کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
شب گذشته دولت پزشکیان نخستین گام خود را در راستای رفع فیلترینگ برداشت. آن طور که به نظر میآید رفع فیلترینگ پلتفرمهایی که به یکبارگی دچار فیلترینگ و محدودیت شدهاند قرار است گامبهگام و در قالب اقداماتی که در یک «بسته» در نظر گرفته شده است انجام شود.
دولت پزشکیان از ابتدای آغاز به کار خود همواره شعار رفع فیلترینگ را با همراه خود داشت؛ شعاری که پس از گذشت مدتی از روی کار آمدن دولت پزشکیان اثری از آن دیده نمیشد و وزیر ارتباطات به باد انتقاد گرفته شد.
این انتقادات از دو جهت به سمت وزیر روانه شدند، یکی از سوی کسانی که مسئولیت رفع فیلتریگ را بر عهده شخص وزیر میدانستند و عدم رفع فیلترینگ را به گردن وزیر میانداختند و گروهی تندرو که خود را مخالفان رفع فیلتر معرفی میکنند؛ تعدادی از این افراد که از نمایندگان مجلس هم هستند، در یک اقدام، درست روزی که قرار بود شورای عالی فضای مجازی در خصوص رفع فیلتر پلتفرمها جلسه تشکیل دهد، نامهای را امضا کردند و مخالفت خود را تقدیم مجلس کردند. هر چند این مخالفت راه به جایی نبرد و مشخصاً این گروه به خواسته خود نرسیدند.
وزیر ارتباطات: شورا همراهی خوبی داشت
جلسه شورای عالی فضای مجازی از ساعت سه بعدازظهر روز سهشنبه چهارم دیماه تا حدود پنج بعدازظهر به بررسی فیلتریتگ پرداخت. افرادی که در خبرگزاریهای رسمی با عنوان «مسئولان» ذکر شدهاند در راستای این جلسه عنوان کردند که این نشست یکی از معدود نشستهایی بوده که با نگاه کاملاً کارشناسانه برگزار شده است. نتیجه این نشست رفع فیلتر دو پلتفرم گوگلپلی و واتساپ بود.
بعد از این نشست ستار هاشمی در مصاحبه تلویزیونی بیان کرد دولت چهاردهم مأموریتی را به وزارت ارتباطات در خصوص بررسی کارشناسی مربوط به دسترسی مردم به سکوهای مختلف و کیفیت ارتباطات محول کردند و ما در ماههای گذشته با نگاه کارشناسی و تحلیل وضعیت موجود برنامه مدونی را آماده کردیم که مبتنی بر سیاست مسدودسازی سکوها و آثاری است که این سیاستها در حوزههای مختلف با نگاه فنی داشت.
هاشمی در ادامه افزود که این برنامه در جلسات کارشناسی متعددی مورد بررسی قرار گرفتند و نهایتاً بعد از بررسی طرح وزارت ارتباطات، در مجموعه مرکز ملی فضای مجازی به همراه دیگر طرحهایی که درباره رفع فیلتر وجود داشتهاند جمعبندی شده و در نهایت در جلسه شورای عالی فضای مجازی مورد بررسی قرار گرفته است.
وزیر ارتباطات افزود: «اعضای حقیقی و حقوقی شورای عالی فضای مجازی همراهی بسیار خوبی داشتند و حاصل جمعبندی این بود که دو سکو گوگلپلی و واتساپ، برای امکان دسترسیهای بینالمللی مردم رفع فیلتر شود.»
آن چه از آن به عنوان بسته یا برنامه دولت برای رفع فیلترینگ یاد میشود به طور خلاصه شامل حمایت ویژه از سکوهای داخلی، رفع فیلتر واتساپ و گوگلپلی و حمایت از تولید محتوای بومی است؛ اما محتوای این بسته هنوز به صورت رسمی در اختیار رسانهها قرار نگرفته است.
از جمله مهمترین مسائلی که برای شهروندان و رسانهها سؤال است اقدامات بعدی دولت در راستای رفع فیلترینگ است. هاشمی در توضیح این اقدامات افزود: «آن چیزی که ما در ادامه مسیر در نظر داریم این است که جلسات تحلیلی و کارشناسانه در این راستا با توجه به ظرفیتهای داخل، در دستور کار وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی و دستگاههای متولی خواهد بود.»
او سپس با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که گام اول رفع فیلترینگ با وفاق ملی برداشته شده است. اما بسیاری در این میان بر آن هستند که فیلترینگ همان طور که یکباره انجام شده است باید به یک باره هم از بین برود و بسیاری دیگر نیز معتقدند برداشتن فیلتر این دو پلتفرم خود یک قدم روبهجلو برای رفع تمام محدودیتهایی که بر سر شبکههای مجازی سایه انداخته.
نگرانیها برای اجرای مصوبه چه بود؟
گفتنی است یکی از مواردی که از شب گذشته اندکی نگرانکننده بود، اجراییشدن مصوبه شورای عالی فضای مجازی بود. فعل «شد» و «خواهد شد» در این میان دردسرساز شده بود اما بر خلاف انتظارات، واتساپ و گوگلپلی چند ساعت بعد از اعلام نتیجه جلسه شورا بدون استفاده از فیلترشکنها قابلاستفاده شدند.
