فعلا اوضاع تحت کنترل است!

در هفته‌ای که گذشت، مدیرعامل و بنیان‌گذار شنوتو، امیرحسین مددی، در ویدئویی اینستاگرامی با مخاطبانش درباره از دست رفتن فعلا موقتی دامنه دات‌کام این سایت خبر داد و توضیح داد که طرف آمریکایی به سبب اینکه سایت شنوتو به زبان فارسی ارائه می‌شود و بیشتر مخاطبانش هم از داخل کشور هستند، برای این پلتفرم مشکلاتی را ایجاد کرده و نتوانسته‌اند اشتراک دامنه خود را تمدید کنند. مددی می‌گوید برای رفع این مشکل در حال مذاکره‌اند اما به‌وضوح وزن دو طرف گفت‌و‌گو یکسان نیست و احتمال اینکه نتوانند طرف مقابل را قانع کنند، همچنان وجود دارد. آنچه در پی می‌آید، گفت‌و‌گویی است درباره همین اتفاق. البته به‌ناگزیر در ادامه گفت‌و‌گو طبق معمول به مشکلاتی که رگولاتوری برای کسب‌و‌کارهای دیجیتال ایجاد می‌کند نیز اشاراتی شد.

در مورد جزئیات مشکلی که برای شنوتو پیش آمده، توضیح می‌دهید؟
چهار، پنج روز قبل از زمان تمدید دامنه، ایمیلی به من زده شد که شما باید مشخصات اقامتی خود را که نشان می‌دهد بیرون از ایران هستید، به ما ارائه بدهید.

دفتر خارج از ایران دارید؟
دفتر نداریم، ولی مشخصات اصلی‌ام که در گذشته ثبت کرده بودم، خارج از ایران بود. استدلالشان این بود که سایت فارسی است و همه کاربرهای ما ایرانی هستند. مسئله اصلی مدت‌زمان کوتاه پنج روزه بود که دو روزش هم بر تعطیلات آخر هفته آن‌ها منطبق می‌شد. در سه روز باقی‌مانده هم فرصت زیادی برای پیگیری وجود نداشت.

در حال حاضر وضعیت به چه شکل است؟ آیا توانسته‌اید رایزنی کنید؟
در حال صحبت هستیم ولی باید دید چه کار می‌شود کرد. فعلا که شنوتو دات‌کام کار نمی‌کند و از طریق شنوتو دات‌نت فعالیت می‌کنیم.

نتیجه این صحبت‌ها چه زمانی معلوم می‌شود؟
ظرف یکی، دو هفته آینده. نهایتش این است که این دامنه از دستمان خارج شده و برنمی‌گردد. البته این دامنه جزو دارایی من به حساب می‌آید و قانونا اجازه مالک شدن آن را ندارند، حتی اگر ایرانی باشم و در ایران زندگی کنم.

در این جابه‌جایی‌ها مشکلی برای اطلاعات شنوتو و کاربرانش به وجود نیامد؟
قطعا مشکل پیش می‌آید. مثلا کاربرانمان دیگر نمی‌توانند به واسطه سئوی سایت ما را به‌راحتی پیدا کنند. اپلیکیشنمان هم از کار افتاده بود ولی توانستیم آن را برگردانیم. البته موفق شدیم یک‌سری چیزها را هم حفظ کنیم که مهم‌ترینش سیستم پادکست هاستینگمان بود که کوچک‌ترین خللی به آن وارد نشد، چون به زبان ماشین است و از این منظر شنوتو تقریبا تکنولوژی روز دنیا را دارد. ولی در قسمت کاربران به‌شدت مشکل داشتیم که شرمنده همه‌شان هستیم. ما یک بدشانسی دیگری که آوردیم، این بود که در برهه‌ای می‌توانستیم از دیتا گیت‌های داخلی کمک بگیریم، اما از آنجا که هم دولت داشت تغییر می‌کرد و هم سازمان‌ها به خاطر شیوع کرونا تعطیل بودند، عملا نتوانستیم از این امکان استفاده کنیم.
جالب است بدانید که ما در شرف رونمایی از نسخه جدید وبسایتمان بودیم که قرار بود اوایل شهریور اتفاق بیفتد.

مشکلات مشابه برای کسانی که در اقتصاد نوآوری کار می‌کنند، بسیار پیش می‌آید. شما اولین بار بود که با چنین مشکلی روبه‌رو می‌شدید؟
در این سطح بله، ولی در سطوح پایین‌تر هم مشکلاتی داشته‌ایم. سال ۹۸ در مصاحبه‌ای گفته‌ام و باز هم تأکید می‌کنم که حاکمیت باید تکلیف خود را با فضای مجازی روشن کند. چون فضای مجازی با تعریف استاندارد آن یعنی دهکده جهانی و در دهکده جهانی کسی نمی‌تواند قوانین را زیر پا بگذارد. تا زمانی که حاکمیت به این اجماع نرسد، مشکلات وجود خواهد داشت.

هر قدر از عمر اکوسیستم کسب‌و‌کارهای آنلاین می‌گذرد، شرکت‌ها بزرگ‌تر و به تبع آن مشکلات هم بزرگ‌تر و پیچیده‌تر می‌شوند و در این میان طرح‌ها و نظراتی مطرح می‌شوند که نشان می‌دهد حاکمیت درک درستی از این فضا ندارد. طرح‌هایی مثل طرح صیانت و اینترنت ملی، یعنی ارائه‌دهندگان اینترنت جهانی را نمی‌شناسند. بسیاری از بچه‌هایی که چند سال پیش از ایران رفته‌اند و مناصب مهمی در کمپانی‌های بزرگ دارند، به مراتب بیشتر حافظ منافع ایران و فارسی‌زبان‌ها هستند تا برخی افرادی که تصمیم‌گیرنده هستند. تبعات این اقدامات خود را هم بپذیرند که خروج هشت، نه هزار نفره از نخبگان در میان مدت از کشور است. همین باعث کاهش نیروی فنی حوزه نرم‌افزار در کشور و افزایش رقم دستمزد می‌شود. به علاوه احتمالا ناچار می‌شویم از برنامه‌نویسان خارجی کمک بگیریم که در پروژه‌های ملی از لحاظ امنیتی کار درستی نیست. یعنی با این اقدامات هم هزینه‌های خود را افزایش می‌دهیم و هم امنیتمان را کاهش. به این تبعات توجه نمی‌شود و در عوض روی راه‌حل‌هایی تأکید می‌شود که مشخص است جواب نمی‌دهد، مثل همین داستان اخیر روبیکا.

مشکلات عمده رگولاتوری که کسب‌وکارها را دلزده می‌کند، چیست؟
ببینید حاکمیت لازم است با ساز‌و‌کاری بر فضای مجازی حکمرانی کند. دو روش وجود دارد؛ یا فضا را باز کنید تا کسب‌وکارها شکل بگیرند و در آن اکوسیستم قوانین به‌روز دنیا را حاکم کنید یا نگاهتان این باشد که کسب‌و‌کارهای نوآور و آنلاین، ادامه‌دهنده راه همان سنتی‌ها هستند پس باید از همان قوانین نیز پیروی کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد، ناخودآگاه یک کسب‌وکار آنلاین با تعدد مجوزهای که برای فعالیت باید داشته باشد مواجه می‌شود. این قسمت بسیار به آن ضرر می‌زند. یک جایی حاکمیت باید دست از محافظه‌کاری بردارد و با شجاعت تصمیم بگیرد که راه‌حل چیست، در غیر این صورت همان تبعاتی که ذکر کردم اتفاق می‌افتد.