نشانه‌ای از رکود بانکداری یا رونق آنلاین‌ها؟

HSBC اعلام کرده که از آوریل ۲۰۲۳، ۱۱۴ شعبه خود در بریتانیا را خواهد بست، فقط به این دلیل که مشتریان حضوری این بانک، به‌ویژه بعد از همه‌گیری ویروس کرونا به شکل چشم‌گیری کاهش یافته‌اند. بر اساس گزارش این بانک، پس از این همه‌گیری و طی پنج سال اخیر، حتی بازدید از فروشگاه‌های حضوری هم حدود ۶۵ درصد کاهش یافته است.

این بانک اذعان می‌کند با وجود این تعطیلی شعب، تلاش خواهد کرد افرادی را که بیکار می‌شوند، دوباره در جایی دیگر مستقر کند؛ هرچند تخمین می‌زند با وجود تمام تلاش‌ها، دست‌کم ۱۰۰ نفر شغل خود را از دست بدهند.

طی چند سال اخیر، بانک‌ها هزاران شعبه خود را بسته‌اند؛ به این دلیل که مردم نسبت به بانکداری آنلاین تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهند و وام‌دهندگان نیز هزینه‌های خود را کاهش داده‌اند.

HSBC مدعی است پس از بسته‌شدن این ۱۱۴ شعبه، روی به‌روز‌رسانی ۳۲۷ شعبه باقی‌مانده خود سرمایه‌گذاری خواهد کرد که قرار است به ۱۴.۹ میلیون مشتری بریتانیایی خدمات‌رسانی کنند. البته برخی مشتریان معتقدند این اقدام به ضرر آنها تمام خواهد شد.

یکی از این منتقدان، یونیت، دومین اتحادیه بزرگ در بریتانیاست که ادعا می‌کند این حرکت به ضرر دست‌کم عده‌ای از شهروندان بریتانیایی خواهد بود.

«دومینیک هوک» از یونیت می‌گوید: «با این کار بدون هیچ‌گونه مسئولیت اجتماعی شرکتی که از بانک‌ها برای کمک به افراد مسن، ناتوان یا آسیب‌پذیر در خیابان‌ها انتظار داشته باشیم، دسترسی به پول نقد و بانکداری برای همیشه از بین خواهد رفت.»

به گفته «جکی اوهی»، مدیرعامل بخش توزیع HSBC، مردم در حال تغییر روش‌های بانکی خود هستند و آمار آنها در شعب بانکی به «پایین‌ترین حد خود» رسیده و به نظر هم نمی‌رسد قرار باشد دوباره به شعب بانکی بازگردند. او افزود: «بانکداری از راه دور برای اکثر ما عادی شده است.»

او می‌گوید: «اتخاذ تصمیم برای بستن یک شعبه هیچ‌‌وقت آسان نیست؛ به‌خصوص زمانی که شعبه مورد نظر، آخرین شعبه فیزیکی موجود در یک منطقه باشد.»

اوهی گفت که HSBC در حال سرمایه‌گذاری روی تغییرات پس از تعطیلی شعب است؛ تغییراتی نظیر ارائه تبلت رایگان به برخی مشتریان شعبه، تا بتوانند به‌آسانی امور بانکی خود را که پیش‌تر در شعب انجام می‌دادند، این‌ بار به‌صورت دیجیتال انجام دهند.

برای جایگزینی، به اصطلاح هاب‌های بانکی مشترک برای ۲۷ منطقه از بریتانیا در نظر گرفته شده که قرار است نیاز کاربران به شعب را پاسخگو باشند. این در حالی است که فقط دو منطقه تاکنون درهای خود را به روی مشتریان گشوده‌اند؛ هاب‌هایی که به مشاغل محلی و ساکنان آسیب‌پذیر هر منطقه این امکان را می‌دهند تا نیازهای بانکی خود نظیر واریز و برداشت پول نقد و خدماتی از این دست را انجام دهند؛ پروژه‌ای که هواداران زیادی هم پیدا کرده و گروه‌های حمایتی و خیریه‌ها، خواستار تسریع در پیاده‌سازی کامل آن هستند.

آنچه مسلم است، با بسته‌شدن شعب بانکی، مشاغل کوچک و محلی، افراد مسن، کسانی‌ که به اینترنت دسترسی ندارند و در حالت کلی شهروندان آسیب‌پذیر، تحت فشار قرار خواهند گرفت. از همین رو انتظار می‌رود در کنار راه‌اندازی پروژه‌های جایگزین، فرایندهای بانکی آنلاین و دیجیتال نیز بهبود و توسعه یابند.

«توبیاس گروبر»، مدیر اجرایی شرکت کارگزاری وام مای کامیونیتی فایننس می‌گوید: «بانک‌ها باید از پولی که بابت بستن شعب به دست‌ می‌آورند، در راستای توسعه خدمات بانکداری دیجیتال و بانکداری تلفنی استفاده کنند.»

او افزود: «این غیرقابل قبول است که مشتریان بانکی ۳۰ دقیقه پشت تلفن منتظر بمانند تا با اپراتور صحبت کنند، در حالی که این تنها انتخاب آنهاست! چون شعبه‌ محلی آنها ناپدید شده است.»

ضمن اینکه نباید فراموش کرد تعداد افرادی که هنوز هم به شعب بانکی مراجعه می‌کنند، آن‌قدرها هم که HSBC و دوستان بانکدارش می‌گویند، اندک نیست. به گزارش ایج یوکی، مشتریان قدیمی بانک که هنوز هم به بانکداری حضوری متکی هستند، بیش از ده‌ها هزار نفر هستند و این رقم، در صورت بسته‌شدن شعب و نداشتن برنامه‌ریزی درست برای مدیریت، عواقب قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت.

به گفته «کارولین آبراهامز»، مدیر بخش خیریه ایج یوکی، حرکت سریع به سمت بانکداری دیجیتال طی چند سال اخیر، مشکلات عدیده‌ای برای بسیاری از مشتریان مسن بانکی پدید آورده؛ چراکه به دلایل شخصی یا سلامتی، قادر به حرکت به سمت بانکداری آنلاین نیستند.