسئولیت اجرای این سند را بر عهده خواهد داشت.
عاملی درباره سهم اجرایی سایر دستگاه‌ها در اجرایی سازی سند هوش مصنوعی توضیح داد: «مسئولیت اجرایی شدن تمام اسناد علم و فناوری کشور در درجه اول متوجه معاونت علم و فناوری رئیس جمهور است. شورای عالی انقلاب فرهنگی، اسناد متعددی را در حوزه علم و فناوری مانند سند نانو، سند بایو، سند امنیت غذایی و همچنین سند علوم شناختی به تصویب رسانده است. سازوکار اجرایی این اسناد در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری دنبال می شود، اما به دلیل اینکه هوش مصنوعی یک زیست بوم جدید ایجاد می‌کند و این زیست بوم متوجه همه کشور است، سازمان ملی مجزایی برای آن ایجاد شده است.»
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: «هوش مصنوعی در هر سه قوای مجریه، مقننه و قضاییه تاثیرگذاری دارد. همچنین تاثیر جدی در ۱۰هزار شرکت دانش بنیان کشور و صنعت خواهد داشت. هوش مصنوعی همه دستگاه‌ها را درگیر می‌کند و با اسناد گذشته شورای عالی انقلاب فرهنگی در حوزه علم و فناوری متفاوت است، چراکه از یک نقطه عطف صحبت می‌کنیم که باید در همه عرصه‌ها ایجاد شود. در هدف هفتم سند ملی هوش مصنوعی، حکمرانی هوشمند مدنظر است و حکمرانی هوشمند یعنی دولت با همه ظرفیت‌های خود باید تغییر کند.»
او درباره افق سند هوش مصنوعی در سال ۱۴۱۲ و دستیابی به ۱۰ کشور برتر در این حوزه بیان کرد: «اگرچه سند ملی هوش مصنوعی با تأخیر به تصویب رسید و کشورهای پیشرفته دنیا از سال ۲۰۱۶ به این حوزه ورود کردند اما در نظر گرفتن این چشم‌انداز مایه خوشحالی است. بعضی از کشورها نسخه ششم سندشان را تصویب کرده‌اند، ما نیز تدوین این سند را از دولت روحانی آغاز کردیم و در دولت رئیسی این تدوین‌ها و بررسی‌ها ادامه داشت تا اینکه هم‌اکنون شاهد ابلاغ آن هستیم و یک سند راهبردی در اختیار داریم. اولین وظیفه سند راهبردی هدف‌گذاری است. در واقع می‌توان تمام راهبردها، سیاست‌ها و اقدامات را نسبت به آن هدف منجسم کرد. در حال حاضر ما از این امکان برخوردار شدیم.
در نظرگرفتن ۴۸ برنامه اقدام در سند هوش مصنوعی
عاملی با اشاره به برنامه‌های اقدام در سند هوش مصنوعی عنوان کرد: «در این سند ۴۸ برنامه اقدام و ۱۱ راهبرد ملی و کلان پیش بینی شده است. در سند هوش مصنوعی، به مسائل اخلاقی توجه ویژه‌ای شده است. هدف این سند حفظ کرامت انسان، حفظ ارتباطات انسانی و مراقبت از طبیعت زندگی است. همچنین، این سند تلاش دارد تا مشکلاتی را که ممکن است بر روابط انسانی تاثیر بگذارد، برطرف کند. در واقع، این سند به جمع‌آوری تجربه‌های دیگر کشورها در زمینه هوش مصنوعی پرداخته و اصول و ارزش‌های جمهوری اسلامی ایران را در نظر گرفته است. اولین هدف مان تسهیل کیفیت زندگی مردم است، بسیاری از روند‌های وزارتخانه‌ای برای مردم آزادهند است و نظام دیوان سالاری عجیبی در کشور حاکم است. هوش مصنوعی سطح دیگری از حکمرانی را ایجاد می‌کند. البته موفقیت این سند بستگی به نگاه دولت و مجلس دارد، برخی کشورها در مقطعی ۵۰درصد منابع مالی کشورشان را به توسعه فناوری نو اختصاص دادند و این نشان از فهم عمیق آنها از موضوع بوده است.»
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره توجه اسناد بالادستی به هوش مصنوعی گفت: «در حال حاضر هوش مصنوعی اسناد بالادستی است که هدف اول آن تقویت سرمایه انسانی کشور است. در برنامه هفتم نیز این هدف‌گذاری با عنوان تغییر رویکرد نظام به سمت حکمرانی هوشمند پیش‌بینی شده است و دولت باید طی یک برنامه ۵ ساله به اهداف مشخصی برسد.»
