نوآوری اجتماعی از آخرین شاخه‌های سیاست اجتماعی و اقتصاد پایدار است که توجه ویژه‌ای به دنیای اطرافش دارد. به آدم‌ها، به حیات به عنوان یک کل یکپارچه که هرجای آن مهم است و بی‌توجهی به آن آسیب‌زاست.
خانه امکان به عنوان یک کسبوکار جدید اخیرا در حوزه نوآوری اجتماعی در ایران فعال شده و مؤسس آن، آمال موسوی، با کارنگ گفت‌و‌گویی پیرامون اهمیت این حوزه کمتر شناخته‌شده داشته است. حوزه‌ای که البته در سال‌های اخیر توجه بیشتری به ادبیات آن و فرصت‌های کسب‌وکاری‌اش شده است اما هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب راه زیادی دارد. جای خالی تسهیلگری، ترویج و شبکه‌سازی برای کارآفرینان اجتماعی، کسبوکارهای اجتماعی و بنگاه‌های اجتماعی، «خانه امکان» را متولد کرد. خانه امکان خود را این‌گونه معرفی می‌کند: جایی برای انسان‌های مسئول با دغدغه توسعه پایدار که می‌خواهند از طریق کارآفرینی و کسبوکارهای اجتماعی، جهان را به جای بهتری تبدیل کنند.
«انسانیت»، «مسئولیت‌پذیری»، «کارآفرینی»، «اجتماع‌گرایی» و «نتیجه‌گرایی» ارزش‌های این خانه هستند. خانه امکان نوپاست اما تاکنون با برگزاری کارگاه‌هایی تلاش کرده است درباره مفاهیم کارآفرینی اجتماعی و کسبوکار اجتماعی و بنگاه‌های اجتماعی آگاهی‌بخشی کند.
اولین گردهمایی خانه نوآوری امکان نیز با حضور فعالان اقتصادی، یکی از تازه‌ترین فعالیت‌های خانه امکان برای ایجاد زمینه همفکری و امکان خلق راهکارهای خلاقانه برای مسائل اجتماعی ایران در کسبوکارها بوده است.
خانه امکان در پاسخ به چه نیازی و با چه هدفی تأسیس شده است؟
ما در خانه امکان تیمی از انسان‌های مسئول با دغدغه توسعه پایدار هستیم که به دنبال آنیم تا از مسیر کارآفرینی اجتماعی، بنگاه و کسبوکارهای اجتماعی جهان را به جایی بهتر برای زیستن تبدیل کنیم. درباره کار ما در خانه امکان، چند نکته نیاز به یادآوری دارد. با دغدغه ایجاد تحول در فضای کسبوکار و با توجه به ناکارآمدی، پایین بودن بهره‌وری، سودمحوری و نادیده انگاشتن ارزش‌های اصیل انسانی در فضای کسبوکارها، ما «خانه امکان» را ساختیم تا فضایی باشد برای خلق گفتمانی که در آن کسبوکارها منشأ تأثیرات مثبت اجتماعی و محیط زیستی باشند. بستر این تحول در خانه امکان مدل کسبوکارهای اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی است که در آن ضمن در نظر داشتن تأثیرات اجتماعی و محیط زیستی، سودآوری سازمان‌ها نیز در این میان لحاظ می‌شود. یعنی منافع کسبوکار و اجتماع به شکل هم‌زمان مدنظر قرار می‌گیرد؛ چیزی که کمتر ادبیات سنتی اقتصاد موردتوجه است.
خب با توجه به این توضیحات، چه فعالیت‌هایی در این خانه انجام می‌شود و کسبوکارها چه خدماتی را دریافت می‌کنند؟
ما با هدف ترویج و ترفیع کسبوکار اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی فعالیت‌های مختلفی را برای خود تعریف کرده‌ایم از جمله مشاوره و کوچینگ. مسیری در ده مرحله اجرا می‌شود که در نهایت منجر به تدوین مدل کسبوکار اجتماعی و بوم تأثیر اجتماعی خواهد شد. همچنین بازمهندسی یا طراحی دوباره هر آنچه در مدل طراحی‌شده ناکارآمد تشخیص داده می‌شود بخشی از کار ماست، اعم از خدمت تا بسته‌بندی و تغییر فضای داخلی و…
به علاوه در حوزه‌هایی چون ديجيتال ماركتينگ، ارتباطات و حتی معنا و مفهوم خلق‌شده توسط کسبوکار به کسبوکارها کمک می‌کنیم. یعنی با استفاده از روش‌های ارتباطی لازم برای ایجاد تأثیر در هر مجموعه رویکردهای طراحی و اجرای تازه‌ای را پیشنهاد می‌کنیم.