البته یکی از مواردی که رسانهها و شهروندان را با نگرانی به تعویق افتادن اجرای مصوبه روبرو کرد، مصاحبهای بود که ابوالحسن فیروزآبادی، رئیس سابق شورای عالی فضای مجازی و امیر محمدزاده لاجورد، شب گذشته در شبکه خبر انجام دادند. فیروز آبادی در این مصاحبه گفته بود: «ارزیابی من از آن چه اتفاق افتاده است مثبت است همانطور که در مصوبه هم ملاحظه میکنید یک بسته تهیه شده که پیاده سازی خواهد شد.»
او در پاسخ به این که در بسته مذکور رفع فیلتر دیگر پلتفرمها نیز در نظر گرفته شده است یا خیر پاسخ داد که مصوبه دو سکو را برای رفع فیلتر در منظر گرفته است. او در پاسخ به این موضوع که چرا این رفع فیلتر به صورت «پلکانی» انجام میشود بیان کرد: «درباره تلگرام بحث مذاکره با صاحب تلگرام مطرح شده بود که اگر صاحب تلگرام قبول نکند تا به قوانین جمهوری اسلامی تمکین کند، از تلگرام جایگزین استفاده میشود.»
فیروزآبادی در پاسخ به این که واکنش صاحب واتساپ چه بوده است عنوان کرد: «واتساپ یک سکوی ارتباطی است و با تلگرام تفاوت زیادی دارد همچنین تلگرام در کشور ما سابقه بدی دارد. به هر حال این مصوبه شورا است و من در مقام بیان هستم و نه دفاع. یوتیوب نیز در میان پلتفرمهایی که رفع فیلتر خواهند شد در مصوبه اخیر ذکر شده است.»
اما فیروزآبادی در پاسخ به این که اکنون دیگر مصوبه یک قانون است و باید هرچه زودتر اجرا شود عنوان کرد: «بله اما مصوبه باید از سوی ریاستجمهوری ابلاغ شود که معمولاً این کار ظرف دو تا سه روز اداری صورت میگیرد و بعد از آن به دفتر مقام معظم رهبری ارسال میشود که ایشان هم اگر ظرف دو هفته نظری بر مصوبه نداشته باشند، مصوبه ابلاغ شده است.»
لاجوردی نیز در ادامه عنوان کرد که این مصوبه برای اجراییشدن هنوز کار دارد. فیروزآبادی هم تأکید کرد که این مراحل نشاندهنده حکمرانی قانونی و تنفیذ مقام رهبری است.
اما همانطور که اشاره شد چند ساعت بعد از اعلام نتیجه جلسه شورا گوگلپلی و واتساپ بدون فیلترشکن قابلاستفاده شدند.
مرور کوتاهی بر واکنش رسانهها
یک روز قبل از برگزاری جلسه شورای عالی فضای مجازی، روزنامه سازندگی وزیر را «ناکارآمد» معرفی کرد اما روزنامه ایران تمامقد به دفاع از وزیر پرداخت. سازندگی البته تیتر یک صفحه نخست خود را برای امروز این گونه انتخاب کرد: «دیوار فیلترینگ ترک برداشت».
عمده روزنامهها با تیترهای نسبتاً کوتاه از تصمیم اخیر شورا حمایت کردند و ابراز امیدواری داشتند. روزنامه ایران تیتر درشتی انتخاب کرد با عنوان «سکوی آزادی» و نوشت دولت چهاردهم موفق شد با گفتمان وفاق گام اول فیلترینگ را بردارد. روزنامه اطلاعات خیلی ساده نوشت: واتساپ و گوگلپلی رفع فیلتر شدند.
روزنامه هممیهن نیز با تیتر درشت نوشت: گام اول با وفاق. این روزنامه گزارشی در خصوص چگونگی رفع فیلتر دو پلتفرم مذکور در شورای عالی فضای مجازی نوشت.
همشهری، رفع فیلتر دو سکوی مذکور را با کلمه اصلاحات همراه کرد و در صفحه یک خود نوشت: «گام نخست اصلاحات مجازی»؛ با اجماع سران قوا و اعضای شورای عالی فضای مجازی دو سکوی خارجی رفع فیلتر شد. اما در ادامه این روزنامه وابسته به شهرداری تهران نوشت: آشوب نتیجه پلتفرم است. به اعتقاد این رسانه پلتفرم رسانه آشوب نیست بلکه خالق آشوب است. هرچند تعداد نظرات این چنین بسیار کم است و بیشتر روزنامهها و رسانهها از خبر رفع فیلتر دو پلتفرم گوگلپلی و واتساپ با روی خوش استقبال کردند زیرا اولین گام در راستای احقاق حقوق شهروندان و کسبوکارها در فضای مجازی توسط دولت چهاردهم برداشته شد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/lfuj