گزارش دیجیتال 2023 دیتاریپورتال از اینترنت ایران نشان می‌دهد / پینترست و اینستاگرام؛ محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی ایران

ثریا حقی / جدیدترین گزارش منتشرشده از سوی وب‌سایت دیتاریپورتال (Datareportal) در مورد استفاده از اینترنت و رسانه‌ها و پیام‌رسان‌های اجتماعی در ایران، که تحت عنوان Digital 2023 در ماه فوریه منتشر شده، نشان می‌دهد که شبکه‌های اجتماعی پینترست و اینستاگرام محبوب‌ترین اپلیکیشن‌های رسانه جمعی کاربران ایرانی در سال جدید بوده‌اند.

اطلاعات منتشرشده در این گزارش حاکی از آن است که جمعیت ایران طی سال گذشته میلادی (ژانویه 2022 تا ژانویه 2023 میلادی) با رشد 0.7درصدی مواجه بوده که بیش از 588 هزار نفر افزایش سالانه را شامل می‌شود. این در حالی است که رشد سالانه استفاده از اینترنت (ثابت) نیز در یک سال گذشته با همین رقم برابر و معادل 0.7 درصد بوده است.

استفاده از اینترنت موبایل اما با افزایش 2.5درصدی نسبت به سال گذشته، در سال آغاز سال 2023 میلادی قریب به 3.1 میلیون نفر کاربر بیشتر داشته و این نشان می‌دهد که ضریب نفوذ موبایل و استقبال از اینترنت موبایل و اپلیکیشن‌ها در کشور رو به افزایش بوده است.

تعداد کل کاربران اینترنت ایران در ژانویه 2023 میلادی، 69.83 میلیون نفر عنوان شده که 78.6 درصد از کل جمعیت کشور را شامل می‌شود. داده‌های منتشرشده توسط این وب‌سایت حاکی از آن است که این تعداد، با افزایش 0.7درصدی نسبت به آمار سال گذشته، 462 هزار کاربر بیشتر را پوشش می‌دهد.

مقایسه تعداد کاربران اینترنت در ایران به‌صورت سالانه، از سال 2013 میلادی تاکنون نشان می‌دهد که روند نفوذ موبایل در ایران و استفاده از اینترنت موبایل طی یک دهه اخیر افزایش چشم‌گیری داشته و توانسته از 23.3 میلیون کاربر در سال 2013 میلادی به 69.8 میلیون کاربر در سال جدید برسد. البته بیشترین نرخ افزایش مربوط به سال‌های 2013 تا 2016 بوده و طی پنج سال اخیر، رشدی کمتر از 10 درصد را شاهد بوده‌ایم (که به دلیل اشباع استفاده از گوشی‌های تلفن همراه هوشمند بوده است).

البته گفتنی است که داده‌های منتشرشده از سوی دیتاریپورتال، با استناد به اعداد و ارقام اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) منتشر شده است. این در حالی است که سایر منابع اطلاعاتی نظیر کتاب جهانی سی‌آی‌ای (CIA World Factbook) و اینترنت ورلد استاتس (Internet World Stats) ارقامی بالای 80 درصد را برای استفاده از اینترنت در ایران نشان می‌دهند.

داده‌های منتشرشده توسط این سه منبع در خصوص میزان استفاده از اینترنت در ایران به شرح زیر است:

• اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU): 69.83 میلیون کاربر (78.6 درصد)
• کتاب جهانی سی‌آی‌ای (CIA World Factbook): 75.59 میلیون کاربر (85.1 درصد)
• اینترنت ورلد استاتس (Internet World Stats): 78.09 میلیون نفر (87.9 درصد)

میزان دسترسی به برق در ایران 100 درصد، دسترسی به آب شرب پایه 97.5 درصد، و میزان دسترسی به اینترنت نیز 78.6 درصد عنوان شده است. تعداد ایرانی‌هایی که درآمد روزانه زیر 3.65 دلار دارند نیز 6.2 درصد عنوان شده است.

