کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
هفته گذشته که تولد بیست سالگی پارک فناوری پردیس بود، موجب شد بخشهایی از عملکرد این پارک را زیر ذرهبین ببریم و به همین منظور با فعالانی که پیشتر در این پارک حضور داشتند و اکنون نیز مسئولیتهایی در آن دارند، گفتوگو کنیم تا ببینیم آیا همانطور که سمت مدیران پارک میگویند، حضور شرکتها در پارک به نفع آنهاست یا بهتر است مجموعه خود را در خارج از پارک فناوری پردیس بنا کنند.
پارک فناوری پردیس از سال ۱۳۸۰ فعالیت خود را آغاز کرده و پس از گذشت دو دهه به بزرگترین پارک فناوری کشور تبدیل شده است. هدف از ایجاد این پارک در اختیار قرار دادن فضایی برای فعالیت شرکتهای دانشبنیان و نوآور است و در حال حاضر ۱۰۵ شتابدهنده و فضای کار اشتراکی، ۱۷۰ استارتاپ و ۹۴ شرکت نوپا در آن مستقر هستند.
حضور در پارک؛ آری یا خیر؟
شایان شلیله، بنیانگذار جشنواره وب و موبایل که سالهای بسیاری در اکوسیستم استارتاپی کشور فعالیت کرده است، در خصوص تأثیر پارک بر اکوسیستم فناوری و نوآوری کشور میگوید: «پارک فناوری پردیس نسبت به خیلی از فضاها و سازمانهای دیگر فضای مفیدتری است و یکی از دلایل آن هم تغییرات کم مدیریتی در سالهای اخیر بوده است. اگر مدیران پارک با آمدن یک دولت میآمدند و با رفتن آن دولت هم عوض میشدند، مطمئنا جایگاه امروز را نداشت و تصمیمات سالهای پیش که امروز اجرایی شدهاند، بینتیجه میماند.»
شلیله معتقد است فضای پارک به دلیل اینکه دولتی نیست سالمتر مانده است و شوآف کمتری دارد. این فعال اکوسیستم نوآوری میگوید: «پارک پردیس در سالهای اول خیلی متفاوت بود و مثلا تا قبل از سال ۹۰ بیشتر فعالیتهای آن روی شرکتهای سختافزاری بود و تقریبا از سال ۹۰ روی موج شکلگیری استارتاپها سوار شد و تعدادی شتابدهنده و مراکز کار اشتراکی ایجاد کرد که استارتاپها و شرکتهای کوچک در آن پدید آمدند.»
شرکت منظومهنگاران که به گفته مدیرعامل این شرکت یعنی حمیدرضا اعتدالمهر، سال ۹۴ یا ۹۵ وارد پارک فناوری پردیس شده است، خیلی خاطره خوشی از حضور خود در این پارک ندارد. اعتدالمهر میگوید مهمترین دلیلی که این شرکت نتوانسته در پارک دوام بیاورد، این بوده که ساختار پارک برای شرکتهایی طراحی شده است که نوپا هستند یا اینکه میتوانند با سیاستهای داخلی پارک هماهنگ شوند.
اعتدالمهر همچنین میگوید شرکت منظومهنگاران برای حضور در پارک پردیس کاملا جدی بود و بر اساس سیاستهای پارک، تمام مراحل اداری را انجام داد. اعتدالمهر میگوید: «یکی از شروط پارک این بود که هنگام تغییر مکان دفتر، آدرس را هم باید تغییر دهیم و این یعنی باید شماره ثبت شرکت را عوض میکردیم. برای عوض شدن شماره ثبت میبایست کد بیمه خود را هم تغییر دهید و به همین دلیل پرونده مالیاتی ما باید به مکان جدید یعنی پارک فناوری پردیس منتقل میشد.»
او میگوید بر اساس خواستههای پارک تمام این کارها را انجام دادند اما پس از ورود به پارک متوجه شدند که اشتباه بزرگی مرتکب شدهاند. اعتدالمهر اضافه میکند: «برداشت ما این بود که با ورود یک شرکت جدید به پارک از آنها استقبال میشود و مشاوران و کارشناسان مختلف طرح شرکتهای نوورود را بررسی میکنند و به آنها ایده میدهند اما در واقعیت هیچ خبری نبود.»
