ما جاماندگان از آیفون

روز چهارشنبه، نهم آبان و پیش از برگزاری جلسه هیئت دولت، ستار هاشمی، وزیر ارتباطات خبر داد که مشکل رجیستری آیفون برطرف شده است. موضوعی که شاید برای بسیاری که آیفون‌های روز دنیا را خریده بودند اما نمی‌توانستند از آن استفاده کنند یا بسیاری که به دلیل نبود گوشی‌های به‌روز، تن به مدل‌های قدیمی‌تر داده‌اند، حس یک مدل رهایی را داشت.

شاید وقتی که در سپتامبر سال ۲۰۲۱ از آیفون ۱۳ رونمایی می‌شد، هیچ‌کس در ایران تصور نمی کرد که بناست این مدل آخرین آیفونی باشد که قرار است به شکل قانونی وارد کشور شود. موضوعی که هیچ‌گاه روشن نشد چرا مسئولان در کشور به ناگاه تصمیم گرفتند که دیگر اجازه واردات آیفون را ندهند و شرایطی به‌وجود بیاید که سامسونگ و شیائومی تبدیل به یکه‌تازان بازار موبایل ایران شوند. حتی هنوز مشخص نیست چرا هیچ‌گاه جریان واردات گوشی سامسونگ به کشور قطع نشد و همواره مسیر آن باز بود در حالی که ورود لوازم‌خانگی همین برند به کشور ممنوع است.

گاهی ما در کشور تصمیماتی می‌گیریم که شاید هیچ‌گاه لازم نبوده در خصوص آن موضوع کاری کنیم. وقتی این تصمیم را اتخاذ می‌کنیم مجبوریم برای آن سازوکار بچینیم و یک فرایند عذاب‌آور برای شهروندان ایجاد کنیم. کشور ما گاهی تبدیل به گلوگاه تصمیم‌گیری‌هایی می‌شود که هیچ‌گاه نمی‌توانید برای آن توجیه واقعی پیدا کنید. نه می‌توانید افکار عمومی را قانع کنید و نه خود مسئولین از این تصمیم اطمینان کامل دارند.

آیفون با تعرفه ۹۶ درصدی هم که وارد شود، اما هیچ‌گاه متوجه نمی‌شویم که چرا آیفون ۱۳ به بالا تبدیل به کالای قاچاق شد و هیچ‌گاه متوجه نمی‌شویم با چه استدلالی آیفون با این تعرفه اجازه ورود به کشور را پیدا کرده است.

تنها چیزی که مشخص است، این است که باید هر کالای به‌روزی با عذاب و دردسر به دست کاربران برسد. از ماشین ایمن و روز در دنیا گرفته تا گوشی که تبدیل به کالای روزمره مردم شده است. کسب‌وکارهایی که اخیراً با آنها در خصوص چالش‌های زیرساخت دیجیتال صحبت می‌کنیم، از این می‌گویند که برای رسیدن به هر محصولی با چه چالش‌های جدی‌ای مواجه هستند؛ به‌نحوی‌ که اگر امروز شما پول به‌اندازه کافی داشته باشید و قصد کنید سروری را بخرید، حتی نمی‌توانید مطمئن باشید کالای خریداری شده نو است یا دست دوم و هیچ اطمینانی نیست که اصل باشد.

این کلاف سردرگمی است که در طول سالیان به‌دور خود تنیده‌ایم و اجازه نداده تا امروز به‌نحوی‌ که باید از زندگی که در آن هستیم بی‌دردسر عبور کنیم و باید مدام دنبال لیست نبایدهای بیهوده‌ای باشیم که برایمان ایجاد شده است. اکنون همه متفق‌القول می‌گویند که فیلترینگ چیزی جز آسیب برای کشور ندارد؛ ولی مشخص نیست که چرا و با چه تصمیمی این موضوع و این تصمیم در دوره‌ای اتخاذ شده است.

ما به‌نوعی جاماندگانیم؛ به‌اندازه همین نسل‌های آیفون که در این سال‌ها آمدورفت ولی کماکان مجبور بودیم از آیفون ۱۳ استفاده کنیم و الان حتی شرایط به جایی رسیده که در خارج از ایران آیفون ۱۳ پرومکس دیگر خریدوفروش نمی‌شود؛ اما باید در ایران دوبرابر آیفون روز دنیا برای آن هزینه کنیم.

ما جاماندگانیم؛ به‌اندازه همین موقعیتی که در آن قرار داریم. شاید بسیاری مانند من هم از آیفون استفاده نکنند؛ اما حق انتخاب برای داشتن یا نداشتن یک محصول حق ذاتی یک شهروند عادی است که در این سال‌ها به طرق مختلف از آن گرفته شده است.

ما جاماندگانیم مثل پسرفتی که محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور در حوزه فناوری از آن خبر داد و مشخص نیست چقدر باید کار و فعالیت کنیم تا بتوانیم این جاماندگی خودساخته را جبران کنیم.