کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
سازمان ملی کارآفرینی؛ تقویت اکوسیستم کارآفرینی و رفع چالشهای تأمین مالی جمعی
نشست خبری سازمان ملی کارآفرینی با حضور دبیر و رؤسای کمیسیونهای این سازمان برگزار شد. در این نشست، محمدرضا راوند دبیر سازمان ملی کارآفرینی و دیگر اعضای کمیسیونهای مختلف به تشریح اهداف، برنامهها و چالشهای پیشروی کارآفرینان در ایران پرداختند
نشست خبری سازمان ملی کارآفرینی عصر سهشنبه، ۱۸ دیماه، در ساختمان اتاق بازرگانی برگزار شد. محمدرضا راوند، دبیر سازمان ملی کارآفرینی، محمدهادی موقعی، رئیس کمیسیون تأمین مالی کارآفرینی، محمدامین صمیمی، رئیس کمیسیون کارآفرینی اجتماعی، روزبه فرقانی، رئیس کمیسیون کارآفرینی سازمانی، فاطمه سیمجور، رئیس کمیسیون کسبوکارهای خرد و خانگی، مریم کیان، رئیس کمیسیون کارآفرینی دانشجویی و خیرایی نماینده سینا تقیزاده، رئیس کمیسیون کارآفرینی صادراتی، در این نشست سخنرانی کردند. محمدرضا راوند از اهداف این سازمان در توسعه زیرساختهای کارآفرینی، شبکهسازی و همکاریهای بینتشکلی برای رشد زیستبوم کارآفرینی و فناوری در ایران صحبت کرد. کمیسیونهای مختلف این سازمان به مسائل گوناگونی در حوزه کارآفرینی از جمله تأمین مالی، همکاری میان استارتآپها و صنایع بزرگ، و حمایت از کارآفرینان پرداخته و برنامههای حمایتی مختلفی را برای تسهیل فرایندهای کارآفرینی معرفی کردند.
تلاش برای استفاده از ظرفیتهای اتاق بازرگانی برای تقویت حوزه کارآفرینی ایران
محمدرضا راوند در ابتدای جلسه درمورد سازمان ملی کارآفرینی ایران بهعنوان یک نهاد توسعهای و مشورتی توضیح داد: «این سازمان با هدف بهبود زیرساختهای کارآفرینی و حمایت از پروژههای دانشبنیان، در حال فعالیت است. این سازمان که از تشکلهای متنوع زیستبوم کارآفرینی، فناوری، نوآوری، اقتصاد دیجیتال و شرکتهای دانشبنیان تشکیل شده است، به طور ویژه بر ایجاد ارتباط و همافزایی میان فعالان صنعت و نوآوری تمرکز دارد.»
مطابق با قانون بهبود مستمر فضای کسبوکار، سازمان ملی کارآفرینی ایران از سوی اتاق بازرگانی ایران موظف به راهاندازی فدراسیونی برای تشکلهای صنعتی است. در حال حاضر، این سازمان متشکل از ۲۷ تشکل است که از جمله آنها میتوان به انجمنهای فینتک، زنان کارآفرین، اینترنت اشیا، علوم داده، پارکهای فناوری و هوش مصنوعی اشاره کرد.
راوند در توضیح اهداف سازمان ملی کارآفرینی ایران از چهار رویکرد اساسی نام برد: ظرفیتسازی، شبکهسازی، توسعه همکاریهای بینتشکلی و اکوسیستمسازی در حوزههای مختلف. او در ادامه اعلام کرد که در راستای این اهداف، سازمان کمیسیونهای مختلفی را راهاندازی کرده است تا به نیازهای متنوع زیستبوم کارآفرینی پاسخ دهد.
شرکت ۳۵ سکوی تأمین مالی جمعی در همایش ملی تأمین مالی جمعی
در ادامه، محمدهادی موقعی کمیسیون تأمین مالی کارآفرینی را معرفی کرد. این کمیسیون که اواخر سال ۱۴۰۱ تشکیل شده است شامل ۵ کارگروه تخصصی است. موقعی اولین خروجی این کمیسیون را برگزاری اولین همایش تأمین مالی جمعی با نام «همایش ملی تأمین مالی جمعی» اعلام کرد که تا آخر امسال برگزار میشود. ۳۵ سکوی مجوزدار تأمین مالی در این همایش شرکت خواهند کرد.
