مسیر درست تجارت اجتماعی شکاف بی‌‌اعتمادی را پر می‌کند

جفری سی کسب‌و‌کار «شاپا» را به همراه ون تران و شان آنگ تأسیس کرد تا به زنان ویتنامی کمک کند کسب‌و‌کار‌های کوچکی راه بیندازند که مواد غذایی را به مشتریان ساکن در بخش‌های محروم ویتنام و آسیای جنوب شرقی تحویل می‌دهد. جفری قبلاً یک کسب‌و‌کار اجتماعی را تأسیس کرده بود که بزرگ‌ترین برنامه برای آموزش زنان کارآفرین در کره شمالی بود.

حالا او با کسب‌وکار تازه‌اش که با استقبال سرمایه‌گذارها هم روبه‌رو شده است، در کشور ویتنام که شکاف‌های درآمدی در آن زیاد است در حال رقم زدن یک تجربه تازه برای بهبود وضعیت اقتصادی-اجتماعی زنان این کشور است.

چه تصورات غلط رایجی در مورد یک ‌استارتاپ در ویتنام وجود دارد؟
ما شاپا را به‌عنوان یک ‌استارتاپ تجارت اجتماعی با مشارکت زنان کارآفرین راه‌اندازی کردیم تا یک سوپرمارکت دیجیتال را به بخش‌های محروم ویتنام بیاوریم. بسیاری از ‌استارتاپ‌ها روی هانوی و هوشی‌مین (دو شهر بزرگ ویتنام) به عنوان بازارهای هدف خود تمرکز می‌کنند، اما بیش از 80 درصد جمعیت ویتنام در خارج از این شهرها زندگی می‌کنند.

دسترسی به کارآفرینان در این زمینه‌ها دشوارتر است و به میزان قابل توجهی از آنها استفاده نمی‌شود. ما تیم‌های محصول و کسب‌وکار خود را در شهرستان‌ها قرار می‌دهیم تا آنها محیط کاربران ما را واقعاً درک کنند و این درک نتیجه دهد.

بزرگ‌ترین اشتباه شما به عنوان یک بنیان‌گذار چه بوده است و چگونه از آن عبور کردید؟
نپذیرفتن تغییر زمانی که شرایط بازار تغییر کرده است. قبل از تأسیس شاپا در ویتنام، من یک کسب‌و‌کار اجتماعی آموزش زنان کارآفرین را در کره شمالی اداره می‌کردم. ما تا سال 2016 که آزمایش‌های هسته‌ای و درگیری‌های ژئوپلیتیکی منجر به کاهش 60 درصدی بودجه شد، تأثیر بسزایی داشتیم.

من باید کارمان را سریع‌تر و زودتر تغییر می‌دادم، اما مدت زیادی بر این باور بودم که وضعیت به شکل گسترده‌تری تغییر می‌کند و ما می‌توانیم به افزایش تأثیر خود ادامه دهیم.

ما از این درس در کار تجارت اجتماعی خود در ویتنام استفاده می‌کنیم؛ آزمایش‌هایی را روی کاربران خود در مناطقی با ویژگی‌های مختلف در شعاع 50 کیلومتری سوپرمارکت خود اجرا می‌کنیم و عملکردها را به صورت هفتگی مورد بررسی قرار می‌دهیم.

چرا تجارت اجتماعی در ویتنام موفق‌تر از تجارت الکترونیک سنتی است؟
یک آمار شگفت‌انگیز این است که 70 درصد از 22 میلیارد دلار بازار تجارت الکترونیک در ویتنام را تجارت اجتماعی تشکیل می‌دهد. من وقتی برای اولین بار به ویتنام آمدم، همیشه شگفت‌زده بودم که چه تعداد از مردم از فیس‌بوک یکی از دوستانم خرید می‌کنند. من معتقدم دو دلیل اصلی وجود دارد.

اولین مورد این است که 80 درصد ویتنامی‌ها خارج از مراکز اصلی شهری هانوی، شهر هوشی‌مین و چند شهر بزرگ دیگر زندگی می‌کنند؛ جایی که تجارت الکترونیک سنتی در آنجا نفوذ کرده است.

تجارت اجتماعی این شکاف را در بسیاری از مناطق دیگر ویتنام پر می‌کند. دوم اینکه در ویتنام کمبود اعتماد وجود دارد. بسیاری از مشتریان ما از محصولات جعلی یا با کیفیت پایین یا خدمات ضعیف شکایت دارند. اینها مشکلاتی است که آنها از طریق شبکه خود حل می‌کنند.

بزرگ‌ترین چالش جذب سرمایه به عنوان یک ‌استارتاپ در ویتنام در مقایسه با سایر بازارهای آسیای جنوب شرقی چیست؟
ما تاکنون مسیری شگفت‌انگیز برای جذب کمک‌های مالی در ویتنام داشته‌ایم. تیم مؤسس ما قبلاً تجربه ایجاد شرکت‌ را داشته است و به همین دلیل خوش‌شانس بودیم و بسیاری از سرمایه‌گذاران و اکوسیستم کارآفرینی را به‌خوبی می‌شناختیم. گرچه این یک پدیده جدید است، علاقه سرمایه‌گذاران به ویتنام بسیار قوی بوده است.

در سال 2016 که یک کسب‌و‌کار مشترک را در ویتنام تأسیس کردم، جذب سرمایه بسیار سخت‌تر بود. بزرگ‌ترین چالش این است که تعداد کمی از سرمایه‌گذاران خارج از هانوی یا هوشی‌مین سرمایه‌گذاری کرده‌اند و بازارها و کاربرانی را که ما در این مناطق به آنها خدمت می‌کنیم، کمتر درک می‌کنند.

اما از آنجا که بیش از 80 درصد جمعیت ویتنام در این مکان‌ها زندگی می‌کنند، این مناطق اهمیت ویژه‌ای دارند. بنابراین هر کسب‌وکاری که واقعاً ‌توانایی گسترش در ویتنام را داشته باشد، باید مدلی پیدا کند که بتواند به مردم ساکن شهرهای کوچک نیز خدمت کند.