کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
نشست چهاردهم کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری اتاق بازرگانی تهران امروز ۲۴ مردادماه برگزار شد. دستور جلسه این نشست بررسی دغدغههای اکوسیستم اقتصاد دیجیتال کشور با همکاری انجمن تجارت الکترونیک تهران و همچنین ارائه اخبار و رویدادهای جاری حوزه تحول، نوآوری و بهرهوری عنوان شده بود.
فرزین فردیس، عضو هیئت رئيسه اتاق بازرگانی تهران؛ مازیار نوربخش رئيس و رضا قربانی و سعید رسولاف، نواب کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری؛ نیما قاضی، رئيس انجمن تجارت الکترونیک تهران؛ سعید محمدی، همبنیانگذار دیجیکالا؛ مسعود طباطبایی، مدیرعامل دیجیکالا؛ علی کلاهی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران و اشکان آرمندهی مدیرعامل دیوار از جمله افراد حاضر در این نشست بودند.
فعالان اقتصاد دیجیتال برای حاکمیت ناشناخته بودند
سعید محمدی، هم بنیانگذار دیجیکالا در صحبتهای خود در این نشست عنوان کرد: «چندین سال پیش، علی کلاهی که آن زمان عضو هیئتمدیره دیجیکالا بود، این توصیه را به ما میکرد که اینقدر به کار و ایجاد پلتفرم و توسعه و رشدو… نچسبید و بخشی از انرژی خود را برای موضوعات صنفی و ارتباط با حاکمیت و رگولاتور تخصیص دهید. به هر حال او باتجربهتر بود و نکتههایی را میدید که ما نسبت به آن غافل بودیم.»
او ادامه داد: «اگر بخواهم قضاوت عادلانهای درباره خودمان در زمینه کارهای صنفی داشته باشم، در این حوزه یکی از ضعیفترینها بودیم. امروز در کل اکوسیستم اقتصاد دیجیتال کشور موضوع فعالیتهای صنفی مسئلهای در حد یک بحران است. اکوسیستم اقتصاد دیجیتال نسبت به کار منسجم صنفی و ارتباط فعالانه با رگولاتوری و حاکمیت کم کار بوده است.»
سعید محمدی در ادامه دو دلیل برای این اتفاق مطرح کرد؛ اول اینکه با توجه به جدید بودن فضا چه برای فعالان اکوسیستم و چه برای حاکمیت، ابعاد ماجرا مشخص نبود و ایدهای در این زمینه وجود نداشت. نکته دوم اینکه، کسانی که به عنوان کارآفرین در این حوزه فعالیت خود را شروع کردند اغلب ناشناخته بودند و مشخص نبود که چه نگاهی دارند و قرار است چهکاری انجام دهند. به گفته او، این ناشناخته بودن به این که این حوزه تهدید قلمداد شود، دامن میزد.
همبنیانگذار دیجیکالا در ادامه افزود: «فعالان اقتصاد دیجیتال باید به اهمیت این موضوع توجه بیشتری کنند. با شناختهتر شدن این کسبوکارها برای حاکمیت و رگولاتور باید یک دیالوگ و ارتباط تعاملی بهتر را با شنیدن دغدغههای دو طرف ایجاد کنیم و به سمت کار صنفی منسجم برویم. یکی از گرفتاریهای اقتصاد دیجیتال این است که تشکل صنفی منسجم که مشابه آن را در کشورهای توسعهیافته میبینیم، نداریم. امیدواریم که از طریق انجمن تجارت الکترونیک و ظرفیتهایی که در خود اتاق بازرگانی وجود دارد و تشکلهای دیگر مانند نظام صنفی رایانهای بتوانیم از ظرفیتهای تشکلهای صنفی استفاده کنیم و با درک و توجه بیشتر موضوع ارتباط با حاکمیت، از ظرفیتهای صنف برای حل مسائل خودمان و اکوسیستم استفاده کنیم.»
