کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
روز دوشنبه، ۱۹ آذرماه ۱۴۰۳، مراسم افتتاح نشست تخصصی «تحول دیجیتال، افق آینده» در محل مرکز همایشهای شهید قندی وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار شد. در این مراسم ستار هاشمی، وزیر ارتباطات، علی حکمی جوادی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانهای، محمدمحسن صدر، رئیس سازمان فناوری اطلاعات و علاءالدین رفیعزاده، رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، حضور داشتند.
وزیر ارتباطات نقص دادهها، سامانههای موازی و نبود بلوغ فناوری در دستگاهها را از موانع اصلی پیشروی تحول دیجیتال دانست و خواستار تصویب طرح تحول دیجیتال در هیئت وزیران شد. هاشمی همچنین به خطرات ناشی از هوش مصنوعی در بازار اشتغال اشاره کرد و تأکید کرد که آینده مشاغل تحتتأثیر این فناوری قرار خواهد گرفت. محمد محسن صدر نیز از ضرورت یکپارچهسازی سامانهها و همکاری دستگاهها با بخش خصوصی برای تسهیل دولت هوشمند سخن گفت. در پایان، پنج دستگاه برتر در حوزه خدمات الکترونیکی معرفی و تجلیل شدند.
تعدد سامانهها و موازیکاری دستگاهها بر سر راه تحول دیجیتال
ستار هاشمی در ابتدای سخنان خود به بحث امنیت پرداخت و آن را شامل سه ضلع محرمانگی، یکپارچگی و در دسترس بودن دانست. او در ادامه به طرح تحول دیجیتال اشاره کرد و توضیح داد: «در تحول دیجیتال نیز سه ضلع دارد که عبارت است از افراد، فرایند و ابزار که اگر توأمان مورداستفاده قرار نگیرد، تحولی صورت نمیگیرد. دولت الکترونیک نیز حداقل سه ضلع مهم دارد، مردم، تعیین تکلیف کسبوکار و محل خدمت.»
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برنامه هفتم را میثاق دولت چهاردهم و مردم اعلام کرد و گفت: «در چند دستگاه معاونت فناوری، هوشمندسازی یا عناوین معادل آن را داریم؟ این افراد باید کار ترویجی انجام داده و مدیران را با تکالیف قانونی آشنا کنند، اما اگر چنین عنوان شغلی نباشد تکالیف قانونی کمتر شنیده میشود. باید احکام ذیل ماده ۱۰۷ برنامه هفتم را محقق کنیم، کار سختی است، اما باید انجام شود تا مردم آن را در زندگی خود احساس کنند؛ همچنین طرح تحول دیجیتال باید در هیئت وزیران به تصویب برسد و لازم است دستگاهها به آن بپردازند.»
هاشمی وضعیت بلوغ فناوری فرایندها بهعنوان دومین ضلع تحول دیجیتال را نامطلوب خواند و نگاه دستگاهها به فناوری را سلیقهای اعلام کرد. او تأکید کرد: «در هر دستگاهی آنقدر سامانه وجود دارد که حتی اسامی آنها را نمیتوان بهخاطر سپرد. طبیعی است دولت الکترونیک در زندگی مردم جایگاه خود را باز نمیکند. دستگاهها دارای نقص در «دادهها» هستند که باید به شکلبخشی این دادهها را تکمیل کرد.»
هاشمی افزود: «اگر بخواهیم دولت الکترونیک شکل بگیرد، باید هویتبخشی دیجیتال به افراد را مدنظر قرار بدهیم. هویتبخشی به افراد و کسبوکارها با محوریت کد ملی قابلقبول است؛ اما به دلیل اینکه احراز هویت افراد توسط چندین دستگاه انجام میشود، اطلاعات درستی نداریم. بخش بعدی تعیین تکلیف کسبوکارها است که چندین متولی دارند. بخش بعدی «موقعیت» است. متولی موقعیت افراد کجاست؟ اصلاً مشخص نیست. چندین دستگاه موازی با هم کار میکنند که در نهایت بر هم منطبق نیستند. این نقص داده را نشان میدهد. این دلایلی است که دولت الکترونیک کامل نمیشود.»
او کامل نبودن زیرساختها و فرایندمحور نبودن سامانهها را از چالشهای مهم دولت هوشمند عنوان کرد و بیان کرد: «از دوستان خود خواهش میکنم که بحث تحول دیجیتال را در دستگاههای خود نشر دهند و درباره آن صحبت و تأکید کنند که این یک تکلیف قانونی است. طرح تحول دیجیتال دستگاهها باید در هیئت وزیران مصوب شود.»
هاشمی تفاوت دولت الکترونیک و دولت هوشمند را در تلاش برای حذف عامل انسانی خواند و تصریح کرد: «اتفاقی که هوش مصنوعی در حوزه اشتغال رقم میزند، بسیار عجیب است. یک زمانی میگفتیم رشد فناوری به ضرر هر کسی باشد به ضرر افراد فعال در حوزه فناوری نیست؛ اما اتفاقی که رخ میدهد این است در این بخش بهقولمعروف «چاقو دارد دسته خود را میبرد». مدلهای خلاق هوش مصنوعی اکنون میتواند کد بنویسید و سیر فناوری به سمتی است که خیلی دورازذهن نیست که بهزودی این مشاغل را تحتتأثیر قرار دهد.»
