کریپتو ریال و هزارتوی تحریم‌ها

یادداشتی از مدیرعامل هلدینگ نیک‌اندیش/ پروژه رمزریال بانک مرکزی یکی از پربحث‌ترین پروژه‌هایی است که از ابتدای سال جدید تاکنون مطرح بوده است. هرچه بانک مرکزی در مسیر عملیاتی این پروژه بیشتر پیش می‌رود، انتقادات و واکنش‌ها نسبت به آن از سوی فعالان حوزه فناوری‌های مالی بیشتر می‌شود. مهم‌ترین ریشه این مسئله را نیز می‌توان در نبود شفافیت و از آن مهم‌تر عدم انتشار وایت‌پیپر این پروژه دانست. هرچند قدم‌هایی در این خصوص در حال برداشته‌شدن است، اما انتظارات فعالان این حوزه بیش از این بوده است.

در وهله اول بهتر است نگاهی به تجربه جهانی داشته باشیم. با ظهور رمزارزها و غیرمتمرکز بودن آنها، بسیاری از بانک‌های مرکزی در جهان به این فکر افتادند که به‌نوعی بر این پدیده نوظهور کنترلی داشته باشند. در واقع کریپتو ملی هم تلاشی از سوی بانک‌های مرکزی است تا بتوانند جریان کریپتوکارنسی را کنترل و نقشی برای خود پیدا کنند. در کشور چین این برنامه با پیشرفت قابل ملاحظه‌ای همراه بوده و شنیده‌ام که حتی در پمپ‌بنزین‌ها نیز از این ابزار پرداخت استفاده می‌شود.

این نکته را باید در نظر بگیریم که هر کشوری مناسبات و اقتضائات خاص خودش را دارد و کشوری مثل ما که اکنون تحریم است، شرایط بسیار خاصی دارد؛ بنابراین ما باید نسخه خاص خود را داشته باشیم. آخرین صحبت‌هایی که از سوی بانک مرکزی ایران در این زمینه انجام شده، به سخنان آقای محرمیان، معاون بانک مرکزی بازمی‌گردد که اعلام کردند رمزریال در حال راه‌اندازی است و بانک مرکزی به‌عنوان واسط عمل می‌کند و پشتوانه این ابزار مالی هم اسکناس است.

تاکنون در همین حد توضیحات ارائه شده است. رئیس‌کل بانک مرکزی نیز اعلام کرده که مردم اسکناس تحویل بانک می‌دهند و در ازای آن رمزریال یا همان ریال دیجیتال دریافت می‌کنند. بانک مرکزی قرار است در حوزه کریپتوریال خودش روبه‌روی مردم باشد و ارائه این خدمات را به سایر بانک‌ها واگذار نخواهد کرد. این نکته مهمی است.

به عقیده من عمیق‌شدن بازارهای صرافی داخلی می‌تواند به اقتصاد ما کمک کند. یعنی هر چقدر که ما مردم را تشویق کنیم که دارایی‌های دیجیتال خود را در صرافی‌های ایرانی انباشت کنند، بسیار مثبت است؛ چراکه از این منظر داده‌های مردم بسیار امن خواهد بود و دشمنان به‌سختی می‌توانند رد نقل‌وانتقال‌های ما را شناسایی کنند.

ماهیت کریپتوریال به‌طور کامل هنوز آشکار نشده است. به عبارت دیگر هنوز توضیح کامل و واضحی از سوی رگولاتور در این زمینه نداریم، ولی از صحبت‌هایی که تاکنون شنیده شده، می‌توان فهمید که پیاده‌سازی آن به ‌لحاظ فنی پیچیدگی خاصی ندارد و مهم این است که بانک مرکزی از نظر ماهیتی به‌طور دقیق پروژه را توضیح دهد.

آیا ویژگی ضدتورمی را می‌توان در این پروژه رعایت کرد؟ به‌عنوان مثال ۲۱ میلیون بیت‌کوین می‌توان تولید کرد و تاکنون ۱۹ میلیون آن تولید شده است؛ بنابراین این سقف می‌تواند ویژگی ضدتورمی را رعایت کند. البته مقایسه بیت‌کوین با کریپتوریال مقایسه درستی نیست و صرفاً برای اینکه درک مشترکی وجود داشته باشد، این مثال را عنوان کردم. تتر هم به شکل فیات است، اما به مقداری که وارد بازار می‌شود، از پشتوانه دلار برخوردار است.

ما باید مردم را به انباشت سرمایه خود در صرافی‌های داخلی تشویق کنیم و مهم‌تر از آن، بتوانیم امنیت این دارایی‌ها را نیز تضمین کنیم. همچنین در نظر داشته باشید در حال حاضر مسئله تحریم و مسدودشدن کیف پول مطرح است و بحث منافع ملی مهم است. به همین دلیل هر چقدر بتوانیم به بزرگ‌شدن و عمیق‌شدن صرافی‌های داخلی کمک کنیم، منافع مردم بهتر تأمین می‌شود.

بانک‌های مرکزی تلاش می‌کنند به نحوی کریپتوکارنسی را کنترل کنند، اما باید دید در آینده آیا پروژه رمزریال می‌تواند موفق شود یا خیر. در این مسیر بسیار مهم است که از مشاور و مشارکت بخش خصوصی استفاده شود. در شرایط تحریمی اگر این پروژه موفق باشد، می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کند.»