کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
بر اساس گزارش نشست جهانی تندرستی که بهتازگی با عنوان «آینده تندرستی» منتشر شده، به نظر میرسد سال ۲۰۲۳ سالی قدرتمند، هرچند متفاوت، برای صنعت تندرستی باشد. این گزارش بلندترین، عمیقترین و تنها پیشبینی واقعاً جهانی درباره آینده تندرستی است و در ۱۶۰ صفحه تدوین شده است.
در سال آینده، تندرستی با تنهایی در تقابل قرار خواهد گرفت (با افزایش فضاهای اجتماعی، باشگاهها و مفاهیم). بسیاری از تعاریف و مفاهیم این صنعت بازنگری و نو خواهند شد. برای نمونه ما در حال گذار از اصطلاح مبهم «زیبایی پاک» (کلینبیوتی به معنای استفاده نکردن از هرگونه محصول آرایشی، بهداشتی که در آن محتویات سمی وجود دارد) به زیبایی بیوتکنولوژی مبتنی بر علم هستیم. از وعدههای سطحی تندرستی در محل کار به جنبشهای معنادار عبور میکنیم.
تجربههای چندحسی رونق خواهند گرفت؛ تندرستی شهرها را از نو خواهد ساخت؛ ورزشکاران حرفهای با صنعت اقامت بیشتر در ارتباط خواهند بود و به مکانهای جدید برای تمرین و استراحت خواهند رفت؛ مهمتر اینکه صنعت تندرستی مردم را با «آبهای طبیعی» جهان درگیر خواهد کرد و البته خیلی چیزهای دیگر. اما بیایید ببینیم ترندهای مهم صنعت تندرستی تا پایان سال ۲۰۲۳ چه خواهد بود.
تندرستی + دورهمیها
ما «میدانیم» که پدیده تنهایی در حال افزایش است و حتی منجر به مرگ انسانها میشود؛ بنابراین پیشبینی میشود امسال یکی از مهمترین ترندهای تندرستی؛ کسبوکارهای مربوط به شادی و روابط آدمها باشد. بازار تندرستی در دنیای سرمایهداری، اخیراً با دو چیز پیش رفته است: طیف وسیعی از محصولات مبتنی بر مفهوم «زمانی برای من» (me time) و رفاه دیجیتالی (digital wellness) که هر دو مسیری به سوی «مراقبت از خویش» هستند.
اما همهگیری کرونا نشان داد که پاشنه آشیل این مسیر، تنها ماندن است. از این رو بزرگترین روند تندرستی توسعه فضاها و تجربیات جدیدی است که افراد را در زندگی واقعی گرد هم میآورد – گرد همآمدنی خلاقانه و هدفمند- جایی که ارتباط اجتماعی کانون داغ مفهوم تندرستی است.
باشگاههای سلامت اجتماعی با حالوهوا و قیمتهای مختلف افزایش خواهند یافت. در آنها پیوندهای گروهی اولویت دارد و تجربههای سلامت و رفاه که گاهی فهرستشان گیجکننده است، یخ اجتماع را میشکنند؛ از کسبوکارهایی مانند «Remedy Place» تا آبدرمانیهایی چون «Othership» تا کسبوکاری مثل « Six Senses Place» که روی سلامت گروهی در باشگاههای خاص تمرکز کردهاند.
مردم به دلیل کار از راه دور به مکانهایی نیاز دارند که به صورت روزمره در آن حضور داشته باشند و به آنها احساس تعلق کنند. جوانترها هم در کنار تفریحات ناسالم همیشگی، به دنبال فضاهای اجتماعی سالمتر هستند. با توجه به تبدیلشدن «ارتباطات» انسانی به ایموجی و شکلک، دنیای سلامت به ما میآموزد چگونه با یکدیگر روابط عمیقتری برقرار کنیم و همدلی داشته باشیم.