استفاده از فناوری اطلاعات تنها راه برطرف کردن مشکلات کلان کشور
محمدمحسن صدر پیادهسازی فناوری اطلاعات را بسیار مهم دانست و آسانسازی استفاده از دولت هوشمند و تحول دیجیتال را وظیفه همه دستگاهها اعلام کرد. معاون وزیر ارتباطات گفت: «این وزارتخانه باید زیرساخت ارتباطی کشور را فراهم کند و دستگاهها بدون نقشه راه نمیتوانند به ما کمک کنند. مثلاً در حوزه ناترازی انرژی باید پیک با ابزار فناوری اطلاعات مدیریت شود.»
او تشریح کرد: «برخی سامانههای مجزا و انحصاری در سازمانها به کار مردم نمیآید و برنامه هفتم پیشرفت، مخالف سامانههای موازی دستگاههاست و باید یکپارچهسازی سامانهها در کوتاهترین زمان ممکن انجام شود. باید داشبورد واحد برای دولت ایجاد شود و همه دستگاهها باید گزارش دهند که میزان استقبال مردم چگونه بوده است. »
او با اشاره به ابر دولت و آییننامه اجرایی ماده ۱۰۷ قانون برنامه پیشرفت اعلام کرد که دستگاهها باید در مدت یک ماه، اطلاعاتشان را به وزارت ارتباطات تحویل دهند. او تأکید کرد: «ما در این باره صددرصد از بخش خصوصی حمایت میکنیم و دولت فقط باید حاکمیت و نظارت کند. از همه دستگاهها میخواهم که با سازمان فناوری اطلاعات در پیشبرد آموزش همکاری کنند و از سازمان اداری استخدامی هم تقاضا داریم مشکلات معیشتی همکارانم در سازمان فناوری اطلاعات ایران را برطرف کنند.»
تحول دیجیتال در گرو تغییر و بازنگری فرایندها است
علی حکیمجوادی به تحول دستگاههای دولتی توسط ابزارهای فناوری اشاره کرد و تأکید کرد: «شاید اگر پنج سال دیگر نگاه کنیم شاهد خواهیم بود که بسیاری از دستگاهها به شکل شبانهروزی و با نیروی کار کمتر کار کنند. بخش خصوصی در دنیا تا پایان ۲۰۲۳ میلادی بیشتر از ۲.۶ تریلیون دلار هزینه کردهاند.»
حکیم جوادی با اشاره به نبود رقابت در هوشمندسازی در خدمات عمومی دولت بیان کرد: «بخش دولتی نمیتواند بهتنهایی چالشهای حوزه تحول را رفع کند. سازمانهای سنتی ما رغبتی به تحول ندارند و حاضر نیستند هیچکدام از قوانین موجود را تغییر دهند. بزرگترین معضل ما در بخش دولتی این است که افراد بااستعداد کم شدهاند و باید از بیرون جذب شوند. در این بخش نیز باید از بخش خصوصی استفاده کرد.»
رئیس سازمان نصر ادامه داد: «سازمان نصر ۲۰ هزار عضو دارد که میتوان از این اعضا برای کمک به دولت استفاده کرد. اکنون در استان تهران بیش از ۳۵ کمیسیون تخصصی تشکیل شده که هر کدام میتوانند با دولت همکاری کنند. بزرگترین چالش ما در تحول دیجیتال تغییر و بازنگری در فرایندها است و ما برای کمک در این بخش اعلام آمادگی میکنیم.»
۷۰ درصد خدمات ارائه شده به مردم الکترونیکی است
علاءالدین رفیعزاده به تلاش دولت برای ارائه خدمات فناورانه به مردم در سه دهه گذشته اشاره کرد و گفت: «در دنیای دیجیتال بر اساس آمار جهانی تا سال ۲۰۲۷ حدود ۱۴ میلیون شغل از بین میرود و شاهد مشاغل جدیدی خواهیم بود. تا سال ۲۰۲۷ ده شغل موردتوجه قرار میگیرد که مهمترین آن، متخصصان هوش مصنوعی، کلانداده و تحول دیجیتال است.»
او ادامه داد: «در این شرایط دیگر نمیتوانیم به نیروی انسانی و زیرساخت دستگاهها نگاه سنتی داشته باشیم و در حال حاضر مردم ما با دریافت سنتی خدمتها موافق نیستند. در این شرایط نیروها باید پس از آموزش جذب شوند تا متناسب با فناوریها، بهروز شوند. مراکز داده و زیرساختهای دستگاهها، بسیار ارتقا پیدا کرده است، اما اقدامات جزیرهای این دستگاهها، منجر به ارائه خدمات الکترونیکی به مردم نشده است.»
معرفی پنج دستگاه برتر در ارائه خدمات الکترونیکی
در نهایت پنج دستگاه برتر در حوزه ارائه خدمات الکترونیکی بر اساس یازدهمین دوره ارزیابی عملکرد الکترونیکی دستگاهها در این نشست تخصصی معرفی و تجلیل شدند. کمیته امداد امام خمینی، سازمان تعزیرات حکومتی، بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران، شرکت ارتباطات زیرساخت و وزارت آموزشوپرورش دستگاههای برتر در حوزه ارائه خدمات الکترونیکی هستند.