معرفی ایران به عنوان دومین کشور دارای بیشترین محدودیت اینترنت

زمان مطالعه: 8 دقیقه

ثریا حقی / اعلام محدودیت و به عبارت بهتر، سانسور در اینترنت، یکی از رویکردهایی است که به‌ویژه طی سال‌های اخیر و با هجوم کاربران به سمت شبکه‌های اجتماعی، به ابزاری برای دولتمردان تبدیل شده است تا سیاست‌های سرکوبگرانه خود را از طریق آن به اجرا درآورند. وب‌سایت سرف‌شارک (Surfshark) در جدیدترین پژوهش خود مبنی بر گزارش سانسورهای صورت گرفته در اینترنت سراسر جهان در سال 2022، با این ادعا که در سال گذشته، 4.2 میلیارد نفر از مردم جهان با محدودیت‌های شدید در اینترنت روبه‌رو بوده‌اند، اشاره کرده است که ایران، به لحاظ محدودیت اینترنت و سانسور، در رتبه دوم جهان جای دارد.

با توجه به این‌که به‌ویژه طی چند ماه اخیر، و با اوج‌گرفتن اعتراضات مردمی، دولت ایران اقدام به سانسور تعدادی از رسانه‌های اجتماعی محبوب، نظیر اینستاگرام و واتس‌اپ کرده و در بستر اینترنت نیز محدودیت‌هایی را قائل شده است، رده‌بندی اعلام شده از سوی این وب‌سایت چندان هم دور از واقعیت نیست.

وب‌سایت سرف‌شارک، خلاصه روند عملیاتی اینترنت سراسر جهان در طول سال 2022 میلادی را در قالب اینفوگرافی زیر منتشر کرده است:

بر اساس این اینفوگرافی، تا سپتامبر 2022 میلادی، عمده محدودیت‌های شناسایی شده توسط سرف‌شارک، مربوط به هند، جامو و کشمیر (Jammu and Kashmir) – یک قلمرو اتحادیه در شمال غربی هندوستان – می‌شود. ایران، از سپتامبر 2022 وارد این جدول زمانی شده است (مهسا امینی در تاریخ 16 سپتامبر 2022 فوت کرده و در پی آن، اعتراضات در ایران اوج گرفته و منجر به اعمال محدودیت در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی توسط دولت شد). در ماه سپتامبر، 11 مورد قطعی و محدودیت اینترنت شناسایی و گزارش شده است که به گفته سرف‌شارک، بیش از نیمی از آن‌ها مربوط به کشور ایران بوده است.

در ماه اکتبر نیز بالغ بر 60 درصد از گزارش‌های قطعی اینترنت و سانسورها، مربوط به قاره آسیا بوده است که باز هم بخش عمده‌ای از آن، مربوط به کشورمان ایران می‌شود.

در جدول زیر، برخی از معیارهای برجسته اعمال محدودیت در اینترنت کشورهای مختلف جهان آورده شده است:

کشورهایی که در سال 2022، به صورت بلندمدت اینترنت را سانسور کرده‌اند19 کشور (در مجموع 32 کشور، با احتساب کشورهایی که قبل از سال 2022 محدودیت‌های بلندمدت اعمال کرده بودند)
کشورهایی که در سال 2022، سانسورهای موردی اینترنت داشته‌اند78 کشور (در مجموع 112 کشور، با احتساب کشورهایی که قبل از سال 2022 محدودیت‌های موردی اعمال کرده بودند)
میانگین مدت‌زمان قطع اتصال به اینترنت۳۳ ساعت
میانگین مدت سانسور رسانه‌های اجتماعی۱۱۴ روز
عامل و کاتالیزور اصلی سانسور‌های اینترنتیاعتراضات ملی و آشوب‌های سیاسی
منطقه‌ای با بیشترین موارد سانسور اینترنتی در سال 2022آسیا
پلتفرم اجتماعی که دولت‌ها بیشترین سانسور را در آن داشته‌اندفیس‌بوک

فلج‌کننده‌ترین محدودیت‌های اینترنتی در سال 2022


از میان چندین رویداد سانسور اینترنتی پرمخاطب در سال 2022، چهار منطقه بالاترین سانسور و تأثیرات را در سال 2022 میلادی داشته‌اند. روسیه، هند، ایران و منطقه جامو و کشمیر، به دلیل اعمال اختلالات مکرر در اینترنت و فیلتر رسانه‌های اجتماعی، پوشش رسانه‌ای بین‌المللی پیدا کرده‌اند.