بر اساس این گزارش، متوسط سرعت اینترنت موبایل ایران در ابتدای سال 2023 میلادی 40.97 مگابیت بر ثانیه و متوسط سرعت اینترنت ثابت آن نیز 11.62 مگابیت بر ثانیه عنوان شده است. این در حالی است که داده‌ها نشان می‌دهند سرعت اینترنت موبایل ایران نسبت به سال 2022 افزایش 62.7درصدی داشته؛ در حالی که سرعت اینترنت ثابت آن تنها 18.0 درصد افزایش یافته است.    

بیشترین ترافیک اینترنت (معیاری برای سنجش میزان استفاده از اینترنت) در ایران در سال جاری میلادی مربوط به گوشی‌های تلفن همراه هوشمند است که 75.41 درصد کل ترافیک اینترنت کشور را شامل می‌شود. رتبه دوم مربوط به لپ‌تاپ‌ها و سیستم‌های کامپیوتری دسکتاپی با 23.21 درصد کل ترافیک است و باقی‌مانده ترافیک، 1.37 درصد از آن تبلت‌ها و 0.01 درصد نیز مربوط به سایر دستگاه‌هاست.

درصد ترافیک موبایل نسبت به سال گذشته میلادی 13.6 درصد افزایش داشته، در حالی که ترافیک دستگاه‌های رومیزی، لپ‌تاپ‌ها و سیستم‌های دسکتاپی نسبت به سال 2022 با 28.2 درصد کاهش روبه‌رو بوده‌ است. تبلت‌ها نیز افزایش 9.6درصدی را در سهم ترافیک اینترنت طی یک سال اخیر شاهد هستند که نشان می‌دهد کاربران ایرانی به سمت سیستم‌های سبک و پرتابل نظیر موبایل و تبلت سوق پیدا کرده‌اند.

محبوب‌ترین پلتفرم مرورگر وب کاربران ایرانی در سال 2023، کروم با سهم ترافیک اینترنت 77.89درصدی بوده که نسبت به سال گذشته میلادی 5.8 درصد رشد کرده است. سایر مرورگرهای وب مورد استفاده توسط کاربران ایرانی نیز بر اساس سهم‌شان از ترافیک اینترنت در سال جاری عبارتند از:

• کروم (Chrome) – 77.89 درصد
• سافاری (Safari) – 3.46 درصد
• مایکروسافت اِج (Microsoft Edge) – 0.89 درصد
• فایرفاکس (Firefox) – 5.34 درصد
• اینترنت سامسونگ (Samsung Internet) – 8.72 درصد
• اوپرا (Opera) – 0.91 درصد
• اندروید (Android) – 0.07 درصد
• سایر اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌ها _ 2.72 درصد

این در حالی است که با وجود افزایش استقبال و استفاده کاربران ایرانی از کروم طی یک سال اخیر، سهم سایر پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌ها از ترافیک اینترنت در کشور کاهش یافته است.

همان‌طور که انتظار می‌رود، در مورد کاربران ایرانی نیز محبوب‌ترین موتور جست‌وجو در سال 2023 گوگل با سهم ترافیک اینترنت 99.62درصدی است. گوگل در سال گذشته میلادی نیز تقریباً با همین درصد غالب صدرنشین بوده و از سال گذشته میلادی تنها 0.08 درصد افزایش ترافیک داشته است.

دیگر موتورهای جست‌وجوی محبوب کاربران ایرانی نیز عبارتند از:

• گوگل (Google) – 99.62 درصد
• بینگ (Bing) – 0.31 درصد
• یاهو (Yahoo) – 0.04 درصد
• یاندکس (Yandex) – 0.01 درصد
• داک ‌داک‌ گو (DuckDuckGo) – 0.01 درصد
• سایر موتورهای جست‌وجو – 0.01 درصد

این در حالی است که با وجود افزایش استقبال و استفاده کاربران ایرانی از گوگل به‌عنوان موتور جست‌وجوی اصلی خود طی یک سال اخیر، سهم سایر موتورهای جست‌وجو از ترافیک اینترنت در کشور کاهش یافته است.