به گفته او، این کمیسیون تلاش میکند تا خدماتی را ارائه دهد که بانکها از ارائه آنها ناتواناند. تنوعسازی در ابزارهای تأمین مالی نوین برای پروژههای کارآفرینی از اهداف این کمیسیون است که تلاش دارد تا با استفاده از روشهای تأمین مالی که در بین مردم رایج است، ابزارهای نوینی که جنبه رسمی زیادی ندارند به کاهش ریسک مالی کمک کنند.
فراخوان سازمان ملی کارآفرینی برای حمایت از کارآفرینی اجتماعی
سخنران بعدی محمدامین صمیمی بود. کمیسیون کارآفرینی اجتماعی که یکی از قدیمیترین کمیسیونهای اتاق بازرگانی است که در اواسط دهه ۹۰ تشکیل شده است و تلاش دارد تا برای چالشهای بیشمار ایران راهکارهای مناسبی از راه کارآفرینی اجتماعی ارائه دهد.
صمیمی یکی از مشکلات کارآفرینی اجتماعی را عدم همافزایی و نبود فضای مناسب برای همکاری میان نهادهای مختلف میداند. یکی از نخستین گامهای مؤثر این سازمان در جهت توسعه اکوسیستم کارآفرینی اجتماعی، تدوین نقشهای از اکوسیستم کارآفرینی اجتماعی در کشور است.
به گفته او، یکی از مهمترین چالشهای پیش روی کارآفرینان اجتماعی در ایران، کمبود منابع مالی تخصصی است. به همین دلیل، سازمان ملی کارآفرینی ایران در تلاش است تا با همکاری نهادهای مختلف، زمینههای لازم برای راهاندازی صندوقهای اجتماعی در کشور را فراهم کند.
صمیمی از همکاری این کمیسیون با نهادهای دولتی و غیردولتی مختلف از جمله مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، معاونت زنان ریاستجمهوری و معاونت علمی ریاستجمهوری خبر داد.
او در پایان سخنان خود باتوجهبه اهمیت روزافزون کارآفرینی اجتماعی در ایران و ضرورت حمایت از این حوزه اعلام کرد که سازمان ملی کارآفرینی ایران از تمامی علاقهمندان به این حوزه دعوت میکند تا با این سازمان همکاری کنند. این سازمان بهعنوان یک بستر برای گردآوری دغدغهمندان اجتماعی، آماده است تا در جهت توسعه بیشتر و مؤثرتر کارآفرینی اجتماعی در کشور گام بردارد.
گامهایی برای توسعه صادرات نوین
خیرایی که به نمایندگی از سینا تقیزاده در این جلسه حضور پیدا کرد، بر اهمیت نوآوری و استفاده از فناوریهای جدید در فرایند صادرات تأکید کرد و اعلام کرد: «این کمیسیون در تلاش است تا با ایجاد یک کامیونیتی از افراد متخصص در حوزههای فناوری و محصولات نوین، صادرات ایران را به سمت بازارهای جهانی هدایت کند.»
او گفت: «در شرایط پیچیده کنونی، نیاز به تفکرات و فرایندهای نوین در حوزه صادرات بهشدت احساس میشود. ازاینرو، کمیسیون صادراتی تلاش دارد تا با شناسایی محصولات نوآورانه، آنها را برای حضور در بازارهای بینالمللی آماده کند.»
خیرایی همچنین به تأثیرات فناوریهای نوینی مانند بلاکچین، هوش مصنوعی و اسمارت کانترکتها (قراردادهای هوشمند) بر فرایندهای صادراتی اشاره کرد و تأکید کرد که صادرات ایران نباید تنها به روشهای سنتی مانند حملونقل فیزیکی کالا محدود شود. بر اساس گفتههای او، ایران در زمینههایی مانند سلامت، کشاورزی هوشمند و صنایع خلاق پتانسیلهای زیادی دارد که میتواند به بازارهای بینالمللی عرضه شود.
خیرایی ضمن اشاره به ورود دیجیکالا به عرصه بینالمللی گفت: «ورود یکی از بزرگترین پلتفرمهای تجارت الکترونیک ایران که وارد بازار بینالملل شده است، نشان میدهد که برخی از کسبوکارهای ایرانی به اهمیت تعامل با دنیا و گشایش روزنههای صادراتی پی بردهاند. این حرکتها نشاندهنده پتانسیل بالای کشور برای ورود به بازارهای جهانی و توسعه کسبوکارهای نوآورانه است.»
