کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، اسپیسایکس، XAI و مالک شرکتهای بورینگ، نورالینک و ایکس، در این انتخابات تمام قد از دونالد ترامپ حمایت کرد و با استفاده از ثروت هنگفت، اپلیکیشن ایکس و نفوذ خود بر نتیجه انتخابات تأثیر زیادی گذاشت. پیروزی دونالد ترامپ هم بر ایلان ماسک و سرمایه او تأثیر زیادی داشته است.
ایلان ماسک با وجود مواضع ترامپ علیه خودروهای الکتریکی و تغییرات اقلیمی که از چند سال پیش باعث خدشهدار شدن رابطه او با ترامپ شده بود، در این دوره از انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده به شکل گستردهای از ترامپ حمایت کرد. ماسک در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ در دو شورای مشورتی حضور داشت، اما در اعتراض به تصمیم ترامپ برای خروج از توافقنامه آبوهوایی پاریس، آنها را ترک کرد.
این گزارش روز ۱۹ آبان در شماره ۱۵۶ کارنگ چاپی منتشر شده است. حالا که شما این گزارش را میخوانید دونالد ترامپ ایلان ماسک و ویوک راماسوامی، بنیانگذار شرکت داروسازی Roivant Sciences و یکی از نامزدهای جمهوریخواهان در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ آمریکا، را بهعنوان رؤسای سازمان «کارآمدی دولت» منصوب کرده است. این انتصاب در میان سیاستمداران و اقتصادانان این نگرانی را برانگیخته است که این دو به عنوان صاحبان کسبوکار خصوصی در این منصب دولتی دچار تعارض منافع شوند.
قول ترامپ به ماسک
ماسک با دارایی بیش از ۲۶۰ میلیارد دلار در این انتخابات بیش از ۱۰۰ میلیون دلار به کمیته طرفداران دونالد ترامپ اهدا کرد و اکنون به تأثیرگذارترین مشاور سیاسی و تجاری رئیسجمهور آمریکا تبدیل شده است. ترامپ در باشگاه اقتصادی نیویورک که در ماه سپتامبر برگزار شد، به ماسک قول داد که او رئیس سازمان جدید «کارآمدی دولت» خواهد شد.
ماسک به این سازمان تأسیس نشده لقب DOGE داد، اسمی مشابه با رمزارز داج؛ این نامگذاری باعث شد قیمت این رمزارز طی ۲۴ساعت بیش از ۶ درصد رشد داشته باشد.
این سمت به مدیرعامل تسلا قدرت ارائه توصیههایی را خواهد داد که «بوروکراسی گسترده فدرالی که آمریکا را بسیار عقب نگه داشته است» را کاهش دهد.
ترامپ در طول سخنرانی پیروزی خود نام بزرگترین حامی خود را فریاد زد و ایلان ماسک را نابغه خواند و افزود: «ما باید از نوابغ خود محافظت کنیم.» او شب قبل از پیروزی نیز گفته بود: «ایلان ستارهای که متولد شده است.»
بسیاری پیشبینی کردهاند که پیش از پایان دوره چهارساله ترامپ، بین این دو نفر درگیری وجود خواهد داشت؛ اما اگر حتی بخشی از برنامههای ایلان ماسک برای DOGE به واقعیت بپیوندد، یکی از مهمترین نمونههایی خواهد بود که یک تاجر به شکل دادن به سیاستها و مقررات حاکم بر کسبوکارش کمک کرده است.
استفاده از روش تسلا برای کاهش هزینههای دولت
درحالیکه ترامپ با وجود چندین ورشکستگی، با برندینگ نام خود بهعنوان یک تاجر موفق به قدرت رسیده است؛ ماسک میتواند ادعا کند که در حوزه کسبوکار موفق بوده است. به گفته جان مک نیل، مدیرعامل سابق تسلا، این به دلیل استفاده از فرمولی است که حول محور نوآوری از طریق تفریق و ساده کردن اساسی مسائل تشکیل شده است.
