کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
بابک فخیم1 / مسئله ناترازی انرژی در ایران، با وجود منابع غنی نفت و گاز، بهدلایل مختلفی از جمله افزایش نرخ مصرف انرژی، عدم سرمایهگذاری کافی در زیرساختها، تحریمها و محدودیتهای بینالمللی، مدیریت ناکارآمد و سیاستهای نادرست و کوتاهمدت، تلفات انرژی در فرآیند تولید و انتقال، عدم توسعه انرژیهای تجدیدپذیر، فرصتهای صادراتی محدود و مصرف غیرمنطقی داخلی و رشد اقتصادی پایین و نبود بهرهوری انرژی بستگی دارد.
رشد نرخ جمعیت و گسترش صنایع و ساخت و توسعه روزافزون کارخانجات مصرف انرژی را بهشدت افزایش داده است. همچنین مصرف سرانه انرژی در ایران بهدلیل قیمت پایین و یارانههای گسترده نسبتبه میانگین جهانی بسیار بالاست. از سوی دیگر بسیاری از تاسیسات تولید و انتقال انرژی در ایران فرسوده هستند و نیاز به نوسازی دارند. سرمایهگذاری خارجی در صنعت نفت و گاز بهدلیل تحریمها و موانع داخلی کاهش یافته که این امر توسعه ظرفیت تولید را محدود کرده است.
تحریمها نیز مانع از ورود فناوریهای پیشرفته برای بهرهبرداری بهینه از منابع انرژی شدهاند. محدودیتهای مالی ناشی از تحریمها بر توسعه پروژههای انرژی تاثیر گذاشته است. همچنین برنامهریزی بلندمدت برای استفاده بهینه از منابع انرژی یا تنوعبخشی به منابع انرژی (مانند انرژیهای تجدیدپذیر) وجود ندارد یا کافی نیست. از سوی دیگر عدم استفاده از فناوریهای پیشرفته برای کاهش تلفات در پالایشگاهها و نیروگاهها از عوامل مهم در این حوزه بهشمار میرود.
در این حال، بسیاری از صنایع در ایران از فناوریهای قدیمی استفاده میکنند که در جهان منسوخ شده است و این امر بهرهوری انرژی را کاهش میدهد. رشد اقتصادی کند بهدلیل مشکلات اقتصادی و تحریمها، امکان سرمایهگذاری بیشتر در زیرساختهای انرژی را محدود کرده است.
برای برونرفت از این وضعیت، ایران نیاز به مدیریت بهتر منابع انرژی، اصلاح سیاستهای مصرفی، سرمایهگذاری در زیرساختها و انرژیهای تجدیدپذیر و همچنین جذب سرمایهگذاری خارجی دارد. بهبود بهرهوری انرژی در صنایع و اصلاح قیمت حاملهای انرژی نیز از راهکارهای کلیدی هستند. در حوزه مباحث ساختوساز که سهم بزرگی در کاهش مصرف انرژی میتواند داشته باشد با تمرکز بر طراحی پایدار، فناوریهای نوین، بازسازی ساختمانهای قدیمی و استانداردسازی، میتوان گامهای مهمی برای کاهش ناترازی انرژی در کشور برداشت.
متاسفانه با گذشت چندین سال از ابلاغیه مبحث ۱۹ مقررات ملی مسکن هنوز این موضوع در کشور اجرایی نشده است. دلایل متعددی در عدم اجرای کامل مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ایران وجود دارد، همچنین فاصله ایران با استانداردهای جهانی در این حوزه بسیار قابل توجه است. نبود نظارت کافی، هزینههای اولیه بالا، کمبود آگاهی عمومی و تخصصی، نبود سیاستهای تشویقی و تنبیهی، اقتصاد یارانهای انرژی و ضعف در استانداردسازی مصالح و تجهیزات از عمده دلایل اجرایی نشدن مبحث۱۹ مقررات ملی ساختمان بهشمار میرود.
برای جلوگیری از هدررفت انرژی نیازمند ترکیبی از فناوریهای نوین، اصلاحات ساختاری، سیاستگذاریهای دقیق و فرهنگسازی عمومی هستیم. اگر هریک از این راهکارها بهدرستی پیادهسازی شوند، میتوان مصرف انرژی را به شکل قابلتوجهی کاهش داد و ناترازی انرژی در کشور را بهبود بخشید، در واقع به منظور جلوگیری از اتلاف و هدررفت انرژی، بهویژه در ساختمانها و زیرساختها، مجموعهای از راهکارهای عملی و سیاستی در نظر گرفته میشود که میتوان آنها را در سه بخش طراحی و ساختوساز (عایقکاری حرارتی، پنجرههای دوجداره، طراحی اقلیمی)، استفاده از مصالح نوین، فناوری و مدیریت و فرهنگسازی و سیاستگذاری دستهبندی کرد.
الزام سازندگان به رعایت مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان و سایر استانداردهای انرژی، ایجاد جرایم برای اتلاف انرژی در ساختوسازهای جدید و واحدهای مسکونی و تجاری باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین ارائه وامهای کمبهره یا یارانه برای نصب سیستمهای بهرهور انرژی و کاهش مالیات یا ارائه تخفیف برای ساختمانهایی که بهینهسازی انرژی را رعایت میکنند. از طرف دیگر، فرهنگسازی عمومی و افزایش قیمت واقعی انرژی، ادغام انرژیهای تجدیدپذیر در ساختمان همه این عوامل میتواند تاثیرگذار باشد.
در این حال، بازار پروژههای تعمیرات و نگهداری صنایع، در ایران با چالشهایی همچون صنایع قدیمی و زیرساختهای فرسوده مواجه است. این بازار پتانسیل بالایی برای رشد دارد اما با چالشهایی نیز مواجه است. بازار تعمیرات و نگهداری صنایع در ایران ظرفیت بسیار مناسبی برای رشد دارد اما برای تحقق این پتانسیل، نیاز به تغییرات بنیادین در رویکردهای مدیریتی، سیاستگذاریهای دولتی و توسعه نیروی کار تخصصی وجود دارد. سرمایهگذاری در فناوری، فرهنگسازی، نگهداری پیشگیرانه و حمایت از تولید داخلی میتواند گامهای موثری برای رفع چالشها باشد. رشد تقاضا، کمبود سرمایهگذاری، نیروی کار تخصصی، تحریمها و محدودیتهای واردات از عمده راهکار برای برونرفت از این چالشها است.
- بازرس هیئتمدیره سندیکای شرکتهای تأسیساتی و صنعتی ایران ↩︎
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/d4mr
منبع
روزنامه جهان صنعت