تولید ثروت از باد هوا

کربن‌زدایی، انرژی تجدیدپذیر و توسعه پایدار. این‌ها سه مفهومی است که از دل دهه سوم قرن 21 بیرون آمده و هر روز ابعادی گسترده‌تر به خود می‌گیرد. کشورهای اروپایی که با توافق‌نامه آب‌و‌هوایی پاریس بیش از هر منطقه دیگری از جهان در مسیر توسعه پایدار گام برمی‌دارند، تولید برق از باد را در کنار توسعه سلول‌های خورشیدی، دو راهکار مناسب تولید برق تجدیدپذیر عنوان کرده‌اند.

حوزه‌ای مهم اما کم‌طرفدار
اما این فقط اتحادیه اروپا نیست که به برق تجدیدپذیر فکر می‌کند. در ایران هم هستند گروه‌هایی که به تولید ثروت از هیچ مشغولند! خلاقیت و تلاش دو ویژگی بارز فعالان صنعت برق پایدار است.گروه‌هایی مثل «شرکت تولید برق سبز منجیل» که از یک دهه پیش پیگیر پیوند ایران به برنامه توسعه پایدار انرژی هستند.

این گروه به عنوان دویست و هفتاد و سومین شرکت ایران سالانه بالغ بر 214 میلیارد تومان درآمد دارد و حدود 200 مگاوات برق تولید می‌کند. بخش عمده تولید برقی که در ایران از نیروگاه‌های بادی به دست می‌آید، متعلق به همین شرکت است و گفت‌و‌گو با مدیرعامل این مجموعه، خبر از اهمیت بالای بهره‌وری و نیروی انسانی در این فعالیت دارد. آنچه کارنگ را واداشت تا به بررسی نوآوری در شرکت بزرگ بپردازد، پیوستن به حوزه‌ای از صنعت برق بود که در ایران طرفداری ندارد.

دیدن آینده از پنجره امروز، اصل نوآوری است
کسب‌و‌کار سبز در سالیان آتی به‌شدت گسترش می‌یابد و بالطبع پروژه‌هایی نظیر کربن‌زدایی، ابعاد آن را توسعه می‌دهد. جهان در مرحله‌ای قرار دارد که در حال خروج از تولید برق از سوخت‌های فسیلی است. سوخت‌هایی اعم از زغال‌سنگ، گاز یا انواع دیگر که نه‌تنها گرمایش زمین را تشدید می‌کنند که بهینگی چندانی ندارند.

ورود کشورها به فاز تولید برق از انرژی خورشید، باد، زمین‌گرمایی و بازیافت رویکردی است که هر روز ابعاد بزرگ‌تری به خود می‌گیرد. رشد درآمد و افزایش تعداد مشتریان در کنار ایجاد زنجیره‌های تازه‌ای از ارزش افزوده یکی از ظرایفی است که کمتر کسی از طرفداران توسعه پایدار به آن واقف است. جامعه اما باید بداند تولید برق تجدیدپذیر کلید توسعه در سال‌های آتی است.

با فشار بیشتر جامعه جهانی به کشورهای اصلی تولیدکننده کربن، تلاش برای تولید انرژی سبز بیشتر شده و همین عامل زنجیره‌ای از اتفاقات را در بازارهای مالی، صنایع وابسته به تولید برق و نیز مصرف‌کنندگان وارد می‌کند. بدیهی‌ترین اتفاق افزایش چشمگیر سرمایه‌گذاری روی پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی تولید برق سبز است که سطحی از تخریب خلاق را پیش روی بشر قرار می‌دهد.

کافی است در این بازار چند برند جدی مثل تسلا که بازار خودرو را متحول کرد، پا به میدان بگذارند تا بعد شاهد ایجاد موجی بزرگ از توسعه تولید برق سبز شویم. در این راستا توصیه‌های مجمع جهانی اقتصاد جالب توجه است. تأکید روی تولید بهینه برق از باد که فعلا ارزان‌ترین راه برای افزایش حجم برق سبز در جهان است، کلیدواژه گزارش 2020 این نهاد است.

آمارهای مجمع نشان می‌دهد ظرف یک دهه هزینه تولید برق از باد در هر کیلووات ساعت، با 69 درصد افت، به 40 دلار رسیده است. عددی که یک‌پنجم هزینه باتری‌ها و 80 درصد هزینه تولید برق از انرژی خورشید را به مصرف‌کنندگان تحمیل می‌کند. این گزارش ضمن تأیید روند رشد جهان در بخش تولید برق سبز در سه دهه گذشته، روی توسعه فراساختارهای مناسب جهت انتقال این نوع از برق انگشت می‌گذارد.

سه مانع بزرگ رشد جهش برق سبز در ایران
احمد حقانی مدیرعامل شرکت برق سبز منجیل است. کسی که معتقد است برق سبز تا صرفه اقتصادی نداشته باشد، به تولید انبوه نمی‌رسد. این گفته مدیر شرکتی است که در فاصله سال‌های 1397 تا 1398 درآمد شرکت را از حدود 61 میلیارد تومان به بیش از 214 میلیارد تومان رسانده است. حقانی راز این کار را بهره‌وری می‌داند.

حقانی در گفت‌و‌گو با مجله سازمان مدیریت صنعتی فاش کرده «چون امکان رصد خودکار نداشتیم، یک به یک 150 توربین بادی منجیل را به صورت فیزیکی رصد کردیم تا علت عملکرد بد یا ضعیف آن‌ها را بفهمیم. نیروهای قدیمی شرکت را که دانش تخصصی خوبی داشتند، به مجموعه بازگرداندیم و با افزایش تولید سعی کردیم زمان توقف هر توربین را به کمترین سطح کاهش دهیم و در عوض بهره‌وری نیروگاه را بالا ببریم. البته هنوز با قیمت‌گذاری دستوری برق در ایران مشکل داریم و همین عامل هم سرمایه‌گذاری در برق سبز را برای نیروهای داخلی و خارجی سخت کرده است.»

حقانی تلویحا می‌گوید اینکه دولت تا 20 سال تضمین داده برق این نیروگاه‌ها را می‌خرد، پایه خوبی برای فعالیت است ولی همه چیز نیست. او با یادآوری ظرفیت بالقوه ایران در این بخش که حدود 20 هزار مگاوات است، از لزوم وجود زیرساخت‌های فنی می‌گوید که مورد نیاز نیروگاه‌های بادی است. برای نمونه از نظر او جرثقیل یکی از این ملزومات است که به اندازه کافی در کشور موجود نیست.