  • روسیه: پلتفرم‌های اجتماعی کلیدی روسیه، در جنگ روسیه و اوکراین فیلتر شده‌اند.

در تاریخ 26 فوریه 2022 میلادی، به منظور مهار تظاهرات ضدجنگ محلی، توییتر در روسیه محدود شد، به دنبال آن فیس‌بوک نیز روز بعد از دسترس عموم خارج گردید. اینستاگرام نیز در مارس 2022 محدود شد. این کشور همچنین دسترسی به سایت‌های خبری بین‌المللی مهم نیز مسدود کرده است.

  • هند: اعتراضات به استخدام ارتش دسترسی به اینترنت را مختل کرده است.

17 ژوئن 2022 میلادی، اختلال قابل توجهی در اتصال به اینترنت در ایالت بیهار، در شرق هند، به ثبت رسید. این خاموشی گسترده اطلاعاتی در جریان اعتراضات گسترده در مخالفت با سیاست جدید استخدام ارتش هند، موسوم به مسیر آتش (به هندی Agnipath) یا (به انگلیسی Path of Fire)، که هدف آن کاهش حقوق نظامی، حقوق بازنشستگی و هزینه‌های عملیاتی کلی است، رخ داد.

  • ایران: اعتراضات گسترده در پی درگذشت مهسا امینی

19 سپتامبر 2022 میلادی، مرگ مهسا امینی به دست پلیس گشت ارشاد ایران، خشم توده‌ای را در استان کردستان و سایر نقاط کشور برانگیخت. این اعتراض منجر به اعمال اختلالات تقریباً کلی در خدمات اینترنت و همین‌طور اختلالات گسترده در شبکه‌های تلفن همراه شد. علاوه بر این، اینستاگرام و واتس‌اپ نیز هم اکنون در سطح ملی محدود شده‌اند.

  • جامو و کشمیر: آزادی اینترنت در حال حاضر بعید به نظر می‌رسد

ساکنان جامو و کشمیر از سال 2019 که این منطقه توسط دولت هند از یک ایالت خودمختار به یک قلمرو اتحادیه تنزل یافت، با محدودیت‌های اینترنت بی‌سابقه‌ای مواجه شده‌اند. در سال 2022، منطقه جامو و کشمیر 24 اختلال اینترنت را تجربه کرده است که بیش از هر کشور دیگری در جهان گزارش شده است.


مروری بر سانسور جهانی اینترنت در سال 2022


گزارش‌ها حاکی از آن هستند که در سال 2022 میلادی، تعداد 32 کشور به طور کلی تحت تأثیر محدودیت‌های اینترنتی قرار داشته‌اند که در مجموع 112 محدودیت را شامل می‌شود. 34 مورد از این موارد، قبل از شروع سال 2022 نیز وجود داشته‌اند، در حالی که 78 اختلال در طول سال 2022 آغاز شده‌اند.

بر اساس این گزارش:

  • 69 درصد از محدودیت‌های اعمال شده در سال 2022 میلادی در همان سال نیز پایان یافته‌اند.
  • 9 درصد از محدودیت‌ها، در سال 2023 میلادی نیز ادامه دارند.
  • 2 درصد از محدودیت‌ها، قبل از سال 2022 آغاز شده بوده‌اند، اما سال پیش خاتمه یافته‌اند.
  • 32 درصد از محدودیت‌های اعمال شده نیز قبل از سال 2022 آغاز شده و هم اکنون نیز ادامه دارند.

آمریکای شمالی و استرالیا، مناطقی هستند که در سال 2022 میلادی از آزادی کامل اینترنت برخوردار بوده‌اند. این در حالی است که آسیا، بیشترین آسیب را از محدودیت‌های سنگین اینترنتی دیده و بخش‌هایی از آمریکای جنوبی و آفریقا نیز شاهد سانسور بوده‌اند.