ایجاد همافزایی میان استارتآپها و صنایع بزرگ برای توسعه کارآفرینی سازمانی
روزبه فرقانی در این نشست با اشاره به چالشهای اقتصادی و سردرگمی موجود در فضای کسبوکار کشور گفت: «برای عبور از این بحرانها، سازمانها به کارآفرینی سازمانی و رهبری کاریزماتیک نیاز دارند. بدون این ابزارها، نهادهای بزرگ قادر به پیشبرد اهداف خود نخواهند بود.»
او افزود که یکی از اهداف اصلی کمیسیون، توسعه و تبیین مفاهیم کلیدی در کارآفرینی سازمانی و توسعه مفهوم رشد افقی است. در این راستا، همکاری میان استارتآپها و نهادهای بزرگ صنعتی بهعنوان یک راهبرد کلیدی مطرح شد. فرقانی گفت: «این همکاریها میتواند به کاهش ریسکهای سازمانهای بزرگ و تسهیل فرایندهای تجاری و صادراتی کمک کند.»
رئیس کمیسیون کارآفرینی سازمانی از برگزاری یک هماندیشی با حضور نمایندگان استارتآپها، نهادهای علمی، و صنایع بزرگ خبر داد و اعلام کرد: «این نشست در راستای شفافسازی فرایندها و ایجاد یک نقشه راه مشترک برای برونرفت از چالشهای اقتصادی و صنعتی کشور خواهد بود.»
حمایتهای سازمان ملی کارآفرینی از کسبوکارهای خرد و خانگی
طبق گفته فاطمه سیمجور کمیسیون کسبوکارهای خرد و خانگی بهمنظور تسهیل فرایندهای کارآفرینی و حمایت از صاحبان کسبوکارهای خانگی در ایران، با هدف حل مشکلات و چالشهای این حوزه راهاندازی شد.
طبق آمارها، باتوجهبه شرایط اقتصادی و بحرانهای موجود درصد قابلتوجهی از جمعیت به این حوزه علاقهمند شدهاند و قصد دارند با راهاندازی کسبوکارهای خانگی، از این فرصتها بهرهبرداری کنند. در این راستا، کمیسیون کسبوکارهای خرد و خانگی بهمنظور همافزایی و ارائه حمایتهای مختلف به این کارآفرینان شکل گرفت.
یکی از بزرگترین چالشهای این کسبوکارها، نبود یک بستر مشترک برای تعامل و تبادل تجربیات است. اکثر کسبوکارهای خرد و خانگی به طور پراکنده فعالیت میکنند و ازاینرو برای حل مشکلاتی مانند بازاریابی، تأمین مالی، و دسترسی به بازارهای فروش با دشواری مواجه هستند. سیمجور یکی از اهداف اصلی این نهاد را ایجاد یک شبکه و فضای مشترک برای این کسبوکارها اعلام کرد.
همچنین این کمیسیون تلاش دارد تا با برگزاری ایونتهای فروش دشواری در دسترسی به بازارهای فروش را حل کند. برگزاری دورههای مشاورهای و آموزشی، تعامل با نهادهای دولتی و خصوصی برای حل مشکلات ساختاری مانند مجوزها و دریافت وام، توسعه بسترهای صادراتی و راهاندازی صندوق تأمین مالی جمعی از جمله برنامههای این کمیسیون برای رسیدن به اهداف خود است.
تلاش برای ایجاد اکوسیستمی برای تقویت کارآفرینی دانشجویی
مریم کیان، رئیس کمیسیون کارآفرینی دانشجویی، آخرین سخنران این نشست بود که بر آیندهنگری این کمیسیون تأکید کرد: «کشور برای پیشرفت و توسعه نیاز به نیروی انسانی توانمند و ماهر دارد که قادر به مدیریت، رهبری، کار جمعی و حل مسائل باشد. در این راستا، هدف ما در کمیسیون کارآفرینی دانشجویی این است که سرمایهگذاریهایی روی جوانان انجام دهیم و اهمیت آنها را در نظر بگیریم. بسیاری از جوانان در ابتدای دوران زندگی حرفهای خود هستند؛ اما به طور مداوم با محدودیتها و چالشهایی مواجه میشوند. ما باید ظرفیتها و تواناییهای دانشجویی را شناسایی کرده و به آنها اهمیت بدهیم.»
