کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
عیسی کشاورز، رئیس هیئتمدیره صرافی «یوبیتکس» در رویداد ۹ ژانویه در مورد سبک زندگی رمزنگاریشده و مشکلات کنونی بانکها و نظام سرمایهگذاری فعلی ایران و مقاومت در برابر فناوریهای جدید سخنرانی داشت. او معتقد است که این مقاومت دیر یا زود خواهد شکست و تسلیم سبک زندگی رمزنگاریشده میشود و تمام شئون زندگی در کسبوکارهای جدید تغییر میکند.
رئیس هیئتمدیره صرافی یوبیتکس با اشاره به موضوع سبک زندگی توضیح داد: «کلمه، سبک زندگی» را زیاد شنیدهاید؛ مثلاً سبک زندگی ایرانی، سبک زندگی ایرانی – اسلامی، سبک زندگی شغلی، سبک زندگی سالم و غیره. عموماً شیوه زیست افراد را بهعنوان «سبک زندگی» میخوانیم؛ اینکه چه میخورند، کجا میخوابند، کجا هستند، چه شغلی دارند، درآمدشان چطور است، چه پوششی برمیگزینند، چه موبایلی دارند و مبانی ذهنی و فکری آنها چگونه باشد. دو تعریف از سبک زندگی وجود دارد. تعریف ساده سبک زندگی، «شیوه زیستن» است، اما در مفهوم جدیتر، سبک زندگی را چنین تعبیر میکنند: جهانبینی آدم، سلایق، مصرف، تولید، مبادله و همه زیست جهان ذهنی آدمها. من ممکن است با ذهن خاص و سلیقه خاصی زندگی کنم، اما وقتی در تهران و جامعه ایرانی قرار میگیرم، مجبورم بین ذهنیت خودم و واقعیتهای عینی زیستن، تعادلی برقرار کنم. بین رویکرد ذهنی ما و امکان عینی یک شکاف وجود دارد. اگر این گپ خیلی زیاد باشد، مجبور به خودسانسوری، ریاکاری، دروغگویی و… میشویم و اگر به هم نزدیک باشد، به جدیتر بودن و واقعی زیستن نزدیکتر میشویم.»
عیسی کشاورز در ادامه خاطرنشان کرد: «اگر میزان خودسانسوری افراد در یک جامعه بالا میرود، به این دلیل است که انتظار ذهنی آنها با زندگی عینی فاصله زیادی دارد. سبک زندگی رمزنگاریشده یک ملاحظه دیگر را نیز به همراه دارد؛ کریپتو و مفاهیم فناوری سبک زندگی خاصی را به افراد القا میکند. به نظر شما سبک زندگی غالب ایرانیها چگونه است؟ طبیعتاً دو بخش دارد؛ یک سبک زندگی که حاکمیت میخواهد القا کند و بیشتر از جنس ایدئولوژیک، استکبارستیزی، حجاب، عدالتطلبی و امثال اینهاست که بهعنوان ارزش به جامعه تزریق میشود. تمام حاکمیتها چنین کاری میکنند و از طرفی، یک سبک زندگی و زیست مردم هم وجود دارد.»
سبک زندگی مبتنی بر مصرف
رئیس هیئتمدیره صرافی یوبیتکس با اشاره به اینکه سبک زندگی ما بیشتر مبتنی بر مصرف است، توضیح داد: «منزلت ما انسانها در این خلاصه میشود که چه میخوریم و چه میپوشیم. بهعنوانمثال، کسی که پورشه سوار میشود تا در چنین شلوغی و ترافیکی خودش را از ونک به میدان انقلاب یا جایی دیگر برساند، خودرو برای او ابزار انتقال از یک نقطه به نقطه دیگر نیست و فقط میخواهد نشان بدهد که من دارم، من میتوانم، من هستم. هر که خانهاش بزرگتر، هر که جای بالاتری زندگی کند، ساعت گرانتر، اتاق بزرگتر و… داشته باشد، هر کس که بیشتر مصرف کند، در جامعه امروز ایران منزلت بیشتری دارد. منزلت امروز ما به تولید، فناوری و خلاقیت نیست، مثل دیگر جوامع به دنبال رشد و توسعهای که دنبال میکنند نیست. حتی کشورهای اطرافمان هم وضعیت متفاوتی نسبت به ما دارند.»
