جغرافیای جذب سرمایه آفریقا

سرمایه‌گذاری روی تیم‌های نوآور آفریقا در چند سال گذشته یکی از روندهای داغ برای وی‌سی‌های بین‌المللی بوده است. در کنار استارتاپ‌های هندی که در سال های اخیر حجم قابل ملاحظه‌ای از سرمایه خطرپذیر را به خود اختصاص داده‌اند، در بازار کشورهای در حال توسعه آفریقایی هم هستند؛ کشورهایی که جذابیت‌های بیشتری را توانسته‌اند برای سرمایه‌گذارهای آمریکایی، اروپایی و اخیرا چینی ایجاد کنند.

ببینید در سال گذشته میلادی کدام کشورهای آفریقایی برای سرمایه‌گذارهای خطرپذیر جذاب‌تر بوده‌اند و توانسته‌اند بیشترین حجم سرمایه‌هایی از این دست را در این قاره از آن خود کنند. نکته جالب‌توجه این آمار هم قرار گرفتن نیجریه و کنیا بالاتر از آفریقای جنوبی است. در بیشتر گزارش‌های تحلیلی، آفریقا یکی از قطب‌های آینده سرمایه‌گذاری نوآوری به خصوص در حوزه بانکی، حمل‌و‌نقل و سلامت عنوان می‌شود.

مدت‌هاست که فوکوس سرمایه‌گذاران خطرپذیر روی هند است! استارتاپ‌های هندی چپ و راست سرمایه‌های چند میلیون‌ دلاری جذب می‌کنند و کار به جایی رسیده که حتی استارتاپ‌های کوچک سیلیکون‌ولی هم آن‌ها را رقیب خود می‌بینند. برنامه‌نویس‌های ارزان و دردسترس، جمعیت فراوان، زبان انگلیسی و… مزیت‌هایی است که هند را به یکی از بهشت‌های در حال رشد استارتاپی جهان بدل کرده است.

اما هند حالا یک رقیب جدی و تازه‌وارد پیدا کرده. رقیبی که نه از یک کشور، بلکه از یک قاره به مبارزه با آن آمده است.شاید هم برای رقابت با یک شبه‌قاره چاره‌ای جز به میدان آمدن یک قاره نباشد. آفریقا و اقتصاد روبه‌‌توسعه‌اش در سال‌های اخیر شاهد رشد سریع اکوسیستم‌های استارتاپی مناطق مختلف خود بوده است. قاره‌ای که زبان انگلیسی در آن رواج خوبی دارد و مهم‌تر اینکه راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکار برخلاف اروپا و آمریکا و استرالیا هزینه‌های سرسام‌آور ندارد.

همین دلایل باعث شده تا استارتاپ‌های موفق زیادی در سال‌های اخیر در کشورهای مختلف آفریقایی پا بگیرند. از مصر تا آفریقای جنوبی و از زامبیا تا کنیا، تیم‌های نوآور با تمرکز بر بازار همین قاره در حال فعالیت هستند.

استارتاپ‌هایی مانند پی‌استک که می‌خواهد استرایپ آفریقا باشد یا استارتاپی چون آندلا که فقط در سال 2019 بیش از 100 میلیون دلار جذب سرمایه کرده است. البته که سال 2020 برای آفریقایی‌ها هم سال ریزش سرمایه‌های خطرپذیر بود، اما حالا در سال 2021 به نظر می‌رسد اوضاع رو به بهبود است و دوباره شتابدهنده‌هایی چون وای کامبینیتور که در سال‌های قبل هم پول زیادی به قاره آفریقا آورده بودند، در حال سرمایه‌‌گذاری روی استارتاپ‌های این منطقه از دنیا هستند.

نکته اساسی در جدولی که منتشر کرده‌ایم این است که تنوع و پراکندگی جذب سرمایه خطرپذیر در این قاره کمی با عدد و رقم‌های سنتی اقتصاد آن متفاوت است. در حالی که انتظار می‌رفت کشوری چون آفریقای جنوبی، مصر یا مراکش در صدر توجه وی‌سی‌های بین‌المللی باشند، برخی کشورهای کوچک‌تر یا کم‌ادعاتر در اقتصاد توانسته‌اند کارنامه استارتاپی موفق‌تری را رقم بزنند.

احتمالا در سال‌های پیش‌ رو از آفریقا و اکوسیستم نوآوری کشورهای مختلف آن بیشتر خواهیم شنید، اما فعلا باید منتظر ماند و دید در رقابت جذب سرمایه سال 2021 کدام کشورهای این قاره می‌توانند موفق‌تر عمل کنند.