کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
رویداد «معرفی دستاوردهای شبکه بانکی در تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان» هفتم بهمن‌ماه در صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری برگزار شد. در این رویداد روح‌الله ذوالفقاری، معاون تسهیلات و تجاری‌سازی صندوق نوآوری و شکوفایی؛ احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی؛ روح‌الله دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی، فناوری و دانش‌بنیان؛ محمدصادق خیاطیان، رئیس هیئت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی، شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مدیران عامل شبکه بانکی و جمعی از مدیران ارشد دستگاه‌های اجرایی حضور داشتند.
نزدیک به ۱۰ هزار شرکت دانش‌بنیان داریم
در ابتدای این رویداد ذوالفقاری گزارش «معرفی دستاوردهای شبکه بانکی در تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان» را ارائه داد. او بیان کرد: «از سال ۱۳۹۲ اکوسیستم نوآوری کشور عملاً ذیل قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان شکل گرفت. در سال ۱۳۹۲ نزدیک به ۵۵ شرکت دانش‌بنیان داشتیم، اما امروز نزدیک به ۱۰ هزار شرکت دانش‌بنیان داریم که این شرکت‌ها نقش قابل توجهی در اقتصاد دانش‌بنیان دارند.»
معاون تسهیلات و تجاری‌سازی صندوق نوآوری و شکوفایی ادامه داد: «تأمین مالی و یک نظام تأمین مالی متمرکز به تحقق اهداف اقتصاد دانش‌بنیان کمک می‌کند. صندوق نوآوری و شکوفایی هم مأموریت خودش را در حمایت، شکل‌دهی و تکمیل نظام تأمین مالی نوآوری در نظر گرفته است. منظور از شکل‌دهی، کمک به تنظیم مقررات، ارائه خدمات و شکل‌دهی نهادهاست. حمایت به این معنی است که صندوق به نهادهای موجود برای ایفای بهتر نقش‌شان کمک کند. تکمیل هم به این معنی است که اگر در جایی نهاد یا خدمتی شکل نگرفته، صندوق نوآوری اتفاقات مناسب را رقم بزند.»
به گفته ذوالفقاری، صندوق نهادهای تأمین مالی‌ای دارد که نقش بسیار جدی در رشد شرکت‌ها دارند تا مرحله‌ای که این شرکت‌ها بتوانند در بورس پذیرش شوند. همچنین همکاری‌هایی بین صندوق و شبکه بانکی در حوزه انواع تسهیلات، انواع ضمانت‌نامه‌ها، تسهیل دسترسی به بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و تسهیلات تکلیفی ترسیم شده است.
معاون تسهیلات و تجاری‌سازی صندوق نوآوری و شکوفایی افزود: «ما اهداف متنوعی را دنبال می‌کنیم. بخشی از این اهداف شرکت‌ها را مخاطب قرار می‌دهد. به شرکت‌ها کمک می‌کنیم استانداردهای لازم را پیدا کنند و بتوانند با استانداردهای لازم، تأمین مالی مناسبی داشته باشند. این همکاری منجر به توسعه فعالیت با شبکه بانکی شده است. تقریباً امروز با کل شبکه بانکی کشور همکاری داریم. انواع خدماتی که به شرکت‌ها ارائه می‌شود تقریباً تمام چرخه عمر و نیاز شرکت‌ها را پوشش می‌دهند. این همکاری ماحصل یک برنامه‌ریزی از لحاظ فرایندی، ساختاری و ابزاری منسجم است. ماحصل این دستاوردها، تقریباً از سال ۱۳۹۷ به ۱۸ هزار میلیارد تومان تبدیل شده است. ما انواع تسهیلات را در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار دادیم و این روند تصاعدی بوده است. نزدیک به ۱۷ هزار میلیارد تومان هم مربوط به انواع ضمانت‌نامه‌هایی است که از طریق شبکه بانکی در اختیار شرکت‌ها قرار گرفته است.»
