کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
دوچرخههای الکتریکی زمانی بهعنوان راهحلی برای ترافیک کلانشهرهای جهان مورد توجه بودند. موج درهمپیچیده اتومبیلها در مراکز شهرهایی مانند توکیو، نیویورک و شانگهای بسیاری را مجاب کرده بود که این دوچرخهها میتوانند راهحلی برای این ترافیک سرسامآور باشند.
این ایده، ایده جدیدی نیست، اما برخلاف تلاش اولیه استارتاپها برای محققکردن چنین ایدهای در ابتدای دهه ۲۰۱۰، تلاش مجدد آنها در سال ۲۰۲۲ با موفقیت و اقبال بسیاری بیشتری روبهرو شده است؛ تا حدی که داغترین بحث این روزها درباره آینده حملونقل درونشهری نیویورک، درباره این دوچرخههاست.
سیتیبایک در نیویورک
آنچه این روزها علاقهمندان به دوچرخههای الکتریکی را در نیویورک دور هم جمع میکند، نسل جدید دوچرخههای الکتریکی یک استارتاپ خلاق به نام «سیتیبایک» (Citi Bike) است. سیتیبایک اعلام کرده از هفته پیش رو در ایستگاههای بهخصوصی دوچرخههای خود را برای استفاده در اختیار ساکنان نیویورک قرار خواهد داد.
مکالمه جاری در خصوص استفاده از این دوچرخهها دیگر بحث «کی» و «چرا» نیست. این دوچرخهها به لطف سیتیبایک مورد بهرهبرداری قرار خواهند گرفت. آنچه حالا برای بقای این ایده و عدم شکست دوباره آن مورد توجه خواهد بود، کیفیت تجربه شهروندان نیویورک در استفاده از این دوچرخههاست.
سیتیبایک تمام تلاش خود را کرده تا هم در ظاهر و هم در عملکرد دوچرخههای خود را تا حد امکان از دوچرخههای تکراری و فعلی نیویورک متمایز کند. قاب دوچرخه با رنگ شیک نقرهای پوشانده شده و در میان دستهها، یک صفحه السیدی قرار دارد. «لورا فاکس»، مدیر سیتیبایک میگوید در طول استفادههای آزمایشی از دوچرخههای این استارتاپ، عموم مردم جذبشان میشدند و با نگاه خود آنها را دنبال میکردند.
او ادامه میدهد: «چیزی که در همان ابتدای ظهور این ایده به ذهن ما خطور کرد، این بود که کسی نیست که از ایده دوچرخهسواری بدش بیاید. این مسافتهای طولانی و کوتاهیها برای آمادهسازی محیط شهری برای دوچرخهسواران است که عموم مردم را از استفاده از آنها منصرف میکند.
این ایده که دوچرخه برای حملونقل روزمره منفور است، واقعیت ندارد. نگاهی ساده به کشورهایی مانند هلند که بهخوبی به حقوق دوچرخهسواران رسیدگی میکند و به آنها مسیر اختصاصی میدهد، گواه محبوبیت دوچرخه در صورت ایجاد ظرفیت است. ما با دوچرخههای برقی خواستیم کوتاهیهای موجود را با سادهسازی روند سواری دوچرخهها جبران کنیم.»
دوچرخههای سیتیبایک میتوانند ۳۲ کیلومتر در ساعت سرعت بگیرند و با هر شارژ نیز ۶۰ کیلومتر را بپیمایند؛ فاصلهای که از مدلهای اولیه این دوچرخه دوبرابر بیشتر است. با این حال با اضافهشدن ترمزهای هیدرولیک و یک بدنه محکمتر وزن آن نیز تقریباً ۱۲ کیلو سنگینتر شده است.
دوچرخههای سیتیبایک در طول ششماهه نخست استفاده خود در شیکاگو ۳۲ درصد از ۲۸ میلیون استفاده از دوچرخه را در این شهر به خود اختصاص دادند
دوچرخههای محبوب
نیویورک اولین شهری نیست که سیتیبایک مدلهای خود را در آن ارائه میدهد. در طول نیمه دوم سال ۲۰۲۱ سیتیبایک مدلهای خود را در سانفرانسیسکو و شیکاگو نیز عرضه کرده بود که با موفقیت زیادی همراه بود. با این حال واضح است که آزمون حقیقی این استارتاپ از حالا و در نیویورک شروع خواهد شد.
آمار هم بهخوبی موفقیت و محبوبیت اولیه این دوچرخه را در شهرهای سانفرانسیسکو و شیکاگو نشان میدهد. بر اساس دادههای منتشره از لیفت، دوچرخههای سیتیبایک در طول ششماهه نخست استفاده خود در شیکاگو ۳۲ درصد از ۲۸ میلیون استفاده از دوچرخه را در این شهر به خود اختصاص دادند.
این در حالی است که ناوگان ۵۰۰۰ دوچرخهای سیتیبایک تنها ۲۰ درصد از دوچرخههای عمومی موجود در شیکاگو را تشکیل میداد. به عبارتی دیگر، موارد استفاده از دوچرخههای سیتیبایک سهبرابر باقی دوچرخهها در این بازه ششماهه مورد استفاده روزانه قرار گرفتند.