با توجه به این‌که از 34 مورد اعمال محدودیت قبل از سال 2022 میلادی، تنها 2 درصد از آنها سال گذشته خاتمه یافته‌اند و 32 درصد کماکان در سال 2023 میلادی نیز ادامه دارند در جدول زیر، به برخی از مهم‌ترین عناوین محدودیت‌های بلندمدت اینترنت در اقصی‌نقاط جهان اشاره شده است:

تاریخموضوع محدودیت اعمالی در اینترنت
فوریه 2009 میلادیانتقال صدا از طریق پروتکل اینترنت (VoIP) به عنوان یک سرویس در عمان ممنوع شد. در سال 2020 و با توجه به همه‌گیری، برخی خدمات مبتنی بر انتقال صدا از طریق پروتکل اینترنت متعاقباً مجاز شدند. با این حال، قابلیت تماس صوتی واتس‌اپ همچنان مسدود است.
می 2009 میلادیدولت ایران دسترسی فیس‌بوک را مسدود کرد.
ژوئن 2009 میلادیشبکه پیشرو تلفن همراه ایران در پایتخت، تهران، قطع شد. علاوه بر این، فیس‌بوک و یوتیوب نیز محدود شدند.
جولای 2009 میلادیتوییتر، فیس‌بوک و یوتیوب در سال 2009 ممنوع شده و تا به امروز نیز در چین ممنوع هستند.
دسامبر 2009 میلادییوتیوب در ترکمنستان توسط تنها ISP آن مسدود شد و از آن زمان این ممنوعیت برقرار است.

به منظور تفکیک موردی اختلالات اعمال شده در اینترنت جهان در سال 2022، به جدول زیر نگاه کنید:

قاره آسیا، با اختصاص‌دادن 11 مورد از این اختلالات، رتبه نخست را در میان قاره‌های جهان دارد. این در حالی است که تعداد اختلالات اینترنتی شناسایی شده برای آسیا، در سال 2021 میلادی، 13 مورد بوده است. سانسورها و اعمال محدودیت‌های موردی قاره آسیا در سال 2022 نیز 58 مورد گزارش شده است که نسبت به دوره مشابه قبل، تقریباً 50 درصد کاهش را نشان می‌دهد – در سال 2021 تعداد سانسورهای موردی آسیا 108 مورد گزارش شده است.

اقیانوسیه، تنها منطقه‌ای است که هم در سال 2021 و هم در سال 2022 میلادی، از آزادی بیان و اطلاعات کامل برخوردار بوده است و هیچ‌گونه اعمال محدودیت موردی یا بلندمدت طی دو سال گذشته از این قاره گزارش نشده است.

تعداد 78 اختلال اینترنت جدید در سال 2022 رخ داده است
40 درصد کمتر از سال 2021

بالغ بر 2.3 میلیارد نفر از مردم جهان، در سال 2022 میلادی شاهد آغاز دور جدیدی از محدودیت‌ها در اینترنت خود بوده‌اند. محدودیت‌هایی که شامل 78 مورد می‌شوند و در صورت احتساب پرونده‌های سال‌های قبل از 2022، 4.2 میلیارد نفر از مردم اقصی‌نقاط جهان را در بر می‌گیرند. همان‌طور که عنوان شد، آسیا از نظر قطعی اینترنت پیشتاز است و 47 درصد از موارد جدید جهانی را به خود اختصاص داده است، به‌طوری‌که از هر 5 کشور آسیایی 1 مورد اعمال محدودیت اینترنت را در سال 2022 تجربه کرده است.

منطقه جامو و کشمیر همچنان به لحاظ تعداد اختلالات در سال 2022 پیشتاز بوده است. از سال 1947، منطقه جامو و کشمیر منطقه مورد مناقشه‌ای بوده که با ناآرامی‌های سیاسی و مدنی مواجه بوده است. در سال 2019، پس از تنزل رتبه از یک ایالت خودمختار به یک قلمرو اتحادیه، اختلالات اینترنت در جامو و کشمیر حتی بیشتر نیز شدند. در زیر، مقایسه موردی منطقه جامو و کشمیر با کشورهای دیگر جهان، با بیشترین تعداد محدودیت‌های جدید اینترنت در سال 2022 آمده است:

  • جامو و کشمیر

از 24 مورد (یا 31 درصد از کل موارد جهانی)، همه محدودیت‌های اینترنتی محلی بوده‌اند، و بدون شکست. ضمن این‌که کلیه محدودیت‌ها مربوط به آشفتگی‌های سیاسی منطقه بوده‌اند.