وی ضمن اشاره به مسئله تضمین برای شرکت‌های دانش‌بنیان توضیح داد: «دارایی این شرکت‌ها فیزیکی و مشهود نیست، بلکه مبتنی بر دانش و فناوری شرکت است و قابلیت وثیقه‌گیری ندارد. ما در صندوق نوآوری سعی کردیم چهارچوب تضامین را تسهیل کنیم و به‌عنوان نقش مکمل در کنار شبکه بانکی قرار بگیریم. ما در حوزه تضامین برای شرکت‌های دانش‌بنیان ضمانت‌نامه اعتباری در نظر گرفتیم. به‌ویژه امسال که سال تولید و مهار تورم است، مسئله رشد تولید را به‌عنوان یک راهبرد جدی در نظر گرفته‌ایم. بانک پاسارگاد، بانک ملی و بانک پارسیان که با صندوق همکاری می‌کردند منابعی را با نرخ شورای اقتصاد به شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص دادند. صندوق نوآوری هم شرکت‌هایی را که می‌توانستند شعار رشد تولید را محقق کنند و تولیدشان را در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال حداقل دوبرابر کنند، به‌عنوان هدف در نظر گرفت.»
درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان به ۴۱۱ هزار میلیارد تومان رسیده است
در ادامه مصطفی عرب، مدیرعامل شرکت اعتبارسنجی ارزش‌آفرین اعتماد خلاصه‌ای از گزارش سالیانه اکوسیستم دانش‌بنیان ارائه داد. به گفته عرب شرکت اعتماد روی توسعه سامانه‌های اعتبارسنجی تمرکز دارد که این سامانه‌ها به طور اختصاصی برای شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور هستند. عرب در مورد این گزارش بیان کرد: «گزارش اکوسیستم شرکت‌های دانش‌بنیان امسال در هشت فصل آماده شده است. گزارش مذکور با هدف سنجش جایگاه اقتصاد دانش‌بنیان در اقتصاد کشور، آشنایی بازیگران با اطلاعات کلیدی و آماری این حوزه و تحلیل کلان اکوسیستم دانش‌بنیان برای کمک به تصمیم‌گیران این حوزه آماده شده است.»
او توضیح داد: «فصل اول این گزارش به اطلاعات آماری شرکت‌های دانش‌بنیان می‌پردازد. از سال ۱۳۹۲ سالانه به طور میانگین هزار شرکت دانش‌بنیان راه‌اندازی شده‌اند. چنانچه تا سال ۱۴۰۱، هشت هزار شرکت تعیین‌صلاحیت‌شده داشتیم. ۶۰ درصد این شرکت‌ها پس از اجرایی شدن قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان تأسیس شده‌اند. شاید همین موضوع باعث شده که ۷۳ درصد این شرکت‌ها توسط معاونت به‌عنوان شرکت‌های نوپا تأیید صلاحیت شده‌اند. هشت درصد از این شرکت‌ها توانسته‌اند از سازمان بورس مجوز دانش‌بنیانی بگیرند. تخمین می‌زنیم که ۳۰۰ هزار نفر در این شرکت‌ها فعالیت می‌کنند. با توجه به گستردگی این شرکت‌ها، به نظر می‌رسد توسعه نظام رتبه‌بندی برای شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعه اقتصاد دانش‌بنیان راهگشاست.»
عرب در مورد فصل دوم این گزارش توضیح داد: «بررسی‌ها نشان می‌دهد درآمد شرکت‌های دانش‌بنیان به ۴۱۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. البته ۵۲ درصد این درآمدها صرفاً توسط یک درصد از این شرکت‌ها کسب شده است. وقتی به روند درآمدی این شرکت‌ها در بازه زمانی چهارساله نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که درآمد این شرکت‌ها تقریباً ۱۰برابر شده است. البته علت کلیدی افزایش درآمد، افزایش تعداد شرکت‌ها و تورم بوده است. ۳۸ درصد از درآمد این شرکت‌ها از فروش محصولات دانش‌بنیان به دست می‌آید و ۴۳ درصد از فروش محصولات دانش‌بنیان مربوط به ۲۷ شرکت است.»
نیاز به تنوع‌بخشی در حوزه تأمین مالی
محمدصادق خیاطیان در بخش دیگری از این رویداد با اشاره به اینکه اکوسیستم دانش‌بنیانی که امروز در آن هستیم، نیاز به تنوع‌بخشی در تأمین مالی دارد، اظهار داشت: «در حال حاضر در شبکه بانکی انواع تسهیلات وجود دارد و این موضوع ارزشمند است، اما از آن‌سو خواهشمندیم که همکاران ما در بازار سرمایه مقداری فضا را بازتر کرده و مشکلات بازار سرمایه را برطرف کنند.»
