کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
دومین پیش‌رویداد «پرشین تک سامیت ۲۰۲۴» با عنوان «آیا استارتاپ‌ها و شرکت‌های ایرانی شانس تأمین مالی از اکوسیستم امارات را دارند؟» با حضور طاها تهرانی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تیهو و پژوهشگر و مدرس حوزه بلاکچین و رمزارز برگزار شد.
در این وبینار فرصت‌ها و چالش‌های پیش روی استارتاپ‌های ایرانی برای جذب سرمایه و تأمین مالی در اکوسیستم استارتاپی و اقتصاد دیجیتال امارات بررسی شد.
تهرانی هشت سال است که در حوزه‌های مختلف بلاکچین فعالیت می‌کند. همچنین سال‌هاست که به کشور امارات رفت‌و‌آمد دارد و از این رو شناخت خوبی از اوضاع اقتصادی و کسب‌وکاری این کشور کسب کرده است. همچنین شرکت سرمایه‌گذاری او در تهران و دبی فعالیت می‌کند.
رها کردن بازار ایران ارزش دارد؟
امروز بسیاری از کسبوکارها به دلیل کمبود امکانات زیرساختی در کشور، ترجیح می‌دهند حوزه جغرافیایی خود را تغییر دهند. استارتاپ‌های بسیاری بوده‌اند که ترجیح داده‌اند بازار بزرگ و پرجمعیت ایران را ترک کنند و به امارات یا حتی کشورهای دیگر بروند.
طاها تهرانی در ابتدای صحبت‌هایش در این وبینار، به بررسی فواید و معایب این اتفاق پرداخت و توضیح داد: «به دلیل وضعیت بد اقتصادی امروز در کشور و اتفاقاتی که باعث فشار بر بازار می‌شود و نبود رونق در کسبوکارها و اتفاقات منفی اقتصادی که دولت، بخش خصوصی و مسائل دیگر به وجود می‌آورند، این ذهنیت به وجود آمده که در جای خوبی زندگی نمی‌کنیم و شاید اگر کسب‌وکارمان را به کشور دیگری منتقل کنیم اوضاع بهتری خواهیم داشت. از این جهت تفکری وجود دارد که اگر کسب‌وکار به اروپا، شرق آسیا یا امارات منتقل شود، اتفاقات خارق‌العاده‌ای برایش رقم خواهد خورد.»
او ادامه داد: «در واقع این تفکر در بین صاحبان استارتاپ‌ها وجود دارد که از هر لحاظ آمادگی پیشرفت دارند و بازار ایران آمادگی استقبال از کسب‌وکار آنها را ندارد و به عبارتی تنها مشکل این است که باید در جای دیگری کار خود را توسعه دهند.»
این پژوهشگر و مدرس حوزه بلاکچین و رمزارز در میان صحبت‌هایش نکته‌ای را درباره تفاوت بازار سرمایه نسبت به دیگر حوزه‌های اقتصادی مطرح کرد: «شاید تنها بازاری که اکنون فعالان اقتصادی در آن گردش نقدینگی دارند، بازار سرمایه است؛ بنابراین خواهش می‌کنم فعالان این حوزه، وضعیت فعالیت خود را با فعالان دیگر مقایسه نکنند. برای مثال این تفکر را نداشته باشند که اگر تریدر و سرمایه‌گذار هستند و به یک نوع مشکل در بازار حوزه کاری‌شان برمی‌خورند، فعالان اقتصادی دیگر نیز مشکلاتی از همین جنس دارند.»
او درباره نتیجه زیرساخت‌های مناسب فعالیت اقتصادی در دبی و دیگر نقاط دنیا و تأثیر آن در جذب کسبوکارها گفت: «برخی نقاط دنیا فقط بسترهای باثباتی برای فعالیت اقتصادی ساخته‌اند. برای مثال امارات جزو کشورهای پیشرو در تأمین زیرساخت بوده که زیرساختی به‌شدت هزینه‌بر است.