او عربستان را بهعنوان مثالی در این مورد بیان کرد و گفت: «عربستان را بهعنوان یک کشور مسلمان در نظر بگیرید؛ گرچه دین هم نمیتواند عامل بازدارنده مصرفگرایی باشد. فکر میکنم امروز برنامه ۲۰۳۰ عربستان را دیدهایم که در تمام این حوزهها ۷۰۰ یا ۸۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری میکند. امارات که جای خود را دارد، پس سبک زندگی رمزنگاریشده ما اتفاقاتی را رقم میزند. به نظر من این اتفاقها موضوع مهمی هستند. اتفاق مهمی که در حال رخدادن است این است که نسل زد و سبک زندگی رمزنگاریشده میتواند بسیاری از قوانین و مقررات را بشکند و سبک زندگی تازهای رقم بزند. تا به حال آن همه سبک زندگی را شنیدهایم، ولی اینبار با اصطلاح جدیدی مواجه هستیم. سبک زندگی رمزنگاریشده بهگونهای است که همه شمول زندگی، علایق، سلایق و رفتارها را عوض میکند. به نظر من، اکنون انسان دیگری برای زیستن لازم است. وقتی که کریپتو، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و بلاکچین با چنین ویژگی و اکوسیستمی، صنعت مبادله تولید و مصرف را متحول میکند، با انسانهای جدید و شرایط تازهای زیست خواهیم کرد. به نظر من، این چرخشها و تغییرها بدون خون و خونریزی نخواهد بود. منظور از خون و خونریزی، تلاشهای سنگینی است که همه ما باید داشته باشیم.»
تغییرات جهانی در سبک زندگی و حرکت به سمت دیجیتالیشدن
عیسی کشاورز درباره تغییرات سبک زندگی بیان کرد: «وقتی ویژگیهایی مثل غیرمتمرکز بودن، دسترسی جهانی، دیجیتالی بودن، مبادله شخص به شخص، ناشناس ماندن، سرعت و زندگی ۷×۲۴ امکان سهم گرفتن از بازارهای جهانی را به افراد میدهد، زیست جهان ذهنی این انسان با چیزی که در گذشته داشتیم یا میخواستیم داشته باشیم، قابل قیاس نخواهد بود و اصلاً نمیتوان او را لای همان منگنه زندگی گذشته نگه داشت. تا دیروز آدمها مهاجرت میکردند، بهزودی کسبوکارها مهاجرت میکنند. این راه بیپایان و بیبازگشت، راه عجیبی است. حاکمیت باید نسبت به این نسل و کسبوکار بسیار هوشمند باشد. سبک زندگیای که در حال شکلگرفتن است، در دنیای دیفای، ارزشهای جدیدی تولید میکند. وقتی یک ارزش به نام «تسلا» یا به نام هر کسبوکار اینترنتی تولید میشود، وقتی بایننس شکل میگیرد، وقتی بسیاری از کالاهای مختلف تولید میشود، ارزشها از طریق ابزاری مبادله میشود که دست خودشان است. همان کسی که تسلا را بهعنوان یک ارزش تولید میکند، ابزار مبادله آن با دوجکوین یا با هر چیز دیگر را خودش در اختیار میگذارد، نه اینکه لزوماً با دلاری که شما مثل کاغذ چاپ میکنید، نه با یوان و ریالی که هیچکس پشتوانه آن را نمیشناسد. این انسان در سرمایهگذاری جهانی و در دیفای، با قراردادهای هوشمند، انسان متفاوتی میشود که خیلی پیچیده عمل میکند.»
او در ادامه عنوان کرد: «ما خیلی ساده از کنار قضیه میگذریم، درحالیکه میبینیم هرچقدر میگیریم و میبریم و لای منگنه میگذاریم، آن کسبوکارها عبور میکنند و میروند. این شرایط، نه فقط برای حاکمیت محلی مثل جمهوری اسلامی، بلکه برای تمام دنیا چالشساز شده است. حتی چین هم در اینباره نسبتاً بسته عمل کرده؛ درحالیکه دیگر کشورهای توسعهیافته به شکل معقولتری روی این صنعت کار میکنند. ما با یک دنیای پرشتاب و پیچیده و بسیار ناشناخته مواجهیم که مقاومت در برابر آن، کار دست حاکمیتها و دولتها میدهد. وقتی مبادله، درآمد، پول و آن خونی که در رگ هر نظام و اکوسیستم اقتصادی میچرخد که در قالب پول نمود مییابد، مشروعیت و مقبولیت جهانی پیدا کند، کار نظام حکومتی را خراب میکند. در هر نظام پولی سرمایهگذاری که ذائقه و سلیقه نسبت به یک موضوع تغییر کند، مطمئن باشید که با یک تحول و یک انقلاب خواسته یا ناخواسته مواجه میشوید. پس این انسان کریپتویی عموماً آوانگارد است؛ قوانین او نمیتواند منطبق با الزامات و شرایط گذشته باشد.»