اتاق برای تولید محتوای علمی انرژی و پول صرف کند؛ باید با برنامه جلو برویم
علی کلاهی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق ایران در این نشست با اشاره به صحبتهای سعید محمدی عنوان کرد: «اصولاً انسان از چیزی که نشناسد میترسد. منهای جنگ با عراق، ما بعد از پایان جنگ کویت و به علت تغییر دکترین امنیتی اسرائيل تحت یک جنگ تمام عیار سرد در منطقه بودیم. ما حاکمیتی داریم که هم از بیرون درگیر یک جنگ سرد است و هم در داخل تنشهایی را دارد پس حتماً سپر دفاعی آن بالا میآید. محمد فاضلی در جایی میگوید اگر حاکمیت احساس کند فعال اقتصادی تهدیدی برای آن ایجاد میکند، او اول قبر شما (فعالان اقتصادی) را میکند چون بیلش بزرگتر و زورش بیشتر است.»
او در ادامه با اشاره به ناشناخته بودن فضا و فعالان اکوسیستم اقتصاد دیجیتال برای حاکمیت گفت: «حاکمیت باید این فضا را میشناخت و ارزشهایی که این فعالیت برای کشور خلق میکند باید خیلی شفاف از اول سنجیده و منتقل میشد. این اتفاق مقداری دیر شروع شده اما باز هم خوب است.»
کلاهی با بیان اینکه در ایران بیشتر کار صنف نق زدن است، مطرح کرد: «کمتر صنفی دیدهام که برنامه مستند و مستدل داشته باشد و آن را روی میز طرف حسابش در وزارتخانهها و… بگذارد. اگر قرار به غر زدن و هیاهو باشد، صنف سنتی این کار را بهتر از ما بلد است. یکی از بحثهایی که در اتاق بازرگانی داریم همین است که اتاق باید مقدار زیادی از انرژی و پولش را بگذارد برای تولید محتوای علمی. پیشنهادم این است که بهجای غر زدن با برنامه جلو برویم.»
فرزین فردیس: در ماجرای انتخاب وزیر پیشنهادی افتضاح بازی کردیم اما شانس آوردیم
فرزین فردیس، عضو هیئت رئیسه اتاق بازرگانی تهران در این نشست عنوان کرد: «ما در صنفمان بلد نیستیم با هم کار کنیم. ما توانستهایم به صورت مقطعی بازیهای هماهنگی با یکدیگر انجام دهیم اما صدها برابر از این، غیر هماهنگ عمل کردهایم.»
او در ادامه با اشاره به تعدد تشکلهایی که با هم نمیتوانند منسجم و همرأی عمل کنند، گفت: «مثال اخیر آن درباره وزیر ارتباطاتی است که قرار بود پیشنهاد دهیم. در این جریان بازی نظام صنفی، بازی اتاق ایران، بازی اتاق تهران و تشکلهای دیگر کجا بود؟ به نظرم افتضاح بازی کردیم و شانس آوردیم که وزیر از میان ۵ گزینه ما، انتخاب شد ولی یکی از ضعیفترین کارگروهها، کارگروه مرتبط با وزارت ارتباطات بود چون هر کدام از صنفها بازی خودشان را کردند.
اکوسیستم نوآوری موافق فیلترینگ نیست
رضا قربانی، نائبرئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری اتاق بازرگانی تهران در این نشست گفت: «رویکرد ما در کمیسیون این بوده که ارتباطمان را با همه فعالان صنفی به شکلی قوی به پیش ببریم. چند روز پیش خدمت ستار هاشمی بودم؛ بچههای راهکار کار بزرگی انجام داده بودند و فردای پیروزی آقای پزشکیان با ۱۵۰ نفر از فعالان اکوسیستم صحبت کردند و خواستههایشان را از دولت جدید پرسیده بودند. اولین خواسته فعالان اکوسیستم دسترسی به اینترنت آزاد بود. وقتی این موضوع را به آقای هاشمی گفتم ایشان مطرح کردند که آیا مطمئن هستید اینطور است و مثلاً مدیرعامل آپارات موافق است که یوتیوب رفع فیلتر شود؟»
قربانی ادامه داد: «فردای آن روز شهاب خدابخش مدیرعامل کافهبازار یادداشتی نوشت که گوگلپلی را رفع فیلتر کنید و یک روز بعدش شکوری مقدم، مدیرعامل آپارات هم متن بلندی در توییتر منتشر کرد که یوتیوب را رفع فیتلر کنید. من خیلی از جاهایی که رفتم، افراد در حاکمیت بهطور واضحی از اصناف نقل قول میآورند که موافق طرح صیانت و فیلترینگ و … هستند. اینها واقعیتهایی است که وجود دارد. در ماجرای اخیر خوشحال شدم که برخی از دوستان آمدند و بهطور واضح گفتند کسی در اکوسیستم نوآوری نیست که موافق فیتلر یوتیوب و گوگلپلی باشد.»