این فرمول شامل مراحلی است مانند زیر سؤال بردن هر نیاز، حذف هر مرحله تا جای ممکن و خودکارسازی گردش کار. اگر ماسک به سمت وعده داده شده منصوب شود، ما باید رویکرد مشابهی را نسبت به هزینههای دولت انتظار داشته باشیم. بر اساس صحبتهای ترامپ در ماه سپتامبر ایلان ماسک موظف است وضعیت مالی و عملکرد دولت فدرال را به طور کامل بررسی و توصیههایی برای اصلاحات اساسی ارائه دهد.
سهشنبه شب، ماسک در مسیر رفتن به تگزاس برای حضور در کنار دونالد ترامپ و مشاهده نتایج انتخابات، در جت خصوصی خود به صورت زنده و در پرسش و پاسخ آنلاین گفت که به دنبال کاهش اندازه سازمانهای دولتی است.
ماسک میگوید: «مسئولیتهای تکراری زیادی وجود دارد که آژانسهای متعددی برای انجام آنها همپوشانی دارند. افراد زیادی برای دولت کار میکنند که ما فقط باید آنها را به نقشهای سازندهتر در بخش خصوصی انتقال دهیم.»
ماسک خاطرنشان کرد که کاهش کارمندان دولتی به روشی انسانی انجام میشود و این ایده را مطرح کرد که حقوق کارمندان دولت به مدت دو سال درحالیکه آنها به دنبال مشاغل جدید هستند پرداخت شود. او همچنین در مورد محدود کردن بروکراسی صحبت کرد.
او توضیح داد: «ما به مقررات نیاز داریم، اما آنها باید ضروری باشند. قوانین مانند داوران درون زمین هستند، شما نمیخواهید داور نداشته باشید؛ اما دیوانهکننده است که تعداد داوران بیش از بازیکنان باشد.»
تسلا و «قوانین EV»
ایلان ماسک از کمکهای دولتی متعدد در دورههای مختلف برای کسبوکارهای خود استفاده کرده است. اخیراً تسلا از قانون کاهش تورم دولت بایدن سود برده است و صدها میلیارد دلار برای سرمایهگذاری در پروژههای انرژی تجدیدپذیر و خرید خودروهای برقی اعتبار مالیاتی قرار داده است.
تسلا در سال ۲۰۲۴ برای محصولاتی که به سایر خودروسازان میفروشد، بیش از ۲ میلیارد دلار از یارانه هوای پاک آژانس حفاظت از محیط زیست درآمد کسب کرده است.
ترامپ که قبلاً درمورد پایان دادن به احکام EV صحبت کرده بود، حالا باید به قول خود عمل کند. اگر این اتفاق بیفتد خبر خوبی برای ایلان ماسک است؛ زیرا بسیاری از رقبای او با استفاده از یارانههای دولتی تلاش دارند که به او نزدیک شوند. سهام تسلا تا اواسط روز چهارشنبه تقریباً ۱۵ درصد افزایش یافت.
سرعت بخشیدن به مأموریت اسپیسایکس به مریخ
پروژههای اسپیس ایکس ایلان ماسک نیز از پیروزی ترامپ سود خواهند برد. ترامپ در اولین دوره ریاستجمهوری خود تغییرات عمدهای مانند راهاندازی مجدد شورای ملی فضایی برای اولینبار در ۲۴ سال گذشته در سیاست فضایی آمریکا ایجاد کرد.
هرچند هیچ تغییر خاصی در اولویتهای فضایی آمریکا بهویژه برنامه ارسال دوباره انسان به ماه، آرتمیس، مشاهده نمیشود؛ اما برنامههای حزب جمهوریخواه در سال ۲۰۲۴ درباره نقش آمریکا در صنعت فضا که یک صنعت کلیدی در حال ظهور است، شامل یک پاراگراف واضح و مختصر بود: «این کشور فضانوردان را به ماه و بعد به مریخ خواهد فرستاد.»
صحبتهای ترامپ درمورد کاوشهای فضایی به طور قابلتوجهی در هفتههای اخیر افزایش پیدا کرده است. او در رالی ۲۴ اکتبر خود به مأموریتهای خدمه اسپیسایکس اشاره کرد و گفت: «ما فضانوردهای آمریکایی را به مریخ خواهیم فرستاد. ممنون، ایلان. برو و سفینه فضایی را به راه بینداز، ایلان.» او همچنین در سخنرانی جداگانهای گفت: «پیش از پایان دوره خدمتم به مریخ میرسیم.»