ابرانسان و سبک زندگی جدید
رئیس هیئتمدیره یوبیتکس با اشاره به اینکه این آدم بسیار ریسکپذیرتر شده، گفت: «انسان امروز دوست دارد یا میتواند تا روزی ۱۰۰ هزار دلار یا یک میلیون دلار هم ریسک کند، پولش را در بایننس میگذارد و ریسک دیفای را میپذیرد که در بستر مبادلات جهانی ایفای نقش کند، هیچ ترسی هم ندارد و بهصورت ۲۴ساعته در آن بازی و آن فرایند قدم میگذارد. من نام این انسان را «ابرانسان» میگذارم. این ابرانسان دارای جهانبینی است، در بازار جهانی قدم میگذارد، ریسکپذیرتر است، سبک زندگی او اصلاً با قواعد و مقررات لوکال و بازدارنده جوامع او همسویی ندارد، بسیار جوان و پرانرژی است، کسبوکار خود را به سمت چشماندازی میبرد که بسیاری حوزهها را میبلعد و بههیچوجه با آن چیزی که در گذشته وجود داشته سر سازش ندارد.»
معضلات مقاومت در برابر فناوریهای جدید
او با اشاره به اینکه بسیاری از مشکلات ما و مشکلات کنونی بانکها و نظام سرمایهگذاری فعلی ایران مربوط به مقاومت در برابر فناوریهای جدید است، خاطرنشان کرد: «این مقاومت دیر یا زود خواهد شکست و تسلیم سبک زندگی رمزنگاریشده میشود. تمام شئون زندگی در کسبوکارهای جدید تغییر میکند. اما وضعیت کنونی ما چگونه است؟ هنوز نمیدانیم که آیا میخواهیم یا نمیخواهیم، آیا قانونی است یا غیرقانونی، آیا باید باشد یا نباشد، آیا قانون برای آن بگذاریم یا نگذاریم؟ به نظر من، بخشی از بهشت و جهنم در همین دنیاست؛ جامعه برزخی یعنی آن نقطهای از زندگی که میپرسیم: بخواهم یا نخواهم؟ انجام بدهم یا انجام ندهم؟ این مسائل، گرفتاری ما در زندگی امروز است. ناهماهنگی شناختی بین بودنها و نبودنها مشکلساز میشود. یکی جلوتر میافتد و یکی عقبتر! این ناهماهنگی شناختی بین افراد بسیار شدید است و باعث شده هر کسبوکاری بخواهد تبلیغ یا سرمایهگذاری سنگین انجام دهد، در چنین نظام برزخی و ناشناخته و ناهماهنگ مردد بماند. تا وقتی که این وضعیت روشن نشود، همچنان با مشکل مواجه خواهیم بود. مفاهیمی مثل هک، کلاهبرداری، پولشویی، تهدید سایبری، امنیت شبکه و… بهانههایی برای انکار واقعیت و آن چیزی میشوند که سبک زندگی رمزنگاریشده را شکل میدهد.»
عیسی کشاورز در ادامه اظهار کرد: «هرچقدر که جوامع در برابر این حوزه به شکل امنیتیتر و محافظهکارتر بایستند، مقاومت و مخالفت کسبوکارها با آنها افزون میشود. هیچ راهی جز پذیرش و قدمنهادن به این راه بیپایان نخواهیم داشت و چنین ورودی صرفاً بهواسطه گفتمان ملی بین حاکمیت و فعالان اکوسیستم میسر میشود. هر فردی که در قالب اکسچنج یا شرکت فعال در اکوسیستم بلاکچین فعالیتی انجام میدهد، آدم شجاعی است که نمیخواهد یکشبه بیاید و برود، بلکه آمده که کسبوکار راه بیندازد. اکسچنجها و افرادی که اکنون فعالیت میکنند، پیشگامان نسلی خواهند بود که در ۱۰ یا ۲۰ سال آینده، از ایشان بهعنوان قهرمانان بازار یاد میکنیم. نهایتاً آنچه تسلیم میشود، حتماً حاکمیت تمام کشورهای دنیا، نه فقط ایران است که در برابر این واقعیت بیبازگشت قرار میگیرند.»