به همین دلیل پیشبینی میشود مفاهیمی مانند مردمی بودن یا «Peoplehood» یا مکالمه گروهی که بنیانگذاران کسبوکار «SoulCycle» آن را مطرح کردهاند بیشتر در این صنعت شنیده شوند. مواردی مانند افزایش سعه صدر انسانی، سیلوسایبین، قرص MDMA (در آزمایشهای بالینی) و «اکسیرهای اجتماعی» گیاهشناسی باستانی، مانند کانا و کاوا در این صنعت مورد توجه خواهند بود.
مقابله با تنهایی، روندی فراتر از فضای تندرستی است. استارتاپها با کسانی که بیشتر نیاز دارند، چه سالمندان و چه اقلیتهای نژادی، ارتباط برقرار میکنند. برنامهها یا پلتفرمهای اجتماعی جدید ماهیت واقعاً همگانی دارند، برای غریبهها یا برای ایجاد رابطه میان ساکنان یک آپارتمان، مهمانی به صرف شام برگزار میکنند.
دولتهای بیشتری هستند که با سیاستهای جدیدشان با تنهایی مبارزه میکنند؛ حتی نوعی «پزشکی اجتماعی» نیز به وجود آمده است. آینده تندرستی را میتوان حرکتی از تنهایی به سوی خودمراقبتی اجتماعی، از خریدن به تعلق داشتن، از URL به IRL، از خود به همدلی، از «Goop» به گروه دانست.
تندرستی + سفر
دنیای تندرستی از دیرباز شبیه «دنیای کوچک» دیزنی بوده است: بوفههایی از تجربیات جهانی که معمولاً از مکان خویش جدا شدهاند. یوگا که در هند متولد شده، در سراسر جهان رواج یافته است. روشهایی چون آیاهواسکا (ayahuasca) سرزمین خود در آمازون را ترک کرده است؛ ماساژ لومی لومی هاوایی را میتوان در دوبی هم دریافت کرد.
اما اخیراً به موضوع سلامت به مثابه رویهای از تصاحب فرهنگی، نقدهای جدید وارد شده و به واسطهاش جنبشی عدالتخواهانه به راه افتاده که در حال رشد است و تأکید بیشتری بر اصالت دارد، و بدین ترتیب مسافران هماکنون به دنبال تجربههای فرهنگی عمیقتری هستند.
آنها مایلند به دنبال درمان و دانش باستانی بروند تا یاد بگیرند چگونه از زمین و خود مراقبت کنند. سفر بومشناختی و رفتن به سوی منابع فرهنگی سلامت، یکی از ترندهای سفر در سال ۲۰۲۳ است. به عبارتی آدمها دوست دارند به منشأ روشهای درمانی و تندرستی بروند تا اینکه آنها را به شکلی دگرگونشده در بازارهای جهانی دریافت کنند.
پیشنهاد سفرهای بومشناختی که تحت رهبری اجتماع مقصد باشد، رو به افزایش است، از جنگلهای شمال کانادا تا مناطق دورافتاده استرالیا. این اجتماعات با مسافرانی که به دنبال تجربههای فراگیر و پایدار و احیاکننده هستند، عمیقاً گفتوگو میکنند. گرایش روزافزونی به فرهنگهای اصیل مانند شیوههای بومشناختی در زمینه تندرستی وجود دارد، از آیینهای پاکسازی تا غذا و تغذیه.
استراحتگاهها فهرست جدیدی از منابع تندرستی هستند، از طب سنتی عربی و اسلامی در خاورمیانه یا «Druidry» در انگلستان. هندوستان که به سلامت جهان یوگا را عرضه کرده، آماده است مسافران را با یک مرکز طب سنتی آشنا کند که با همکاری سازمان جهانی بهداشت افتتاح خواهد شد.