دیتاریپورتال، با ارائه لیستی از عبارت‌هایی که در سال 2023 بیشترین سرچ را در گوگل داشته‌اند، عنوان کرده که عبارت «دانلود» بیشترین میزان سرچ را در سال جاری داشته و سایر عبارت‌های سرچ‌شده در گوگل نیز به ترتیب عبارتند از:

• دانلود
• فیلم
• آهنگ
• ایران
• عکس
• بازی
• دانلود آهنگ
• امروز
• ماشین
• و…

تعداد کل کاربران رسانه‌های اجتماعی در ایران در سال 2023 میلادی 48 میلیون نفر عنوان شده که 54 درصد از کل جمعیت کشور را شامل می‌شود. به علاوه، این تعداد 68.7 درصد از کل تعداد کاربران اینترنت در ایران را نیز تشکیل می‌دهد.

پینترست با 26.23 درصد سهم ترافیک اینترنت و اینستاگرام با 26.20 درصد سهم ترافیک اینترنت، دو اپلیکیشن رسانه اجتماعی محبوب کاربران ایرانی در سال 2023 هستند. در حالت کلی رسانه‌های محبوب ایرانیان در سال جاری بر اساس سهم‌شان از ترافیک اینترنت به شرح زیر هستند:

• فیسبوک (Facebook) – 6.35 درصد
• توییتر (Twitter) – 6.22 درصد
• اینستاگرام (Instagram) – 26.20 درصد
• پینترست (Pinterest) – 26.23 درصد
• یوتیوب (YouTube) – 6.69 درصد
• ردیت (Reddit) – 14.95 درصد
• تامبلر (Tumblr) – 0.03 درصد
• لینکدین (LinkedIn) – 12.64 درصد
• ویکانتکت (Vkontakte) – 0.20 درصد
• سایر رسانه‌های اجتماعی – 0.49 درصد

جالب اینجاست که سهم لینکدین از ترافیک اینترنت طی یک سال اخیر افزایش بیش از هزاردرصدی داشته – 1151.5 درصد – و این در حالی است که استفاده از رسانه اجتماعی محبوب اینستاگرام طی یک سال اخیر، با کاهش 68درصدی مواجه بوده است.

 احتمالاً این کاهش سهم ترافیک برای اینستاگرام به فیلتر این رسانه اجتماعی محبوب پس از جریانات سپتامبر سال گذشته و اعتراضات مردمی برمی‌گردد که باعث کاهش استفاده از دو اپلیکیشن اینستاگرام و واتس‌اپ شده و استفاده از وی‌پی‌ان توسط کاربران ایرانی را به شدت افزایش داد.

سهم یوتیوب از ترافیک اینترنت به میزان 298.2 درصد و سهم توییتر از ترافیک اینترنت در سال جاری نیز به میزان 338.0 درصد نسبت به سال گذشته میلادی افزایش داشته است.

عبارت‌های دارای بیشترین جست‌وجو در یوتیوب نیز در این گزارش آمده است که دو عبارت «فیلم» و «آهنگ» بیشترین میزان سرچ را طی سال جاری داشته‌اند.

گزارش دیتاریپورتال نشان می‌دهد که 94.65 درصد از ترافیک اینترنت موبایلی ایران در سال 2023 مربوط به سیستم‌عامل اندروید بوده؛ در حالی که سیستم‌عامل آی‌او‌اس (iOS) مربوط به گوشی‌های تلفن همراه آیفون تنها 5.12 درصد از آن را به خود اختصاص داده‌ است.

این بدان معنی است که تنها حدود پنج درصد از کاربران ایرانی از گوشی‌های آیفون استفاده می‌کنند و 95 درصد دیگر بازار ایران در اختیار سایر برندهاست.

در نهایت اگر بخواهیم اطلاعات کلی و اصلی گزارش دیجیتال 2023 دیتاریپورتال در ژانویه سال جاری را در مورد ایران بررسی کنیم، به این چهار داده مهم دست پیدا خواهیم کرد:

• تعداد کل جمعیت کشور: 88.84 میلیون نفر با 77.0 درصد جمعیت شهری
• تعداد اتصالات اینترنت موبایلی کشور: 126.9 میلیون که 42.8 درصد بیشتر از کل جمعیت کشور است.
• تعداد کل کاربران اینترنت در کشور: 69.83 میلیون کاربر معادل 78.6 درصد کل جمعیت کشور
• تعداد کاربران فعال در رسانه‌های اجتماعی: 48 میلیون کاربر معادل 54 درصد کل جمعیت کشور