او میگوید زمانی که شرکت منظومهنگاران طرح جدید خود را که نوعی نوآوری در حوزه وبنویسی محسوب میشد به متولیان امر در پارک ارائه داد، با سنگاندازیهایی مواجه شد که به نظرش عجیب بود. مدیرعامل شرکت منظومهسازان میگوید: «ایرادهایی که به طرح ما وارد کردند اصلا قابل توجیه نبود و پس از آن ما با راهنمایی یکی از اعضای پارک طرح توجیهی نوشتیم و ارائه دادیم، اما هیچوقت به درخواست ما پاسخ داده نشد. یک سال از زمان کاری ما در پارک تلف شد و در نهایت هم به تهران برگشتیم.»
اعتدالمهر اعتقاد دارد پارک فناوری پردیس به درد شرکتهایی میخورد که میتوانند با سیاستهای پارک کنار بیایند و شرکتهایی که هدف مستقل خود را دارند و خارج از برنامه و قانون پارک عمل میکنند، خیلی موفق نمیشوند.
محسن پیلاننژاد، مدیرکل دفتر برنامهریزی و امور اقتصادی پارک فناوری پردیس این ادعا را رد میکند و درباره حضور شرکتهای بزرگ در پارک میگوید: «در حال حاضر شرکتهای بزرگی مانند فناپ در پارک هستند که سالهاست در این مجموعه فعالیت میکنند یا شرکتهایی دارویی و پزشکی داریم که قریب به ۱۰ سال است تولیدات و خدمات خود را ارائه میدهند. بنابراین مشکل هر شرکت بهتر است که به صورت موردی پیگیری شود و نمیشود از اتفاقی که برای یک شرکت افتاده است، نتیجهگیری کلی کرد و عملکرد پارک را زیر سؤال برد.»
بیمه گران و دست پارک کوتاه
حق بیمه از موضوعاتی است که شرکتهای حاضر در پارک با آن دستوپنجه نرم میکنند. شلیله میگوید در نظر گرفتن حق بیمه برای افراد اقدام خوبی است اما مبلغ آن نسبت به میزان حقوق کارمندان شرکتها بالاست و بهتر است تخفیفهایی در نظر گرفته شود.
حمیدرضا اعتدالمهر اما میگوید زمانی که شرکت منظومهنگاران در پارک حضور داشت، مبلغی به عنوان بیمه از حقوقها کسر نمیشد، آن هم به این دلیل که قرار نبود در دوران بازنشستگی بیمهای به فرد تعلق بگیرد. اعتدالمهر میگوید: «مبلغ دقیق آن خاطرم نیست اما فکر میکنم ۳ درصد از حقوق افراد باید برای حق بیمه کسر میشد که آن زمان این مبلغ را کسر نمیکردند. بعدا متوجه شدیم که این مبلغی که کسر نمیشود، قرار هم نیست در دوران بازنشستگی لحاظ شود.»
محسن پیلاننژاد در پاسخ به این اظهارات میگوید مسئله بیمه هیچ نسبتی با پارک فناوری پردیس ندارد و سازمان تأمین اجتماعی تمام سیاستها را اعمال میکند. پیلاننژاد میافزاید: «حق بیمه برای هرکسی متناسب با شرایط خودش است و پارک صرفا وظیفه معرفی بیمهای شرکتها را به سازمان تأمین اجتماعی را برعهده دارد و آن را پیگیری میکند. پارک هیچگونه دخل و تصرفی در مسئله بیمه شرکتها و نیروهای آنها ندارد.»
معافیت مالیاتی برای داخل پارک است، نه دفترهای بیرون
معافیتهای مالیاتی هم از مباحثی است که در گفتوگو با این فعالان اکوسیسم فناوری و نوآوری کشور مطرح شده است. به نظر آنها معافیتهای مالیاتی راهحل خوبی برای تسهیل مسیر استارتاپهاست. شایان شلیله میگوید: «پارک باید بتواند راهکارهایی بدهد که استارتاپها و شرکتهای نوپا پذیرش راحتتری داشته باشند. یکی از این راهکارها بحث معافیت مالیاتی است.»
اعتدالمهر هم با این نظر موافق است و میگوید: «اگر همانطور که پارک در قانون خود گفته است، بحث معافیت مالیاتی را اجرا کند، استارتاپهای بیشتری میتوانند به مجموعه اضافه شوند.»
مدیرکل دفتر برنامهریزی و امروز اقتصادی پارک فناوری پردیس اما میگوید که معافیتهای مالیاتی صرفا برای فعالیتهای تولیدی در محدوده پارک است و اگر شرکتی در خارج از پارک تولید انبوه داشته باشد، این معافیت مالیاتی برای آن شرکت لحاظ نمیشود.
