ترانه احمددوست، کارنگ – زمانی همه غول‌های فناوری ایالات متحده در چین حضور داشتند، حتی فیس بوک. امروزه حضور پررنگ اپل در این کشور به شکل فزاینده‌ای به چشم می‌آید. هفته گذشته مایکروسافت که هنوز در چین فعالیت می‌کند، اعلام کرد شبکه اجتماعی خود، لینکدین را در آنجا تعطیل می‌کند. این شرکت گفت که پیروی از دولت چین بسیار چالش‌برانگیز شده است و به این وضعیت پایان خواهد داد.
اپل نیز با مشکلات سانسور در این کشور درگیر است. بی‌بی‌سی هفته گذشته گزارش داد که دو اپلیکیشن مذهبی محبوب از اپ‌استور اپل حذف شده‌اند. بعدا مشخص شد که این اتفاق برای اودیبل متعلق به آمازون و برنامه یاهو فایننس نیز افتاده است. اپل سنسورشیپ، گروهی که بر اپ‌استور نظارت می‌کند، می‌گوید شاهد افزایش برنامه‌هایی بوده‌اند که در این ماه حذف شده‌اند.
آنجا چه خبر است؟
مطلع شدن از آنچه پشت درهای بسته پکن اتفاق می‌افتد، بسیار سخت است. با این حال درگیری اپل و مایکروسافت در نبردی داخلی بین مقامات و صنعت فناوری چین قابل مشاهده است.
چین غول‌های فناوری بزرگ خود را دارد، مانند تنسنت، علی‌بابا و هواوی که شرکت‌های بزرگ جهانی هستند. اما دولت چین نگران قدرتی است که آن‌ها در اختیار دارند. در ماه آوریل علی‌بابا پس از اینکه تحقیقات نشان داد از موقعیت غالب خود در بازار سوءاستفاده کرده است، جریمه 8/2 میلیارد دلاری را پذیرفت. در ماه اوت دولت چین از یک برنامه پنج ساله پرده‌برداری کرد که به تشریح مقررات سختگیرانه‌تر اقتصاد فناوری می‌پرداخت و بیت‌کوین را سرکوب کرد. شرکت‌های آمریکایی نیز از سرکوب بزرگ فناوری در امان نمانده‌اند.
جیمز گریفیث، نویسنده کتاب فایروال بزرگ چین، می‌گوید: «سرکوب نشان می‌دهد که هم اپل و هم مایکروسافت به‌خوبی آگاه هستند که موقعیت آن‌ها در مقایسه با سال‌های اخیر ضعیف‌تر شده است. آن‌ها می‌دانند که باید بادقت قدم بردارند.»
به نظر می‌رسد ضربه آخر برای مایکروسافت، قانونی است که از اول نوامبر اجرایی خواهد شد؛ قانون حفاظت از اطلاعات شخصی (PIPL) که شرکت را ملزم به رعایت مقررات بیشتری می‌کند. مایکروسافت در بیانیه‌ای به آن اشاره می‌کند و در توضیح تصمیم خود برای پایان دادن به فعالیت لینکدین در این کشور می‌گوید: «ما در چین با یک محیط عملیاتی چالش‌برانگیز و الزامات انطباق بیشتر مواجه هستیم.»
گراهام وبستر، سردبیر پروژه چین دیجیتال در دانشگاه استنفورد، گفت: «من فکر می‌کنم آن‌ها به این نتیجه رسیدند که ارزشش را ندارد.» آقای وبستر تصمیم به خداحافظی با لینکدین را به اجرای آتی قانون حفاظت از اطلاعات شخصی مرتبط می‌داند.
اما اپل در چین اولویت‌های متفاوتی نسبت به مایکروسافت دارد. اپل بیشتر از هر شرکت فناوری آمریکایی دیگری در این کشور درگیر است. در سه ماهه گذشته، اپل نزدیک به 15 میلیارد دلار درآمد در چین و تایوان به دست آورد. زنجیره تأمین جهانی آن نیز به تولید چین بستگی دارد. اپل می‌داند که برای حضور در چین باید طبق قوانین کشور عمل کند، حتی اگر این به معنای سانسور باشد. ممکن است بپرسید چرا اپل در چین فقط سخت‌افزار نمی‌فروشد و اپ‌استور را فراموش نمی‌کند؟ مشکل اینجاست که اپل معتقد است اپ‌استور و آیفون جدایی‌ناپذیر هستند. نمی‌خواهد سابقه‌ای از برنامه‌های بارگذاری جانبی ایجاد کند؛ جایی که مردم بتوانند برنامه‌ها را در آیفون بدون نیاز به اپ‌استور دانلود کنند. یک دلیل آن کاهش قابل توجه درآمد اپل است. بنابراین اگر اپل قصد دارد محصولاتش را در چین بفروشد، فعال نگه داشتن اپ‌استور در آن کشور ضروری تلقی می‌شود. وبستر می‌گوید: «اپل سال‌هاست برنامه‌ها را حذف می‌کند و اساسا اپ‌استور را به هر طریقی سانسور می‌کند.»
اپل پاکسازی اپلیکیشن‌های شب سال نو را در چین اجرا می‌کند. این شرکت به خاطر ذخیره داده‌ها در چین مورد انتقاد قرار گرفت. اما گریفیث استدلال می‌کند که سانسور به‌آرامی در طول حضور و فعالیت اپل در این کشور سخت‌تر شده است. او می‌گوید: «اپل اینجا درگیر معامله‌ای شیطانی شده است. وقتی شروع به موافقت با حذف برنامه‌ها کردید، سانسورها هرگز واقعا متوقف نمی‌شوند.»
شرکت‌های دیگر، نشانه‌ها را زودتر از مایکروسافت دیدند
گوگل در سال 2010 موتور جست‌و‌جوی خود را پس از حمله هکری چینی‌ها از چین حذف کرد. این شرکت گفت که دیگر از سانسور جست‌و‌جوها خوشحال نیست. ربکا فانین، نویسنده کتاب اژدها‌های سیلیکون، بر این باور است که خروج لینکدین، اپل را به یک هدف بزرگ تبدیل کرده است. اما او فکر می‌کند که اپل برای ماندن در چین می‌جنگد. او می‌گوید: «می‌دانید که اپل واقعا یکی از رهبران بازار در چین است… من تصور نمی‌کنم که اپل به این زودی‌ها از چین خارج شود.»
آنچه ما نمی‌دانیم گفت‌و‌گوهایی است که پشت درهای بسته بین اپل و مقامات چینی در جریان است. اپل به‌ندرت در مورد این داستان‌ها اظهار نظر می‌کند و با اشاره به خط مشی حقوق بشری خود به روزنامه‌نگاران می‌گوید از قوانین کشورهایی که در آن‌ها فعالیت دارد پیروی می‌کند، حتی اگر با آن‌ها مخالف باشد. در چین نیز آن‌ها همین کار را انجام داده‌اند. وقتی مقامات واقعا می‌خواهند یک برنامه حذف شود، این اتفاق می‌افتد.
بیگ‌تک دیگر حضور چندانی در چین ندارد. اکنون سؤال این است که چه مقدار مقررات، چه میزان انطباق و چقدر سانسور بیش از حد به حساب می‌آید؟
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/6gqd