ضمانت اجرایی سند هوش مصنوعی، رئیس جمهور است
او با بیان اینکه ضمانت اجرایی سند ملی هوش مصنوعی در درجه اول ابلاغ رئیس جمهور است عنوان کرد: «زمانی که رئیس‌جمهور سندی را ابلاغ می‌کند، موظف است خود به آن عمل کند. ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی و مرکز ملی فضای مجازی مسئول نظارت و پیگیری اجرای سند هوش مصنوعی هستند. تاسیس سازمان ملی هوش مصنوعی، که معادل سطح معاونت رئیس‌جمهور است، فرصتی برای حکمرانی به شیوه‌ای نوین فراهم می‌کند. اگر این حکمرانی موفق باشد، می‌توانیم به تغییرات عمده‌ای در ساختار وزارتخانه‌ها دست یابیم و اهداف رهبر معظم انقلاب برای بازسازی انقلابی کشور محقق شود.»
او در ادامه گفت: «ساختار کنونی کشور مبتنی بر نیروی انسانی است، اما در حکمرانی هوش مصنوعی این ساختار تغییر می‌کند و به نظام‌های الگوریتمی که تمام متغیر‌های مرتبط با حکمرانی در آن پیش بینی می‌شود، تبدیل خواهد شد. برای مثال یکی از جستجوگر‌های هوش مصنوعی هم اکنون ۱۳۰ میلیارد متغیر را برای جستجوی اطلاعات در سیستم پیش بینی کرده، بنابراین اگر به سمت استفاده از هوش مصنوعی برویم دیگر یک ساختمان بزرگ فرو نمی‌ریزد و حوادث ناگوار ایجاد نمی‌شود چراکه هوش مصنوعی می‌تواند با استفاده از اطلاعاتی که از بناها دارد درباره استحکام آنها اطلاعات دقیق ارائه دهد و متناسب با آن تصمیم‌گیری کنند. هوش مصنوعی در توزیع مواد غذایی نیز می تواند تاثیر داشته باشد، به هر حال ناگزیریم که سرمایه گذاری‌های مخاطره انگیز را در کشور افزایش دهیم.»
عاملی درباره کارکرد هوش مصنوعی در محیط بسته و باز توضیح داد: «در بحث حکمرانی هوش مصنوعی، ابتدا به استفاده از آن در محیط‌های محدود مانند کارخانه‌ها و صنایع مختلف اشاره می‌شود، جایی که بهره‌برداری از هوش مصنوعی ضروری است. یکی از دلایل این ضرورت، مقررات جدیدی است که در این زمینه وضع می‌شود. به عنوان مثال، کاهش انتشار کربن که به محیط زیست آسیب می‌زند، یکی از این مقررات است. بنابراین، تمامی کارخانه‌ها باید از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای کاهش کربن استفاده کنند تا به بهبود محیط زیست کمک کنند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: «زمانی که به استفاده از هوش مصنوعی در محیط‌های باز فکر می‌کنیم، منظور شبکه‌ای گسترده است که شامل تعداد زیادی از کاربران و مراکز تولید می‌شود. در اصطلاح فضای مجازی، این به معنای تبدیل شدن تمامی کاربران به منابع اطلاعاتی است. بر اساس این رویکرد، تمام ظرفیت‌ها باید بر اساس سیاست‌ها و اهداف مشخص شده حرکت کنند و هیچ محدودیتی ایجاد نخواهد شد. امروزه هوش مصنوعی در حوزه‌های مختلف، از جمله درمان و انبارداری، نقشی حیاتی دارد. به‌ویژه در درمان، با ورود فناوری‌هایی مانند رادیولوژی محاسباتی، فرآیند درمان آسان‌تر شده است. همچنین، در انبارداری، هوش مصنوعی می‌تواند به بهبود مدیریت موجودی‌ها و جلوگیری از اتلاف مواد غذایی و میوه‌جات کمک کند. به طور کلی، هوش مصنوعی از طریق یادگیری و تحلیل وضعیت موجود، به بهینه‌سازی و پیشگیری از بحران‌ها کمک می‌کند.»
عاملی درباره تغییر سیستم سنتی کنونی و تبدیل آن به ساختاری هوشمند عنوان کرد: «راه حل الزامات است، ۱۲ هزار قانون مصوب مجلس شورای اسلامی و ده‌ها سند ملی شورای عالی انقلاب فرهنگی داریم، جدی بودن در اجرای قوانین، ضمانت اجرایی این امر است و حتی بررسی برنامه‌های پنج ساله کشور که مصوبه مجلس شورای اسلامی است، نشان می دهد که تنها ۲۳درصد آنها اجرایی شده است، دلیل آن این است که محاسبات دقیق نبوده و دلیل دیگر آن عدم جدیت کارگزار است. پزشکیان گفتند در اجرای برنامه هفتم توسعه جدی هستند، بنابراین پس از استقرار دولتی باید به سرعت برنامه‌های اجرایی آن تدوین شود. از طرفی باید سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مخاطره انگیز را افزایش دهیم. حوزه‌های مخاطره انگیز عمدتاً در فناوری‌های جدید است.»