به گفته او، یکی دیگر از ابزارهایی که بسیار در زمینه تأمین مالی حوزه نوآوری مهم است، بحث وی‌سی است که کمتر به آن پرداخته شده است. این موضوع در زمانی اوج گرفت، اما در ادامه به دلیل موانعی که سر راه توسعه وی‌سی در کشور داشتیم، متوقف شد.
خیاطیان با اشاره به بسته رشد تولیدی که در این برنامه معرفی شد آن را یکی از ابتکارهایی دانست که برای اولین‌بار در راستای تحقق شعار سال این صندوق انجام شده است. او در ادامه توضیح داد: «ما اعلام کردیم شرکت‌های دانش‌بنیانی که می‌توانند نسبت به سال گذشته دوبرابر رشد فروش محصول دانش‌بنیان داشته باشند می‌توانند با ضمانت ما، از سه بانکی که پیش‌قدم شدند با نرخ مصوب شورای پول و اعتبار سرمایه در گردش در اختیار این شرکت‌ها قرار دهند، تسهیلات بگیرند.»
رئیس هیئت عامل صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین به سه حوزه فناوری اشاره کرد که صندوق روی آنها تمرکز کرده است. به گفته او، در حوزه هوش مصنوعی طبق فرمان رهبری که فرمودند جزو ۱۰ کشور برتر دنیا شویم، در حال فعالیت هستیم. همچنین حوزه زیست فناوری که هم بحث دارویی و هم غذایی را پوشش می‌دهد، جزو اولویت‌های ماست. حوزه میکروالکترونیک نیز حوزه سومی است که یکی از حوزه‌های پیشران در صنعت الکترونیک به شمار می‌رود و در اولویت ما قرار گرفته است. او همچنین عنوان کرد: «در خصوص سه مسئله جدی کشور شامل انرژی، امنیت غذایی و آب، اعتقاد داریم که اقتصاد دانش‌بنیان و فناوری می‌توانند این مسائل را حل کنند.»
افزایش دوبرابری صدور ضمانت‌نامه برای دانش‌بنیان‌ها در ۱۴۰۱
وزیر امور اقتصادی و دارایی نیز در این رویداد اظهار داشت: «من از همه کسانی که در حوزه دانش‌بنیان فعال هستند و تلاش می‌کنند اقتصاد ایران به جای بوی نفت بوی دانش به خود بگیرد تشکر می‌کنم و بدانید که شما آتیه اقتصاد ایران هستید.»
وی افزود: «در این مسیر تلاش مدیران بانکی نیز قابل تقدیر است؛ چراکه آنها سعی دارند ریل کهنه سیاست‌های اعتباری کشور اعم از تسهیلات، ضمانت‌نامه و… را به سمت مقصد جدید هدایت کنند و من در این مراسم از مدیران عامل بانک‌های دولتی به طور جدی خواستارم اگر سقف بانک مرکزی مانع نیست، آن بخشی از تسهیلات تبصره ۱۸ که باید به شرکت‌های دانش‌بنیان معرفی‌شده از سمت صندوق اختصاص پیدا کند را حتماً تا اسفندماه سال جاری به شکل کامل انجام دهند تا تأخیری وجود نداشته باشد و سایر شرکت‌های متقاضی اعتبارات را به نیز سمت ابزارهای جدید هدایت کنند و البته مدیران بازار سرمایه نیز کمک‌حال شرکت‌های دانش‌بنیان باشند.»
خاندوزی در ادامه گفت: «در دولت سیزدهم بخشی را به طور ویژه برای حمایت از تولیدات دانش‌بنیان قرار دادیم و از این طریق راه ویژه‌ای برای این شرکت‌ها باز کردیم و تلاش کردیم تا مسیر را کوتاه کرده و پیش‌شرط‌هایی که نظام پیچیده اداری پیش پای این شرکت خواهد گذاشت را تا حد ممکن هموار کنیم تا در تأمین مالی آنها نقشی شایسته‌ای ایفا کنیم.»