بیست کیلومتر رفت، بیست تا برگشت
رفتوآمد به پارک آن هم با بیست کیلومتر فاصله از مرز شهر تهران هم موضوع مهمی برای کارکنان پارک و شرکتهای حاضر در آن است. حمیدرضا اعتدالمهر مدیرعامل شرکت منظومهنگاران معتقد است که آبوهوا و البته آرامشی که در پارک وجود دارد برای بالا رفتن بازدهی نیروها بسیار خوب است اما بهصورت کلی این هزینه زمان زیادی را از افراد میگیرد. اعتدالمهر میگوید: «شرکتهایی که صرفا کار اداری دارند و تجهیزات زیرساختی آنها در پارک نیست، بهتر است که دفتر خود را در تهران یا هرجایی که هستند نگه دارند و زمان خود را ذخیره کنند.»
محسن پیلاننژاد، مدیرکل دفتر برنامهریزی و امروز اقتصادی پارک فناوری پردیس اما میگوید که اتمسفری که حضور شرکتها در کنار یکدیگر ایجاد میکنند بسیار مهم است و ضمن اشاره به حضور سرویسهای متعدد رفتوبرگشت برای جابهجایی کارکنان، درباره مشکلات رفتوآمدی بیان میکند: «از همان ابتدا در دهه ۷۰ که طرح پارک پردیس داده شد، برنامه ایجاد زیرساخت برای رفتوآمد زیرزمینی مانند مترو هم مطرح شده بود اما تاکنون این امر محقق نشده است تا اینکه تیرماه امسال کلنگ آن به زمین خورد و تا پنج سال آینده شاهد حضور ایستگاههای مترو جهت تسهیل در رفتوآمد کارکنان خواهیم بود.»
پیلاننژاد همچنین حضور شرکتها در پارک را از جنبه صرفه اقتصادی مثبت میبیند و میگوید: «هزینههایی که شرکتها برای در اختیار داشتن مکانهایی که در آن مشغول هستند میپردازند نسبت به هزینههای یک شرکت واقعدر تهران بسیار کمتر است و حتی در مباحث آب و گاز و برق هم امتیاز اقتصادی دارند.»
تکدفتره بودن یا دو دفتر داشتن؟
شرکتهایی را که در پارک فناوری پردیس حضور دارند شاید بشود در یک دستهبندی به تکدفتره و دودفتره بودن تقسیم کرد. حمیدرضا اعتدالمهر، بنیانگذار شرکت منظومهنگاران میگوید که توصیه او به شرکتهایی که کار تولیدی ندارند و تجهیزات خاصی هم در پارک به کارشان نمیآید این است که وارد مجموعه نشوند.
اعتدالمهر همچنین میگوید که علت اصلی مخالفت او با ورود شرکتها به پارک اذیت شدنهای بسیار زیادی است که با گذشت پنج سال تا همین الان با آنها دستوپنجه نرم میکند و درگیر مشکلات قضایی با سازمان تامین اجتماعی در دیوان عالی محاسبات اداری است. او میگوید: «حضور در پارک بهدرد شرکتهایی میخورد که هم در برابر سیاستهای پارک انعطافپذیری دارند و هم بهفکر واردات کالا هستند چرا که پارک جزو مناطق آزاد است و مناطق آزاد هم معافیت گمرکی دارند. پس شرکتی که میخواهد صرفا طرح خود را جلو ببرد و تولید خود را داشته باشد خیلی لزومی ندارد وارد پارک شود و موانع خود را زیاد کند.»
شایان شلیله بنیانگذار جشنواره وب و موبایل البته با دو دفتره بودن شرکتها مخالفتی ندارد و پیشنهاداتی میدهد که برای این دسته از شرکتها تسهیلگر باشد: «بهنظر من شرکتهایی که تکدفتره هستند امتیاز معافیتهای مالیاتی دارند و فقط حق بیمه است که به آنها فشار وارد میکند اما شرکتهای دو دفتره برای دفتر خود در خارج از پارک، معافیتهای مالیاتی ندارند و البته حق بیمه را هم باید پرداخت کنند. بنابراین بهتر است که این تسهیلات معافیت مالیاتی و کم شدن حق بیمه به شرکتها داده شود تا شرکتهای دو دفتره هزینههای زیادی متحمل نشوند.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/7bfd