بر اساس برنامهریزی اسپیسایکس مأموریت بعدی انتقال به مریخ سال ۲۰۲۶ است؛ بنابراین یک مأموریت دیگر قبل از پایان دوره دوم ترامپ انجام میشود.
با توجه به زمانی که ماسک و ترامپ در مبارزات انتخاباتی با هم سپری کردند، احتمالاً تصادفی نیست که خود ماسک آخرین برنامه زمانی اسپیسایکس را تنظیم کرده باشد: «اولین مریخپیماها تا ۲ سال دیگر پرتاب خواهند شد و اگر این فرودها بهخوبی انجام شوند، اولین پروازهای همراه با انسان به مریخ تا ۴ سال دیگر صورت میگیرد.»
تحقق این جدول زمانی نیازمند تغییراتی در سازمان هوانوردی فدرال، تنظیمگر پرتابهای تجاری در آمریکا است. در همین راستا ایلان ماسک جنگ رسانهای علیه ناتوانی FAA در همگام شدن با سرعت نوآوری به راه انداخت. ممکن است همین تأخیرهای سازمان هوانوردی هدف اصلی وزارت کارایی دولت باشد.
البته ماسک تنها میلیاردر علاقهمند به فضا نیست که در تلاش است تا با رئیسجمهور آمریکا ارتباط برقرار کند. جف بزوس صاحب بلواورجین هم در ماه اکتبر به استقبال ترامپ رفت و همزمان با این اتفاق، واشنگتنپست که متعلق به جف بزوس است، برای اولینبار در تاریخ این روزنامه اعلام کرد که از هیچ نامزد انتخاباتیای حمایت نمیکند.
ایکس و هوش مصنوعی ایکس
هرچند ایلان ماسک، صاحب شبکه اجتماعی ایکس، از قبل پیشبینیهایی از تأثیر پیروزی ترامپ بر ایکس و شرکت در حال رشد هوش مصنوعی این شبکه اجتماعی کرده است؛ اما هنوز این تأثیرات واضح نیست.
از زمان ورود ماسک به مدیریت این پلتفرم بیش از ۲۰۰ تبلیغکننده از جمله اپل، دیزنی، آیبیام، پارامونت و سونی تبلیغات خود را در این شبکه اجتماعی متوقف کردهاند. ماسک انتظار دارد که با ورود ترامپ به کاخ سفید اوضاع تغییر کند.
بر اساس نظرسنجی شرکت تحقیقات بازار کنتار، ۲۶ درصد از بازاریابان قصد دارند که تبلیغات خود را در ایکس کاهش دهند؛ زیرا نگراناند تا محتوای این پلتفرم به تصویر برند آنها آسیب بزند. با این حال ماسک در پادکستی عنوان کرده است: «اگر ترامپ پیروز شود، احتمالاً بیشتر تحریمها لغو خواهند شد.»
علاوه بر اینها ایکس تحت تحقیقات قضایی چندین سازمان از جمله کمیسیون تجارت است که رویکرد این پلتفرم در خصوص حریم خصوصی را بررسی میکند. ماسک در طول این سالها با سازمان بورس و اوراق بهادار هم درگیر شده است. سال گذشته، این سازمان به علت خرید سهام توییتر و افشای سرمایهگذاریاش از ماسک شکایت کرد.
در همین حال متخصصین پیشبینی میکنند که ترامپ رویکرد نظارتی ملایمی نسبت به هوش مصنوعی اتخاذ و بهجای تصویب قوانین جدید بر قوانین موجود تکیه کند. به همین دلیل شرکت هوش مصنوعی ماسک از این اتفاق سود خواهد برد. البته افرادی معتقدند که بیشتر تأثیر را سیاستهای تجاری بر هوش مصنوعی میگذارند. ترامپ تعرفه ۱۰ درصدی بر تمامی کالاهای وارداتی و ۶۰ درصدی بر محصولات ساخت چین پیشنهاد کرده است که میتواند تأثیر اقتصادی مهمی بر بخش هوش مصنوعی داشته باشد.