کفش شما، پای ما را می‌زند

تلویزیون مدتی است اصرار دارد خانوادگی کفشی را بخریم که ادعا می‌کند کیفیت فوق‌العاده‌ای دارد. سایزبندی 30 تا 46 یک مدل کفش با سه رنگ گرفته و ناراحت‌کننده را به عنوان نقطه قوت کار معرفی می‌کند و توضیحاتی درباره زیره و رویه کفش به ما می‌دهد که بگوید با کفشی راحت سر‌و‌کار داریم ولی ما به عنوان مخاطب معمولی چیزی از آن نمی‌فهمیم. کار به جایی رسیده که به اندازه سایز پایمان جایزه میلیونی در نظر گرفته است.

اما به نظرم تماشای خانواده‌ای که از نوه هفت ساله تا پدربزرگ و مادربزرگ 70 ساله یک مدل کفش به پا می‌کنند، غم‌انگیز است. رد این سبک رویکرد و نگاه را می‌توان در سیاست‌گذاری در ایران که سیاست‌گذاری نوآوری هم زیرمجموعه‌ای از آن است، دنبال کرد.

رگولاتور سیاست‌هایش را می‌چیند و بدون توجه به بی‌میلی مخاطب، روی آن اصرار دارد و در بوق و کرنا می‌کند که شما متوجه نیستید! اتفاقا این سیاست‌ها برای شما خوب است. سیاست‌گذار نوآوری مثل همان تولیدکننده کفش، نه توجهی به قالب‌ها و مدل‌های جذاب جهانی دارد، نه به نیازی که مخاطبان متفاوت دارند.

یک مدل کفش پیش روی کسب‌و‌کارهای نوآور قرار داده و می‌گوید اگر می‌خواهی اینجا بمانی، باید با کفش‌هایی راه بروی که ما برایت دوخته‌ایم. کفش‌های ناراحت و بدقواره‌ای که کسب‌و‌کارهای نوآور اگر گزینه‌ای پیش رویشان بود، احتمالا ترجیح می‌دادند پابرهنه راه بروند و سنگ و خارهای مسیر را به جان بخرند ولی با آن کفش‌ها قدم برندارند.

چه آن تولیدکننده کفش، چه سیاست‌گذار نوآوری که محصولاتشان توی ذوقمان می‌زند، یک مشکل اساسی دارند. آن‌ها از سال‌هایی که جامعه از سر گذرانده است، عقب مانده‌اند. جامعه‌ای که بسیار دیده، خوانده و دیگر به مدل‌های قدیمی راضی نمی‌شود. شاید سیاست‌گذار با مجبور کردنشان به پوشیدن این کفش‌ها در اجرای خواسته خود موفق شود ولی خوب است متوجه باشد که مرور زمان در این بی‌میلی تأثیری ندارد؛ مردم و کسب‌و‌کارها تا ابد از این کفش‌ها ناراضی خواهند بود و در اولین فرصت آن را از پا درمی‌آورند.