او ادامه داد: «خبر خوب در مورد ایجاد شرکت‌های مشترک این است که در گام اول قرار است قرارداد ۱۵۰۰ میلیارد تومانی بین صندوق نوآوری و شکوفایی و سه بانک منعقد شود. ماده ۱۶ و ۱۷ قانون اجازه سرمایه‌گذاری مستقیم از سوی بانک‌ها را نمی‌داد، اما این اتفاق ظرفیت خوبی ایجاد می‌کند. قانون جهش تولید دانش‌بنیان به‌درستی مسیر را باز کرد و ما خوشحالیم که بانک ملت و یکی از بانک‌های خصوصی در این موضوع پیش‌قدم شده‌اند.»
وزیر اقتصاد ابراز امیدواری کرد این هم‌فکری‌ها و هم‌نظری به‌ویژه در موضوعاتی مانند ابزارهای جدید تأمین مالی، گواهی سرمایه سپرده‌گذاری خاص و سایر روش‌ها و اوراق مالی اسلامی ارزی، تأمین مالی زنجیره‌ای و بخش دیگر که در زیرساخت است شرکت‌های دانش‌بنیان را در کشور تقویت کند.
وی با اشاره به آیین‌نامه ارزش‌گذاری دارایی‌های معنوی گفت: «این آیین‌نامه برای این شرکت‌ها بسیار اهمیت دارد و ابلاغ هم شد و اگر نظام اعتبارسنجی نیز بتواند این ارزش‌گذاری را به‌درستی منعکس کند، ارزش جوان‌ها، ارزش مغزها، ارزش شبکه‌ها و ارتباطات در ارزش‌گذاری اقتصادی نمود پیدا خواهد کرد و با کمک این دو بال پرنده تأمین مالی شرکت دانش‌بنیان به پرواز درخواهد آمد.»
دکتر خاندوزی در نمایشگاه محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان که به‌واسطه حمایت مجموعه بانکی کشور تولید و به بازار عرضه شده در جمع خبرنگاران گفت: «در اینجا بخش کوچکی از محصولات و تولیدات دانش‌پایه و شرکت‌های دانش‌بنیان که با حمایت صندوق‌های پژوهشی و فناوری شبکه بانکی کشور و صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست‌جمهوری صورت گرفته به نمایش گذاشته شده است و ما شاهد به ثمر رسیدن محصولات و نتایج آنها در حوزه‌های مختلف کشاورزی، اقتصادی، صنعتی، انرژی و… هستیم.»
وزیر اقتصاد با بیان اینکه سال گذشته حوزه اقتصاد دانش‌بنیان نزدیک به دو درصد از GDP یا تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده، افزود: «این عدد بالاتری نسبت به سال ۱۴۰۰ بود که حدود ۱.۶ دهم درصد بوده است.»
وی در ادامه گفت: «چند اتفاق مهم در نو شدن رویکرد صنعت اعتباری رخ داده است. یکی از آن اتفاقات این است که شبکه تأمین تسهیلات و اعتبارات بانکی کشور در سال ۱۴۰۱ دوبرابر سال گذشته برای شرکت‌های دانش‌بنیان ضمانت‌نامه صادر کرد و از ۵۵ هزار میلیارد به بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد رسید. در حوزه تسهیلات هم رشد نسبتاً قابل توجهی داشتیم و از حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان به بیش از ۱۴۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرد. این اتفاق گرچه در خور تحسین است، اما از هدف‌گیری‌ها فاصله دارد.»
خاندوزی در ادامه به دوره رشد بسیار سریع و ظرفیت‌های فوق‌العاده موجود در کشور از شبکه نخبگان و مخترعان و مبتکران اشاره کرد و اظهار داشت: «ما امیدواریم با بقیه سیاست‌های کنترلی در حوزه نقدینگی بتوانیم ظرفیت بالاتری را برای محصولات دانش‌بنیان در نظر بگیریم.»
وزیر اقتصاد در پایان تأکید کرد: «به طور ویژه کمک کردن به ابزارها و زیرساخت‌های تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان که می‌تواند برای کشور ارزآور و فاتح بازارهای صادراتی باشد و نیازهای کشور را به واردات محصولات دانش‌بنیان به حداقل یا صفر برساند از اولویت‌های تأمین مالی‌های کشور است.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/iujd