کمیسیون کارآفرینی دانشجویی در مردادماه سال ۱۴۰۲ با هدف بسترسازی برای ورود دانشجویان به عرصه کارآفرینی شکل گرفت. این کمیسیون به دنبال تقویت همکاریهای دانشجویی و توجه به نیازهای آنهاست. در این مدت، کارگروههای مختلفی در زمینههای آموزش، سرمایهگذاری، رویدادهای دانشگاهی و… شکل گرفت و دانشجویان در این کارگروهها به فعالیت پرداختند. کیان اعلام کرد: «نتیجه این فرایند، شناسایی بیش از ۲۵۰ کسبوکار دانشجویی بود که حدود ۶۰ نفر از آنها تمایل داشتند در کمیسیون فعالیت کنند.»
این کمیسیون در تلاش است تا با شناسایی بازیگران اصلی این زیستبوم شامل شتابدهندهها، ویسیها، سازمانهای دولتی، اصناف، اتحادیهها و فضای دانشگاهی کشور نقاط قوت و ضعف آنها را شناسایی کرده و برنامههای مناسبی برای تقویت دانشجویان طراحی کند. همچنین، در زمینه نوآوری، صحبتهایی با پارک پردیس و جهاد دانشگاهی صورت گرفت تا دانشجویان بتوانند به شتابدهندهها و صندوقهای دانشجویی نزدیکتر شوند.
انجمن فینتک درمورد رمزارز بیانیه داده است و ما وارد نمیشویم
محمدرضا راوند در پاسخ به سؤال خبرنگار کارنگ در خصوص رویکرد سازمان ملی کارآفرینی نسبت به بسته شدن درگاههای صرافیهای رمزارز گفت: «در اتاق بازرگانی، تشکلها با همکاری در قالب سازمانهای مختلف به فعالیت میپردازند و بهوسیله ساختار فدراسیون خود در حوزههای تخصصی، از بروز موازیکاری جلوگیری میکنند. در موضوعات خاص، مانند رمزارزها، انجمن فینتک را داریم که به تازگی بیانهای داده است و ما از ورود به این حوزه خودداری میکنیم. اما در مسائلی که نیاز به اقدام حقوقی باشد، کمیسیونها به طور فعال وارد عمل میشوند تا از حقوق اعضای خود دفاع کنند.» خیرایی در ادامه با اشاره به موضعگیریهای حسین سلاحورزی، رئیس سازمان مالی کارآفرینی، گفت: «آقای سلاحورزی درمورد اتفاقات اخیر موضع مشخص و قاطعی داشتند که تمام این مواضع، مواضع سازمان نیز هست.»
محمدامین صمیمی نیز درمورد مشکلاتی که کارآفرینان اجتماعی با رگولاتوری دارند، بیان کرد: «کارآفرینی اجتماعی غالباً مسائل خاصی را حل میکند و این نوع کارآفرینی با همکاری نزدیک با نهادهای حاکمیتی میتواند به حل مشکلات کمک کند. ایجاد تشکل باعث تقویت نهادهای اجتماعی میشود و باعث برقراری ارتباطات مؤثر با بخشهای مختلف دولت و حاکمیت میشود. توسعه اجتماعی باید با توانمندسازی جامعه و همکاری با حاکمیت همزمان باشد تا زمینهساز رفاه و پیشرفت گردد. برای ایجاد چنین فضایی، توافقات مشترک باید گامبهگام شکل گیرد تا اعتماد میان طرفین افزایش یابد.»
مریم کیان درباره برنامههای این کمیسیون برای کاهش مهاجرت گفت: «موضوع مهاجرت نیروی انسانی، دلایل این پدیده پیچیده است. بخشی از آن به مشکلات اقتصادی و عدم تطابق فرصتها با نیازهای جوانان مربوط میشود. یکی از مشکلات بزرگ جوانان، عدم آگاهی و آموزش است. بسیاری از دانشجویان به دنبال یادگیری نحوه استفاده صحیح از منابع مالی خود هستند. برای حل این مشکل، نیاز است که برنامههای آموزشی و مشاورهای برای جوانان برگزار شده و فرهنگ درست مدیریت منابع مالی ترویج یابد و ما در این مورد برنامههایی داریم.»