کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
یکی از بخش‌های مهم اقتصاد دیجیتال ایران که در سال‌های گذشته تحت تأثیر جدی شرایط تحریم قرار گرفته، بخش سخت‌افزار و زیرساخت‌های دیجیتال بوده است به نحوی که اغلب فعالان این حوزه یکی از چالش‌های جدی در این زمینه را فارغ از عدم توسعه این زیرساخت‌ها، فرسودگی و عدم به‌روزرسانی تجهیزات موجود عنوان می‌کنند.
در ادامه سری گفت‌وگوهای کارنگ با فعالان حوزه سخت‌افزار که به مناسبت برگزاری رویداد زیرساخت دیجیتال ایران که ۲۱ آبان‌ماه برگزار خواهد شد، داشته‌ایم، این‌بار به سراغ مازیار نوربخش، رئيس هیئت‌مدیره هوگر و رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران رفته‌ایم تا مهم‌ترین چالش‌های این حوزه را از منظر او بررسی کنیم.
مازیار نوربخش یکی از چالش‌های حوزه سخت‌افزار و زیرساخت دیجیتال را توجه به اهمیت جایگاه این حوزه و تأثیر آن روی اقتصاد دیجیتال از سوی حاکمیت عنوان می‌کند و می‌گوید: «باید این موضوع که تمامیت حوزه اقتصاد دیجیتال به بخش زیرساخت وابسته است، از سوی دولت درک شود. در حال حاضر اما با سیاست‌هایی که دولت در زمینه تأمین و تخصیص ارز در پیش گرفته، واردات کالاهای مورد نیاز در حوزه زیرساخت دیجیتال تبدیل به روندی بسیار زمان‌بر شده است.»
او یکی از مشکلات اساسی حوزه زیرساخت در ایران را عدم توسعه و به‌روزرسانی به‌موقع تجهیزات می‌داند. نوربخش در این‌باره توضیح می‌دهد: «در برخی از موارد ما با سخت‌افزار‌های فرسوده مواجه‌ایم و در مواردی نیز به توسعه نیاز داریم؛ دولت کار تأمین ارز را به موقع انجام نمی‌دهد و این موضوع باعث شده بازار با نوعی خلاً روبرو شود؛ به شکلی که در هر دو بخش توسعه و نگه‌داری زیرساخت‌های موجود دچار مشکل شده‌‌ایم.»
او در بخش‌های دیگری از صبحت‌های خود به موضوع تست کالاها به لحاظ امنیتی اشاره و تأکید می‌کند که این فرایندها نباید به‌گونه‌ای باشند که کسب‌وکارها را با چالش مواجه کنند.
روند طولانی ثبت سفارش و تخصیص ارز
به گفته نوربخش، در حوزه ثبت سفارش و تخصیص ارز شرایط همچنان تغییری نکرده است و حتی می‌توان گفت بدتر شده است. او در این‌باره توضیح می‌دهد: «همچنان سقفی وجود دارد که اعلام کرده‌اند هر سال برای تولیدکنندگان افزایش و برای واردکنندگان کاهش می‌یابد اما فارغ از بحث تولیدکننده یا واردکننده بودن، ثبت سفارش و تخصیص ارز در پروسه‌ای طولانی قرار می‌گیرد به شکلی که عرضه به موقع اتفاق نمی‌افتد.»
چالش پیمانکاران دستگاه‌های دولتی
چالش دیگری که مازیار نوربخش در این گفت‌وگو به آن اشاره می‌کند قراردادهایی است که یک پیمانکار بخش خصوصی با دستگاه‌های دولتی دارد و هنگام انجام آن به دلیل تغییر قوانین یا طولانی شدن روند ثبت سفارش و… که در واقع عامل آن خود دولت است، با تأخیر مواجه می‌شود.
به گفته او، این مسئله سبب می‌شود پیمانکار از آنجایی که مسیر جایگزینی برای وارد کردن کالاهای خود ندارد، نتواند به تعهدات خود در قرارداد عمل کند و متحمل جریمه شود.
او توضیح می‌دهد: «پیمانکار چاره‌ای ندارد جز آنکه از مسیر بانک مرکزی و بانک‌های عامل ارز خود را تأمین و کالای مربوطه را وارد کند. این تأخیر مطابق قرارداد باعث جریمه شدن پیمانکار می‌شود. توجیه دستگاه‌های دولتی این است که سازمان بازرسی است که از دستگاه‌ها می‌خواهد چنین تأخیرهایی را جریمه کنند.»
تصمیم‌ها باید عملی باشند
رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق تهران در بخش دیگری از صحبت‌های خود به برخی تصمیم‌ها از سوی نهادهای دولتی اشاره می‌کند که در عمل امکان اجرایی شدن آنها وجود ندارد. به گفته او، پدافند غیرعامل چند سال پیش مصوبه‌ای داشت که براساس آن نباید تجهیزات آمریکایی وارد کشور می‌شد اما در عمل رعایت این مصوبه ممکن نبود.