سند هوش مصنوعی یک برنامه دراز مدت است
عاملی با بیان اینکه سند هوش مصنوعی برنامه‌ای دراز مدت است گفت: «آمریکا نیز به سند هوش مصنوعی خود نگاه درازمدت دراد، بنابراین برنامه هوش مصنوعی برنامه‌ای نیست که به سادگی محقق شود، زیرا زیرساخت‌های اساسی می‌خواهد، یکی از زیرساخت‌های مهم برای کشور شبکه ملی اطلاعات است و باید بودجه‌گذاری مناسب و سرمایه انسانی مرتبط با آن تأمین شود. در سند تلاش کردیم از تجربه جهانی استفاده کنیم، ارتقای رقابت پذیری اقتصادی و نقش آفرینی درتعاملات بین المللی از اهداف مهم این سند است. هوش مصنوعی یک ظرفیتی عمومی برای مدیریت شبکه‌ای و الگو کشور است. هوش مصنوعی لزوما خطی نیست، می‌تواند هزاران و میلیارد‌ها اقدام دولت در این ظرفیت سرمایه گذاری شود.»
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: «یکی از مزیت‌های این سند این است که هماهنگی بین چشم‌انداز و نظام ارزش‌ها، راهبردهای ملی و اقدامات وجود دارد. یکی از اصول ارزش‌ها توجه به عدالت و کرامت ایرانی هاست. دولت‌ها شعار عدالت می دهند، اما نمی توانند به درستی آن را عملیاتی کنند. کرامت انسا‌ن‌ها در کشور بارها تحقیر شده است تا بتوانند مجوزی بگیرند. ما دنبال بی خاصیت کردن انسان نیستم، هوش مصنوعی با متغیر تأمین زندگی انسانی مدنظر است.»
تغییر در نظام حکمرانی کشور با استقرار هوش مصنوعی
عاملی عنوان کرد: «اولین تغییر باید در مدل حکمرانی کشور ایجاد شود و هوش مصنوعی به‌عنوان زیست بومی در نظر گرفته شود که می تواند عدالت، تسهیل زندگی مردم، کاهش آلودگی محیط زیست و بسیاری از اهداف کیفی را ایجاد کند. یک سندی را در زمان رئیسی تهیه کردیم که تصویب و ابلاغ نشد، اما ۶۱۰ مزاحمت در سیستم اداری کشور برای مردم استخراج کردیم. برای رفع این مزاحمت‌ها به شاهراه‌های بزرگ هوش مصنوعی نیاز داریم. این سند در حوزه حکمرانی یک مأموریت اساسی به وزارت اتباطات برای زیرساخت و خدمات و به سایر دستگاه‌ها برای تولید محتوا داده است که بتوانند این مسیر را طی کنند. در این زمینه باید آمایش رقومی در دستور کار باش و در این آمایش معلوم شود که چه ظرفیت‌های فیزیکی باید تبدیل به رقومی شوند و بر اساس آنها اولویت‌های اولیه صورت گیرد، هم اکنون ۳۹ اولویت در سند نظر گرفته شده که ممکن است برخی آنها را نادرست بدانند، در حالی که اگر یک ظرفیت ۱۳۰ میلیارد پارامتری را می‌تواند یک ظرفیت داده را مدیریت کند ما صد میلیون پارامتر را برای مدیریت کشور بگذاریم.
سند هوش مصنوعی راهبردی کلی برای دولت‌ها خواهد بود
کریم زاهدی، معاون فناوری و نوآوری ستاد علم و فناوری در این گفتگو بیان کرد: «یکی از قدم‌های اساسی برای ساماندهی حوزه هوش مصنوعی، تدوین سند هوش مصنوعی است و با وجود این سند می توان این انتظار را داشت که با تغییر دولت‌ها، تغییر در حکمرانی هوش مصنوعی در کشور ایجاد نمی‌شود.قدامات در نظر گرفته شده در سند سازمان بناست، این سند ملی با همکاری دستگاه‌ها تهیه شده است، همکاری حداکثری در این زمینه وجود داشته و اقدامات ملی در نظر گرفته شده بر مبنای تفاهم دستگاه‌ها بوده است، اما به خاطر گستردگی موضوع، سازمان مستقلی برای اجرایی سازی آن در نظر گرفته شده است. همچنین هر یک از دستگاه‌ها موظف شده‌اند که نقشه راه خود را به شورای ملی هوش مصنوعی برای تصویب ارائه دهند.»
این معاون ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: «این سند حدود ۵۰ اقدام دارد. در این اقدامات، مشارکت بخش خصوصی و حتی مردم نیز مورد توجه بوده است. در این سند چشم اندازهایی در نظر گرفته شده که ترجمه آنها در اهداف آمده است، در این مسیر تربیت نیروی انسانی، تولیدات علمی، ارتقای نوآوری و تأمین زیرساخت‌ها مورد تأکید بوده است.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/nlqx
همین جمله‌ای را که برای عنوان گذاشته‌اید نشان می‌دهد این افراد فهمی درست از هوش مصنوعی ندارند.
«تسهیل کیفیت زندگی» آن‌هم با هوش مصنوعی؟ بد نیست ابتدا تعریف خود از کیفیت زندگی را بفرمایند، سپس بگویند اصولاً کیفیت بهبود می‌یابد یا تسهیل می‌شود؟ سپس یک تعریف سردستی هم از کاربرد هوش مصنوعی بدهند، تا ببینیم آیا آنچه گفته‌اند درست است یا نه.