تندرستی + محل کار
سرانجام تندرستی در محل کار معنا یافت. مسئله سلامت کارکنان در حال بازنگریهای بسیار ضروری است، از مرخصی با حقوق تا به رسمیتشناختن نیازهای بهداشتی زنان. کارفرمایان از دهه ۱۹۸۰ واژه تندرستی و رفاه را به زبان میآورند، اما با گذشت بیش از چهار دهه چیزی زیادی نداریم که نشان دهیم در این زمینه اقدامی صورت گرفته است. در سال گذشته، در سراسر جهان، ۷۰ درصد از کارکنان دانش (یا دانشورزان) فرسودگی شغلی را تجربه کردهاند.
یک مطالعه بینالمللی اخیراً نشان داده که ۳۸ درصد از کارگران آنقدر از شغل خود بیزارند که آرزوی آن را برای دشمنان خودشان هم ندارند. بنابراین روشن است که آن همه طرح برای «بهزیستی و رفاه در محل کار» بیاثر بودهاند. اما با وجود همهگیری کرونا که تغییر مدلهای کاری را به طور چشمگیری تسریع کرد و بحران سلامت ذهنی و روانی- و این واقعیت که کارمندان به تازگی توانمند شدهاند- همه چیز در حال بهترشدن است.
اینکه چگونه طرحهای سلامت سطحی در محل کار با راهحلهای معنادارتر جایگزین میشوند. با اقداماتی مثل تعطیلات طولانیمدت برای همه کارکنان شرکتها و همچنین حق پاسخ ندادن ایمیلها پس از ساعات کاری، تعادل بهتری حاصل میشود.
کارفرمایان ساعات حضور در مهمانیها و گردهماییهای بهیادماندنی در استراحتگاههای تندرستی و باشگاههای سلامت اجتماعی را در بازه زمان کاری محاسبه میکنند؛ همچنین موضوعاتی که روزگاری تابو محسوب میشد، مثل یائسگی و ناباروری، توجه بزرگترین کارفرمایان جهان را به خود جلب کرده است.
تندرستی + زیبایی
از «زیبایی پاک» تا «زیبایی بیوتکنولوژیک»
با فروکش کردن پیامدهای همهگیری کرونا، یک چیز مشخص شده است: علم پادشاه است. در دنیای زیبایی، گرایش به سوی محصولاتی که بر اساس دادههای علمی تولید شده باشند، هرگز مشهود نبوده است. امروز ما شاهد آن هستیم که گفتمانها بیش از اینکه معطوف به مفهوم «زیبایی پاک» باشند (با همه ادعاهای غیرواقعیاش) به محصولات متکی بر علم گرایش یافتهاند. فرایند تکامل از سبزشویی (greenwashing) و ادعاهای بیاساس آن به سوی توسعه محصولات جدید پزشکی، زیستشناختی و فناورانه اتفاق افتاده است.
ما شاهد جنبشی هستیم که مصرفکنندگان محصولات زیبایی که تقاضای بیشتری دارند، آن را تقویت میکنند.ازجمله آموزش و شفافیت بیشتر، مثلاً همکاری شرکت زیبایی شماره هفت (No7 Beauty Company) با شورای زیبایی بریتانیا (British Beauty Council) در زمینه دانش مربوط به مراقبت از پوست.
فناوریهای زیبایی که نتیجهمحور هستند (برای مثال اسپای پزشکی را به ارمغان آوردهاند)، به کارگیری علم در فرمولاسیون مواد تشکیلدهنده محصولات (برای مثال محصول جدید S’eau Prima که حاوی هیپوکلرواسید است، مولکولی که در گلبول های سفید خون وجود دارد و کارکردش افزایش توانایی سیستم ایمنی برای بهبود و التیام خود است) و فرمولاسیون زیستفناوری که بسیار مؤثرتر از عصارههای طبیعی هستند.
صنایع زیبایی و سلامت این فرصت را دارند که با استفاده از علم و فناوری، برای ایمنکردن زنجیرههای تأمین و هموارکردن راه برای نوآوریها، دیدگاه مصرفکنندگان را درباره مواد مصنوع تغییر دهند.