محبوبیت فزاینده دوچرخههای سیتیبایک، خود انعکاسی از یک روند فراگیرتر در سراسر ایالات متحده آمریکا برای استفاده از دوچرخهها و خصوصاً دوچرخههای الکتریکی برای حملونقل عمومی است. این روزها در عموم خیابانهای شهرهای بزرگ این کشور میتوانید پیکهایی را ببینید که به جای موتور یا ون از دوچرخهها استفاده میکنند.
خانوادههای زیادی با این دوچرخهها بهطور خانوادگی برای پیکنیک به حاشیه شهرها میروند و هر روز بیشتر از دیروز کارمندان مشاغل درونشهری با دوچرخه به سر کار میروند. برای بسیاری، استفاده از دوچرخه دیگر لزوماً یک مسئله زیستمحیطی یا فرهنگی نیست. ترافیک و افزایش جمعیت، استفاده از دوچرخه را بیشتر از همیشه نسبت به استفاده از خودروها جذاب و آسان کرده است. در این بین به نظر میآید هرچه محل زندگی یک فرد بیشتر نزدیک مرکز شهر باشد، احتمال استفاده از دوچرخه نیز توسط او افزایش مییابد.
از سوی دیگر به نظر میآید افزایش محبوبیت دوچرخههای الکتریکی نیز نرخ رشد ثابتی ندارد و با پیشرفتهای قلهای هر سال نسبت به سال قبل اتفاق میافتد. با وجود کمبود نسبی اطلاعات در خصوص دوچرخههای الکتریکی، یکی از معدود آمارهای در دست، بهخوبی این رشد را نشان میدهد؛ سیتیبایک در سال ۲۰۲۰، 2.6 میلیون استفاده از دوچرخههای برقی خود را گزارش کرد.
در حالی که این آمار با پیشرفتی معادل سهبرابر به هفت میلیون رسید؛ البته آمار مذکور مربوط به بازه ششماهه دوم سال ۲۰۲۱ در شیکاگو و سانفرانسیسکو است که نقطهعطفی برای آینده دوچرخههای برقی محسوب میشود. در این بین، نباید از تلاشهای رگولاتوری برخی شهرها مانند نیویورک برای مهیا کردن چنین رشدی نیز غافل شویم.
با اینکه نیویورک در حال حاضر ناوگانی متشکل از دوچرخههای معمولی و الکتریکی را در اختیار شهروندان قرار میدهد، استفاده از دوچرخههای الکتریکی در این شهر تنها سه سال پیش، یعنی در سال ۲۰۱۹ کاملاً ممنوع بود. روند افراطی سهساله تحول رویکرد شهر نیویورک در خصوص دوچرخههای الکتریکی بهخوبی میتواند القاکننده ظرفیت کلان این دوچرخهها در تحول گسترده در آینده حملونقل شهری همه کلانشهرها باشد.
قیمت؛ مانع همیشگی
شاید به نظر بیاید که با توضیحات بالا، آینده این دوچرخهها تضمینشده است، اما حتی اگر قرار باشد استفاده گسترده و محبوبیت این دوچرخهها، شهرداریهای مختلف را وادار به ایجاد زیرساختهای شهری گرانقیمت مورد نیاز برای استفاده فراگیر دوچرخههای برقی کند، میانگین بالای قیمت استفاده از این دوچرخهها کماکان مانعی بر سر راه مردم عادی برای بهکارگیری از این دوچرخههاست.
«پاملا مارتینز»، یکی از ساکنان نیویورک که بهتازگی از جمهوری دومینیکن به این شهر آمده، از اختلاف قیمت دوچرخههای معمولی و برقی میگوید. او میگوید نسل جدید که بیش از ۱۵۰۰ دلار قیمت دارد، عملاً برای اقشار پاییندست نیویورک غیرقابل استفاده است.
مارتینز در عوض با گرفتن یک وام کوچک، یک دوچرخه برقی از برندی دیگر به نام RedWagon تهیه کرد که در عقب خود میتواند خردسالان را نیز جا دهد. مارتینز میگوید که دوچرخههای ارزانتر از ۱۵۰۰ دلار تا حد ۷۰۰ دلار هم در بازار هستند، اما در محلههایی مانند برانکس که او در آن زندگی میکند، بدنه ضعیف آنها خیلی زود آسیب میبیند.
هرچند خرید مارتینز برای او گران تمام شده،اما از استفاده روزمره آن رضایت بسیاری وجود دارد. او میگوید: «هر دو بچهام، یکی ششساله و دیگری نوزاد به شکل امن پشت این دوچرخه قرار میگیرند.
سرعت این دوچرخه نیز در معابر شهری به لطف موتور برقی آن با خودروها برابری میکند که برای زنان که بیشتر مورد آزار رانندگان مرد خودروها قرار میگیرند، مهم است. کیفیت این دوچرخه به حدی است که در بسیاری از روزها با شوهرم بر سر استفاده از آن بگومگو میکنیم، در حالی که یک خودرو هم داریم.»