به گفته او، امارات کشور گران و پرهزینه‌ای است. این موضوع نه‌تنها برای ایرانی‌ها، که برای غیرایرانی‌ها نیز صدق می‌کند. بسیاری از افراد از کشورهایی مثل انگلیس، آلمان و کانادا به امارات مهاجرت کرده‌اند و حتی آنها نیز از هزینه‌های بالا در امارات ناراضی‌اند. اما امارات بسترهایی آماده کرده که افراد را راضی نگه دارد. برای مثال برق اصلاً قطع نمی‌شود، اما برای همین قطع نشدن برق باید هزینه‌ای پنج‌برابری نسبت به ایران پرداخت کنید.
تهرانی در ادامه با اشاره به موضوع خودکم‌بینی ایرانی‌ها نسبت به دیگر کشورهای منطقه اظهار کرد: «به هیچ کشور و اکوسیستمی نباید با این دید نگریست که چرا ما بدیم و آنها خوب‌اند. متأسفانه در کشور ما مشکل خودکم‌بینی وجود دارد و توانمندی‌ها و اتفاقات خوب دیده نمی‌شود. البته نمی‌گویم که وضعیت در کشور خوب است، اما این دیدگاه نیز نباید وجود داشته باشد که کشورهای دیگر مشکلی ندارند، بلکه آنها مشکلات متفاوتی دارند.»
توانایی حل مسئله در کسبوکارهای ایرانی
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تیهو در ادامه بیان کرد که کار در کشوری مانند ایران که فرد را با مشکلاتی روبه‌رو می‌کند، در نهایت می‌تواند باعث شود راه‌حل‌هایی درباره مشکلات جست‌وجو کنند.
تهرانی در این‌باره توضیح داد: «ما در ایران همیشه منتظر یک اتفاقیم. برای مثال در کشور ما همیشه این امکان وجود دارد که اینترنت قطع شود، اما ما برای آن یک راه‌حل پیدا می‌کنیم. اما کسی که در فضاهای از پیش آماده کار می‌کند منتظر چنین اتفاقاتی نیست و راه‌حلی برای آنها ندارد. برای مثال در سال ۱۴۰۱ در تهران یک شرکت استارتاپی که سرمایه خود را نیز از یک بانک قطری دریافت کرده بود، خود را برای معرفی به شرکت ما آماده کرده بود. در ابتدای معرفی برق رفت، اما فاندر آن استارتاپ در عین نبود برق و اینترنت و امکانات، موضوع استارتاپ را به ما منتقل کرد و ما از آن جلسه نتیجه گرفتیم.»
این پژوهشگر و مدرس حوزه بلاکچین و رمزارز ادامه داد: «این موضوع که ما انتظار از پیش آماده بودن همه‌چیز را نداشته باشیم، در بسیاری از نقاط دنیا باعث پیشرفت ما می‌شود و اصلاً هم محدود به ایران نیست. اکنون یکی از مهم‌ترین مهارت‌ها توانایی حل مسئله است.»
او روی این نکته تأکید می‌کند که کارآفرینان با علم به این موضوع که مشکلات فراوانی سر راه خود دارند، کسب‌وکارشان را آغاز می‌کنند. او در این راستا صرافی‌های ایرانی را که در حوزه تتر شروع به کار کردند مثال زد و گفت: «اگر این صرافی‌ها فقط به مشکلات توجه می‌کردند، هیچ‌گاه نمی‌توانستند کارشان را آغاز کنند. ما، شهروندان ایرانی، این ظرفیت را داریم که کسب‌وکارمان را در فضای کم‌هزینه‌تری امتحان کنیم. البته باید این نکته را در نظر داشته باشیم که ایده‌مان قابلیت توسعه در مقیاس جهانی را داشته باشد.»