او در تکمیل صحبت‌های خود می‌افزاید: «وقتی موضوعی مطرح می‌شود که پیش از آن مطالعه کافی روی آن انجام نشده، اجرای آن با مشکل مواجه می‌شود. در مورد این مصوبه نیز به این دلیل که جایگزین داخلی برای موارد مذکور وجود نداشت، اجرایی کردنش امکان‌پذیر نبود.»
چالش‌های تولیدات داخلی
رئیس هیئت‌مدیره هوگر همچنین بیان می‌کند: «موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد این است که برخی تولیدکنندگان ادعا می‌کنند توان ساخت فلان کالا با فلان مشخصات را دارند؛ برای مثال چند سال پیش در مورد سوئيچ‌های شبکه خیلی این چنین ادعاهایی را می‌شنیدیم اما در واقع توان تولید این کالا به اندازه نیاز کشور وجود نداشت. در مرحله دوم حتی اگر توان تولید در این اندازه هم وجود داشته باشد، آن امکانات و فیچرها و یکپارچگی که باید براساس شبکه موجود مشتری ارائه شود را نمی‌توانیم با تولیدات داخلی فراهم کنیم. بنابراین این مورد هم خیلی قابل انجام نیست.»
او اضافه می‌کند: «در حال حاضر در آغاز روند ثبت سفاش اگر کالایی تولید داخل داشته باشد، شما امکان ثبت سفارش نخواهید داشت مگر اینکه فرایند خاصی از سوی مصرف‌کننده طی شود.»
به گفته نوربخش، از سوی دیگر برخی از دستگاه‌های دولتی که بیشتر در صنایع نظامی و حساس فعالیت می‌کنند، بیشتر از تولیدات داخلی استفاده می‌کنند که در این زمینه هم شاید آن جنبه امنیتی مدنظر رعایت شود اما جنبه دیگر این است که در این حالت با استفاده از محصولات داخلی در واقع خودمان را از برخی امکانات و فیچرها محروم می‌کنیم؛ زیرا تولیدات داخلی به اندازه تولیدات خارجی به‌روز نیستند.
هوش مصنوعی و زیرساخت دیجیتال
هوش مصنوعی به‌ویژه در یکی دو سال اخیر تبدیل به مهم‌ترین روند فناوری در جهان شده است و عده‌ای باور دارند هوش مصنوعی آینده جهان را با تحولاتی همراه خواهد کرد که پیش از این قابل تصور نبوده است. یکی از مهم‌ترین بخش‌های هوش مصنوعی زیرساخت‌های مورد نیاز برای آن است که در حال حاضر تولید آن در انحصار چند شرکت خارجی است.
مازیار نوربخش با اشاره به اینکه هوش مصنوعی را می‌توان در دو لایه سخت‌افزار و نرم‌افزار مورد بررسی قرار داد، بیان می‌کند: «در حال حاضر آنچه که بیشتر مطرح می‌شود همان لایه سخت‌افزار است. اما در حال حاضر تقریباً می‌توان گفت که غیرممکن است در کشور تولیدی در این زمینه داشته باشیم. دلیل آن هم این است که این فناوری بسیار جدید و در اختیار شرکت‌های به‌خصوصی است که سال‌ها روی این موضوع کار کرده‌اند. در حال حاضر در زمینه تأمین این سخت‌افزار نه تنها کشور ما بلکه کشورهای منطقه به شکلی تحریم هستند. دلیل این موضوع نیز کمبودی است که در این زمینه وجود دارد و کشورهای پیشرفته ترجیح می‌دهند با اولویت نیازهای بازارهای خود را در این زمینه تأمین کنند.»
او ادامه می‌دهد: «اما در لایه نرم‌افزار و سرویس، فعالیت‌هایی در ایران آغاز شده و می‌توان گفت نیروهای متخصص و نخبه در این زمینه زیاد داریم و می‌توانیم کارهای خوبی در این حوزه انجام دهیم.»
نوربخش در ادامه صحبت‌های خود خاطرنشان می‌کند: «مشخص نیست که در حال حاضر چرا این‌قدر سازمان، انجمن و… در حوزه هوش مصنوعی راه‌اندازی شده است و مأموریت آنها چیست؟ در کشور ما معمولاً اول سازمان تشکیل می‌دهیم و برای آن ساختمان می‌خریم و بعد به این فکر می‌کنیم که باید با آن چه کار کنیم. در حال حاضر موضوعاتی که برای آن سازمان شکل گرفته اولویت زیادی ندارند.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/r2nz