تحقيق و توسعه نیز در این میان بسیار حائز اهمیت است. ما اینجا علاوه بر تهیه گزارش‌های لازم و مستندسازی، بررسی طرح‌های نوآورانه جدید جهت راه‌اندازی کسبوکار پایدار را نیز در زمره وظایف تیم خود قرار داده‌ایم. جدا از همه این‌ها، آموزش یا فلسفه آموزش در خانه امکان با نگاه تحول فرهنگ سازمانی و توانمندسازی افراد شکل گرفته است و تمرکز ما روی مهارت‌های نرم در غالب آموزش‌های مستقیم و غیرمستقیم است.
نوآوری اجتماعی در ایران بسیار جوان است. چگونه می‌توان ترویج و توسعه کسبوکارهای اجتماعی را در ایران تسهیل کرد؟
بله، کسبوکار اجتماعی یک مدل نوین کسبوکار است که با هدف ایجاد تأثیر مثبت بر یک یا چند مسئله اجتماعی – محیط زیستی طراحی می‌شود که علاوه بر تأثیرگذاری در جامعه، به پایداری مالی آن کسبوکار نیز لازم است توجه ویژه‌ای شود. قدم اول برای تسهیل این روند، ترویج گفتمان خلق‌شده این مدل از کسبوکار است که ما در خانه امکان طی فرایند پژوهشی این گفتمان را با نگاهی بینارشته‌ای تدوین کرده‌ایم. همان‌طور که می‌دانید برای فرهنگسازی نیازمند گفتمان و اجماع حول آن گفتمان و بعد ایجاد جنبش و نهایتا جاری شدن آن فرهنگ هستیم. همراهی گروه پیشرو اعم از روشنفکران در حوزه‌های اقتصاد، جامعه‌شناسی، فلسفه و صاحبان رسانه در این مسیر بسیار حائز اهمیت است. ضمن اینکه به افراد متعهد با دغدغه تحول اجتماعی هم نیاز داریم.
چشم‌اندازی که خودتان پیش روی خانه امکان می‌بینید، چیست؟ چه اتفاقاتی قرار است بیفتد؟
خلق بستری كه در آن بنگاه‌های اقتصادی نقش خود را در تحولات مثبت اجتماعی – محیط زیستی پیدا کنند و مسئولیت رشد انسان‌ها را در بستر کسبوکار بپذیرند مهم‌ترین چشم‌انداز ماست.
مأموریت ما در خانه امکان تأسیس واحدهای درون‌سازمانی کارا و مؤثر، تشکیل تیم‌های داخلی و خارجی مشتمل بر افراد متعهد و مجرب در هر زمینه با رویکرد کارآفرینی اجتماعی است. در عین حال مذاکره و عقد قرارداد با شرکای تجاری متخصص و نوآور در کلیه زمینه‌های مرتبط مهم است.
ایجاد بستر ارتباطی قوی با توجه به فناوری‌های نوین جهت شبکه‌سازی بین کارآفرینان اجتماعی و صاحبان کسبوکار برای ترویج فرهنگ کسبوکار اجتماعی و کارآفرینی اجتماعی دیگر موردی است که مدنظر ما قرار دارد. راه‌اندازی پلتفرم امکان به ترتیبی که منتج به جایگاه‌سازی عملکرد کسبوکار اجتماعی از حیث کمی و کیفی شود هم موضوع مهمی است که شایسته توجه است.
ارزش‌های سازمانی شما در این مسیر چه هستند؟
ما پنج ارزش سازمانی را برای خود تعریف کرده‌ایم و با آ‌ن‌ها به دنیای اطرافمان نگاه می‌کنیم. اول از همه توجه ما به انسانیت جلب شده است. دیگر اینکه مسئولیت‌پذیری را یک ارزش والا می‌دانیم که باید بیش از همیشه مورد توجه قرار گیرد. خود مقوله کارآفرینی هم مهم است. اجتماع‌گرایی نیز دیگر موردی است که شایسته نگاهی تازه ورای مسائل ایدئولوژیک و سیاسی – فلسفی است. نتیجه‌گرایی هم دیگر موردی است که در روند کاری خانه امکان مورد توجه همه ماست.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/4dhg