جذب سرمایه در امارات
طاها تهرانی در پاسخ به این پرسش که آیا سرمایه‌گذاران اماراتی تمایل دارند روی کسبوکارهای ایرانی سرمایه‌گذاری کنند؛ گفت: «پاسخ من «بله» است، اما بسیاری هم پاسخ منفی می‌دهند. چرا این تفاوت وجود دارد؟ در پاسخ مثبت من، سؤالاتی در این‌باره نهفته شده؛ ازجمله آیا کسب‌وکار رزومه مناسب دارد یا خیر، ایرادهای محصول مشخص شده یا خیر، چقدر اطلاعات کسب‌وکار مستند شده و محصول چقدر متناسب با بازار است.»
تفاوت بیزینس‌مدل‌ها در زیرساخت‌های مختلف
تهرانی همچنین درباره تفاوتی که زیرساخت‌ها می‌توانند در بیزینس‌مدل کسبوکارها به وجود آورند توضیح داد. ابتدا ماجرای یک استارتاپ ایرانی را روایت کرد که مدل کسب‌وکارش را بر پایه زیرساخت ایران طراحی کرده بود و در نهایت نتوانست در امارات به موفقیت برسد و در مثالی دیگر گفت: «مشابه همین موضوع درباره دوچرخه‌های بیدود در ایران اتفاق افتاده است. در امارات اسکوترهای برقی بسیار زیاد است. این اسکوترها با تلفن همراه شما به حساب بانکی‌تان متصل می‌شوند و هر دقیقه حدود سه درهم از حسابتان برداشت می‌کنند. به محض اینکه به اپلیکیشن اعلام کنید که کارتان با اسکوتر تمام شده، اسکوتر از حرکت بازمی‌ماند.»
او با توضیح این مثال و ذکر این نکته که در ایران زیرساختی برای پرداخت هزینه اسکوتر یا دوچرخه همگانی مانند دبی وجود ندارد، ادامه داد: «پس باید از خود بپرسیم که محصول تولیدی ما مناسب بازار آن کشور است یا خیر. اصلاً افرادی که در آن کشور زندگی می‌کنند به این محصول نیاز دارند یا خیر. شاید اصلاً محصول برای بازار آن کشور نباشد.»
تهرانی تشریح کرد: «ما باید با کشورهای دیگر در ارتباط باشیم اما به دلیل زیرساخت‌هایی که داریم این امکان وجود ندارد. بله، امارات بهترین پایلوت برای جهانی شدن و قرار گرفتن در هاب‌های فناوری و صنایع دنیا و محل گذر تجارت‌های آفریقاست. از سوی دیگر این کشور محل استعدادهایی است که عربستان به دنبال آنها می‌گردد.»
کسب‌وکار باید نیاز جهانی را دیده باشد
امارات از کشورهایی است که با پرداخت پول و ثبت یک شرکت می‌توان اقامت آن را دریافت کرد. بسیاری از کسبوکارها نیز با این تصور که با داشتن اقامت امارات راه هموارتری برای توسعه کارشان دارند اقدام به ثبت شرکت و دریافت اقامت می‌کنند. اما این پژوهشگر و مدرس حوزه بلاکچین و رمزارز عقیده دارد که ابتدا باید روی محصول تمرکز کرد و سپس اقدام به دریافت اقامت کرد.
او در این‌باره گفت: «اتفاقی که می‌افتد این است که در مصاحبه‌های کاری بعد از پرس‌وجو درباره خود کسب‌وکار وقتی فرد می‌گوید ایرانی است، سرمایه‌گذار از سرمایه‌گذاری پشیمان می‌شود. پس، راه‌حلی که پیش پای صاحبان کسب‌وکار ایرانی در امارات وجود دارد این است که با ثبت یک شرکت در امارات، اقامت این کشور را بگیرند و هویت اماراتی داشته باشند؛ در نتیجه اگر پروژه برای سرمایه‌گذران جذاب باشد همکاری را آغاز می‌کنند. از سوی دیگر عربستانی‌ها به دنبال پروژه‌های شاخص هستند و زمانی سرمایه‌گذاری خواهند کرد که اقامت امارات را داشته باشید.»