او در صحبتهایش ضمن بیان اهمیت گوگلپلی برای صنعت بازی مطرح کرد: «در حال حاضر خواستههای ما این شده که جایی مانند گوگلپلی رفع فیتلر شود؛ ببینید سطح خواستههای ما چهاندازه پایین آمده است. حالا آقای زارعپور در حال رفتن هستند و امیدواریم که آقای هاشمی متفاوت باشند اما آقای زارعپور در جلسهای که با ایشان داشتیم با عتاب به ما گفت شما خجالت نمیکشید که جلوی من از پلتفرم آمریکایی دفاع میکنید؟»
چهار آفت برای تشکلها
مازیار نوربخش، رئيس کمیسیون تحول، نوآوری و بهرهوری ضمن تبریک روز ملی تشکلها، درباره آفتهایی که تشکلها را تهدید میکند، گفت: «آفت اول تشکلهاییاند که همیشه مخالف دولتها هستند و تبدیل به اپوزیسیونی میشوند که هیچوقت موفق نمیشود. چنین تشکلی شاید میان اعضای خود وجههای بهدست بیاورد اما نمیتواند امتیاز لازم را از دولتها بگیرد.»
او ادامه داد: «رویکرد دیگر، تشکلهایی هستند که صرفاً به اعضایشان سرویس میدهند اما با دولت کاری ندارند. این تشکلها هم شبیه شرکتی هستند که پولی از اعضایش میگیرد و در ازای آن سرویسی به آنها ارائه میدهد. این مدل هم کاربردی ندارد و یک آفت است. یک رویکرد دیگر این است که تشکلها در راستای حرکت دولتها حرکت میکنند و بهنحوی تبدیل به ایجنت یا دفتری از دولت میشوند که دستورات آن را انجام میدهد. این بدترین نوع آفتی است که یک تشکل میتواند داشته باشد.»
به گفته او، شکل دیگری از تشکل هم وجود دارد که نه به اعضا کار دارد و نه به دولت و فقط محلی برای گردهمایی و گعده است و کاربردی ندارد.
نوربخش تأکید کرد: «ما نیاز به تعادل میان موضوعاتی داریم که تشکلها برای آن شکل میگیرند. تشکلها نه باید در مقابل دولتها قرار بگیرند و نه تبدیل به ایجنت آن شوند بلکه باید در این میان تعادل را نگه دارند. اگر هر تشکلی بتواند به این نقش دست پیدا کند میتواند بسیار اثربخش باشد.»
او در بخش دیگری از صحبتهای خود عنوان کرد: «ما در این دوره از کمیسیون تحول و با توجه به اتفاقاتی که در هیئتمدیره اتاق تهران افتاده، سعی کردهایم تعامل خوبی را با انجمنها داشته باشیم. این نشست دومین یا سومین نشست مشترک ما با انجمن تجارت الکترونیک است و رفتار ما نشان داده که دوست داریم تعامل خوبی با تک تک تشکلها و انجمنها داشته باشیم تا با کمک هم بتوانیم موضوعات را پیش ببریم.»