  • ایران

از 11 مورد، 10 مورد مربوط به اعتراضات مردمی و 1 مورد مربوط به ناآرامی‌های سیاسی بوده است. موارد عنوان شده، شامل 2 اختلال در شبکه‌های اجتماعی و 4 اختلال در اینترنت محلی و 5 مورد نیز به صورت اختلال سراسری در سطح کشور بوده است. پلتفرم‌های مسدود شده در سال 2022 در ایران، شامل واتس‌اپ و اینستاگرام هستند، در حالی که توییتر و فیس‌بوک نیز از سال 2009 میلادی مسدود شده‌اند.

  • هند

همه 10 مورد به عنوان اختلالات اینترنت محلی طبقه‌بندی می‌شوند و 9 مورد مربوط به اعتراضات و 1 مورد به نیز به دلیل آشفتگی‌های سیاسی گزارش شده است. علاوه بر این، تیک‌تاک نیز از ژوئن 2020 در هند ممنوع شده است.

گفتنی است، بورکینافاسو، روسیه و جمهوری آذربایجان، طولانی‌ترین قطعی اینترنت را در سال 2022 داشته‌اند. در نمودار زیر، طولانی‌ترین محدودیت‌های اینترنت در سال 2022 آورده شده است:

این نمودار مواردی که قبل از سال 2022 شروع شده‌اند را شامل نمی‌شود.

این نمودار نشان می‌دهد که علاوه بر کشورهای بورکینافاسو، روسیه و جمهوری آذربایجان، ایران نیز جزو کشورهایی بوده است که در سال 2022 میلادی، شاهد محدودیت‌های طولانی‌مدت در اینترنت بوده است. فیلتر اپلیکیشن‌های اینستاگرام (با مجموع 2424 ساعت محدودیت) و اسکایپ (با مجموع 2353 ساعت محدودیت)، و همین‌طور اعمال اختلال در اینترنت کلی در منطقه کردستان (با 336 ساعت قطعی) و اختلالات عمومی اینترنت در سطح کشور (با 330 ساعت محدودیت)، مهم‌ترین و طولانی‌ترین اختلالاتی بوده‌اند که در مورد اینترنت ایران گزارش شده است.


اختلالات اینترنت بر اساس نوع و علت


گزارش سرف‌شارک حاکی از آن است که در سال 2022، تعداد 39 مورد (حدود 50 درصد) از اختلالات جدید به دلیل اعتراضات و بالغ بر 39 مورد از آنها (حدود 50 درصد) نیز به دلیل آشفتگی‌های سیاسی رخ داده است.

در این میان، 10 کشور در سال 2022 شدیدترین شکل سانسور اینترنت را اعمال کرده‌اند. این محدودیت‌های اینترنت ملی عبارت‌اند از:

  • آسیا: افغانستان، ایران، قزاقستان، سریلانکا، ازبکستان
  • آفریقا: بورکینافاسو، سیرالئونا، سودان، زیمبابوه
  • آمریکای جنوبی: کوبا

اپلیکیشن‌های محدود شده در کشورهای مختلف جهان در سال 2022 میلادی، عبارت‌اند از:

  • فیس‌بوک
  • توییتر
  • یوتیوب
  • اینستاگرام
  • تلگرام
  • واتس‌اپ
  • و تیک‌تاک

که از میان آنها، فیس‌بوک با بیش‌ترین آمار اعمال اختلال و فیلترینگ، در صدر جدول سانسورها قرار گرفته است. نکته قابل توجه در خصوص اپلیکیشن‌های فوق‌الذکر این است که تمامی این اپلیکیشن‌ها در کشورمان ایران فیلتر هستند.

لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/clla
منبع surfshark
نظر شما درباره موضوع

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.