تهرانی در ادامه این قسمت از صحبت‌هایش تأکید کرد: «سرمایه‌گذاری روی پروژه‌ای انجام می‌شود که نیاز جهانی را دیده باشد و مدل کسب‌وکاری آن مبتنی بر محدوده ایران نباشد. وقتی در تولید محصول نیاز جهانی دیده شد این را باید در نظر گرفت که تست اولیه محصول را در جامعه خودتان انجام دهید. نباید فکر کنید که چون ایرانی هستید کسی شما را تحویل نمی‌گیرد زیرا می‌توانید هویت اماراتی داشته باشید. اما در نظر بگیرید که چرا می‌خواهید اقامت را دریافت کنید؟ برای مثال محصولتان را به شرکت خریدار اماراتی معرفی کنید و وقتی خرید قطعی شد اقامت امارات را دریافت کنید. به همین دلیل باید برای هزینه‌های خود توجیه داشته باشید.»
او در ادامه توضیح داد که استارتاپ باید دلیل خود را برای رها کردن یک جامعه ۹۰میلیونی و ترجیح یک جامعه ۱۰ میلیونی پیدا کند تا صرفه اقتصادی توجیه‌پذیری برای کسب‌وکار وجود داشته باشد.
تهرانی باز هم به هزینه‌های زیاد زندگی در امارات اشاره کرد و یادآور شد: «صاحبان کسبوکارها می‌توانند با هزینه کمتری نسبت به امارات به موفقیت برسند و نباید این فکر باشد که چون در ایران هستند دستشان از امکانات دنیا کوتاه است؛ افراد بسیاری از داخل ایران با تولید یک محصول مناسب در مقیاس جهانی فعالیت کرده‌اند. برای کسب موفقیت، این موضوع که در کدام نقطه از جهان حضور دارید مهم نیست؛ داشتن یک نقشه راه درست اولین و مهم‌ترین قدم برای موفقیت است.»
اگر فقط تخصص دارید، کارمند شوید
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تیهو در ادامه این وبینار به سؤالات شرکت‌کنندگان پاسخ داد و در جواب این سؤال که آیا یک فارغ‌التحصیل دانشگاه معتبر فقط با تکیه بر مدرک و رتبه تحصیلی و ایده‌پردازی نوآورانه خود می‌تواند در امارات کسب‌وکار راه بیندازد یا خیر، بیان کرد: «اگر پول نباشد، مسیر تعریف کسب‌وکار برای ورود به امارات غلط است. اگر تأمین مالی برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار در فرد وجود ندارد بهتر است به‌عنوان کارمند وارد یکی از کسبوکارها شود و هزینه خود را هم از آن شرکت دریافت کند و یک سال به همین روال ادامه دهد تا هم اکوسیستم را بشناسد و هم مخارجش را تأمین کند و هم نیازهای بازار امارات را تشخیص دهد.»
سؤال بعدی که در این وبینار مطرح شد، احتمال وجود پارک‌های فناوری و چگونگی کارکرد آنها بود. تهرانی در این باره توضیح داد: «اکنون در دبی شتاب‌دهنده‌های خارجی خیلی حضور دارند و دفاتر بسیاری دارند. همچنین نهادهای حمایت‌کننده دولتی بسیاری در حوزه نوآوری و استارتاپ‌ها هستند که خود «شیخ محمد» بر آنها نظارت می‌کند. این نهادهای دولتی بسترها را آماده کرده و از سرمایه‌گذاران دعوت به همکاری می‌کنند. دقیقاً پشت موزه آینده دو ساختمان هست که در فضای باز پایین این ساختمان‌ها فضایی اشتراکی برای تجربه و تعامل وجود دارد. البته در چنین بسترهایی نیز وقتی با سرمایه‌گذاران ملاقات می‌کنید از شما همان سؤال کلیدی را می‌پرسند که دلیل به وجود آوردن کسب‌وکارتان و خلق ارزشتان چیست.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/s0f0