کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
درآمد 50 هزار میلیارد تومانی حتی برای دولت ایران هم رقم بزرگی است، اما وقتی پای فولاد در میان باشد، شاید بازیگری مثل مبارکه بتواند حتی از این ارقام نیز بگذرد.
شرکت فولاد مبارکه که بازیگر شماره یک صنعت فولاد ایران و چهارمین شرکت بزرگ کشور در لیست IMI100 برای سال 99 است، در همه سال‌های سخت یک مدافع جدی برای اقتصاد ایران بوده است. چطور؟ اگر از اوضاع درآمد ارزی کشور مطلع باشید و ارزش بالای صادرات فولاد یا تأثیر آن را بر دامنه وسیعی از صنایع داخلی از خودرو تا لوازم خانگی و نورد بدانید، آن‌وقت قصه مبارکه برای شما شنیدنی است.
ایران گرچه در چنبره اقتصاد دولتی گرفتار شده و فعلا فرصت نیافته تا در بستری آزاد و رقابتی به جایگاه واقعی خود در منطقه و جهان دست یابد، اما در همین فضا زمینه عرض‌اندام بازیگرانی برجسته مثل فولاد مبارکه را وجود آورده که هرساله با افزایش درآمد صادراتی و ابعاد بازار، افق‌های تازه‌ای را پیش روی کشور می‌گشایند.
شرکت فولاد مبارکه که سالانه بیش از 10 میلیون تن فولاد تولید می‌کند، یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان کشور در فهرست 100 شرکت برتر طی یک دهه اخیر است. درآمد این شرکت در سال 98 به مدد همین درآمد هنگفت ارزی بیش از 50 درصد رشد کرد. از آنجا که سازمان مدیریت صنعتی فهرست صد شرکت برتر هر سال را بر اساس آمار و ارقام سال پیشین تهیه و تنظیم می‌کند، باید احتمال داد فولاد مبارکه در سال 99 درآمدی بالغ بر 70 هزار میلیارد تومان را به دست آورده باشد.
دلیل این موضوع از دو جنبه قابل بحث است؛ نخست تغییر و تحولات ارزی که در مقاطعی از سال گذشته حتی تا سه برابر نیز افزایش یافت و به مرز 33 هزار تومان برای هر دلار رسید و همچنین افزایش ظرفیت و افزایش تولید فولاد مبارکه کمک کرد بازار داخلی نیز شرایط بهتری داشته باشد و سه بخش عمده از کالاهای منتخب صنعتی یعنی محصولات فولادی، خودرو و لوازم خانگی به‌راحتی ارقام رشد یک یا دو رقمی را تجربه کنند.
حیات فولاد در سالی که گذشت
سال 99 سال سختی برای کل اقتصاد ایران بود. سالی که در آن صنایع با توجه به شدت گرفتن تحریم‌ها از سوی دولت آمریکا شروعی سرد را تجربه کردند. هر چند در پایان سال، با تغییر رئیس‌جمهور آمریکا و گشایش دوباره در پرونده برجام، امیدواری به اردوی بنگاه‌ها بازگشت. هم گزارش‌های شامخ (شاخص مدیران خرید) و هم روند تولید کالاهای منتخب صنعتی به‌خوبی نشان می‌دهد کشور با چه فرمانی مسیر را پیموده است.
فولاد مبارکه نیز به عنوان یک لوکوموتیو که حجم عظیمی از بنگاه‌ها و صنایع را با خود می‌کشد، رشد خوبی را تجربه کرد و حتی ضربه همه‌گیری کرونا به پیکره اقتصاد جهان نتوانست تأثیر چندانی بر تولیدش بگذارد. این چارچوب که عمدتا به واسطه شدت گرفتن تقاضا در داخل و میزانی از صادرات محقق شد، ایران را به یکی از معدود بازیگران جهانی صنعت فولاد بدل کرد که در سال 2020 رشد تولید فولاد و در مجموع رشد اقتصادی را تجربه کرد.
بخش فولاد خام ایران، یکی از عوامل مؤثر در زمینه رشد بخش صنعت در سال 1399 بود. این بخش گرچه در فاصله شهریور تا آذر به دلیل صدور آیین‌نامه اجرایی فولاد از سوی معاون اقتصادی رئیس‌جمهور با کاهش تولید روبرو شد، اما در سه ماه پایانی سال دوباره به مسیر رشد بازگشت.
موضوعی که نشان داد چنان که چشم‌انداز بازار جهانی فولاد در ورای پاندمی پررونق است، در ایران نیز تقاضا برای فولاد و محصولات فولادی اعم از ورق و شمش بالاست. با اینکه ایده‌هایی مانند کربن‌زدایی از زنجیره تأمین جهانی ممکن است در آینده تولید فولاد را در ایران با مشکلاتی روبه‌رو سازد، اما این بخش فعلا می‌تواند به مدد تقاضای مناسب داخلی و عطش شدید مصرف‌کنندگان بزرگی نظیر چین و اتحادیه اروپا به کار خود ادامه دهد.
یک سال مبارک
رسیدن فولاد مبارکه به رده چهارم لیست IMI100 جز به مدد افزایش تولید حاصل نشده است. اما کم و کیف این افزایش چگونه بوده است؟ نکته اصلی ماجرا نیز همین است. ایران در سال 99 با رشد 9/7 درصدی موفق شده 28 میلیون و 374 هزار تن فولاد تولید کند. نکته جالب ماجرا اینجاست که حدود 25 درصد از کل تولید فولاد خام کشور را فولاد مبارکه به‌تنهایی تولید کرده که این عدد حتی 550 هزار تن از بهترین سال مبارکه، یعنی 1396 بیشتر است.
در واقع مبارکه در سالی که هیچ‌کس تصور نمی‌کرد بخش فولاد بتواند از سد تحریم‌ها بگذرد، عملکرد موفقی داشته و توانسته خود را به عنوان یکی از بازیگران مهم جهان که توانایی تولید بالایی دارد، مطرح کند. جالب اینکه کل تولید مبارکه در سال 99 حدود 10 میلیون تن بوده که شامل محصولاتی به جز فولاد خام می‌شده و خب این به معنی تداوم حضور مبارکه در جمع 10 شرکت برتر ایران است.
این رشد مناسب که در نهایت به افزایش 17 هزار میلیارد تومانی درآمد فولاد مبارکه ختم شد، یک نکته مهم هم دارد. اینکه مبارکه توانسته در یک سال چیزی بالغ بر 28 هزار میلیارد تومان ارزش افزوده در اقتصاد ایران ایجاد کند و 17 هزار میلیارد تومان نیز سود داشته باشد و دومین شرکت سودده ایران باشد. بخشی از این سوددهی بالا ناشی از صادرات 91 میلیون دلاری مبارکه در سال 98 است.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/ubo7