رونق فعالیتهای صنفی در دو ماه اخیر
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیک در این نشست عنوان کرد: «در یکی دو ماه اخیر وارد دوره جدیدی از ترکیب دولت و حاکمیت شدهایم. تغییرات زیادی داشتهایم و این موضوع در فعالیتهای انجمن هم تأثیر داشت. تغییر در دولت باعث ایجاد خرده امیدهایی شده و شاهد رونق گرفتن فعالیتهای صنفی هستیم.»
او همچنین تأکید کرد: «در انجمن کمیسیونهای جدیدی در حال شکلگیری و کمیسیونهایی که کمتر فعالیت داشتند در حال جمع شدن هستند.»
ارتباط و شناخت ما محدود به اکوسیستم بوده است
مسعود طباطبایی، مدیرعامل دیجیکالا در این نشست عنوان کرد: «ما فعالان حوزه تجارت الکترونیک آنطور که باید خود را معرفی نکردهایم. ما یک اکوسیستم داریم که در آن یکدیگر را میشناسیم و با هم ارتباط داریم اما این موضوع به همین اکوسیستم محدود مانده است. الان وقت آن رسیده کاری کنیم که بقیه اصناف هم بیایند در این اکوسیستم سرمایهگذاری کنند و وارد آن شوند.»
حاکمیت بخش خصوصی را نمیشناسد
اشکان آرمندهی، مدیرعامل دیوار در بخشی از صحبتهای خود در این نشست عنوان کرد: «ما یکی از مسائل اصلیمان این است که حاکمیت بخش خصوصی را نهتنها نمیشناسد بلکه آن را موجود عجیبوغریبی تصور میکند و دوست ندارد درگیر مسائل شود.»
او همچنین در بخش دیگری از صحبتهای خود بر لزوم شناخت حاکمیت از فضای اقتصاد دیجیتال تأکید کرد و گفت: «من وقتی به دادسرای جرائم رایانهای میروم مسائلم خیلی راحتتر حل میشود تا دادگاهها و دادسراهای غیرتخصصی.»
نقش اقتصاد دیجیتال در حل ابرچالشها
فرشید گلزاده، مدیرعامل گلدایران در این نشست با اشاره به اینکه دولت آبستن تغییرات زیادی در ماههای پیش روست، عنوان کرد: «در چند هفته گذشته با عیان شدن برخی از ابرچالشهای ایران که مردم و حاکمیت را درگیر خود کرده (مانند ناتراز بودن انرژی، بحث محیط زیست و بحران نقدینگی در بنگاههای اقتصادی و صنعت و طیف گستردهای از مسائل دیگر)، شاید این سؤال پیش روی اکوسیستم اقتصاد دیجیتال باشد که نقشش در حل کردن این ابرچالشها به چه شکل است یا اینکه دولت چگونه میتواند برای اینکه بر این بحرانها فائق آید دیدگاه خود را اصلاح و از ظرفیت اقتصاد دیجیتال استفاده کند؟»
ارزش خبری گزارش تشکلها بیشتر از گزارش شرکتهاست
مهرک محمودی، سردبیر پیوست در این نششت عنوان کرد: «اگر تشکلها از ابزار رسانه استفاده نمیکردند نمیتوانستند صدایشان را به حاکمیت برسانند. اگر تشکلها درست از رسانهها استفاده کنند، پرسشگری و مطالبهگری کنار هم قرار میگیرند. یک تشکل چون از دل صنف میآيد و چندصدایی است، گزارشی که تهیه میکند برای رسانه ارزش خبری بیشتری دارد تا گزارشی که صرفاً یک شرکت آن را تهیه کرده است.»
مجتبی توانگر، نماینده سابق مجلس نیز در این نشست گفت: «در همه دنیا اقتصاد دیجیتال، اقتصادی است که میخواهد چهارچوبها را تغییر دهد که به زعم رگولاتور با قوانین مطابقت ندارد.»
او ادامه داد: «در همه دنیا دغدغه حاکمیت بر فضای مجازی وجود دارد اما چگونگی آن مهم است. اکوسیستم باید صدای خود را به گوش حاکمیت برساند.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/391d