کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
«سحر بنکدارپور»، مقطع لیسانس خود را در رشته برق مخابرات و سپس مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا را در رشته برق الکترونیک در دانشگاه شهید بهشتی گذراند. او پس از فارغالتحصیلی در حوزه تخصصی تحصیلاتش چند سال فعالیت کرد و سپس با سندیکای شرکتهای شناسایی و مکانیابی آشنا شد. این آشنایی او را به حوزه فعالیتهای صنفی علاقهمند کرد. به همین جهت بهعنوان دبیر وارد این سندیکا که یکی از تشکلهای اتاق بازرگانی ایران بود، شد.
پس از مدتی به بنکدارپور پیشنهاد شد که دبیرکل مجمع تشکلهای دانشبنیان شود. بعد از آن بهعنوان قائممقام مرکز شتابدهی صادرات اتاق بازرگانی ایران منصوب شد تا به رئیس آن مرکز کمک کند. پس از مدتی در سمت رئیس مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران به همکاری خود با این مجموعه ادامه داد. در ادامه گفتوگوی «کارنگ» را با بنکدارپور در مورد اهداف و فعالیتهای این مرکز میخوانید.
در مورد فعالیتهای مرکز نوآوری و تحول دیجیتال بگویید. هدف از تأسیس این مرکز چه بوده است؟
در عصر حاضر شاهد هستیم که فناوری با سرعت هرچهتمامتر پیش میرود. وقتی به طول انقلابهای صنعتی نگاه میکنیم متوجه میشویم که انقلاب صنعتی اول ۱۰۰ سال، انقلاب صنعتی دوم ۷۰ سال و انقلاب صنعتی سوم ۴۰ سال طول کشیده است. انقلاب صنعتی چهارم در خوشبینانهترین حالت ۱۵ تا ۲۰ سال عمر میکند؛ یعنی زمان زیادی تا پایان آن و ورود به انقلاب صنعتی پنجم باقی نمانده است.
ما در ایران از این قافله عقب ماندهایم. تصمیم گرفتیم با ایجاد این مرکز، اتاق نقش حلقه واسط را بین کسبوکارهای سنتی و اکوسیستم نوآوری ایفا کند و بتوانیم فناوری را به کسبوکارهای سنتی وارد کنیم؛ در نتیجه مرکز نوآوری ایجاد شد. هدف ما این بوده که حلقه واسطی بین اکوسیستم کسبوکارهای سنتی و اکوسیستم نوآوری باشیم.
شما کارگاههایی برای مهارتافزایی و آموزش برگزار میکنید. محوری که این کارگاهها دنبال میکنند، چیست و چه کسانی مخاطب این دورههای آموزشی هستند؟
کارگاههای مهارتافزایی با همکاری صندوق نوآوری و شکوفایی و معاونت علمی برگزار میشوند. برای مثال برخی شرکتهای دانشبنیان در حوزههای گمرک، بیمه و مالیات مشکل دارند. ما برای این شرکتها کارگاه برگزار میکنیم و در خصوص مشکلاتشان به آنها آموزش میدهیم. یا برای شرکتهایی که در خصوص دانشبنیانشدن ابهاماتی دارند کارگاههای آموزشی برگزار میکنیم و به آنها شرایط و فرایند دانشبنیانشدن را توضیح میدهیم.
برخی دیگر از دورههای ما از جنس نوآوری هستند؛ مانند بوتکمپ سفیران نوآوری. در این دورهها سفیران نوآوری تربیت میکنیم که وارد صنایع شوند و به نفوذ فناوری کمک کنند. دوره دیگر ما کمپ صعود نوآوری است. این دوره را با همکاری تکاپو برگزار میکنیم. این دوره نیز به چگونگی پیش بردن نوآوری میپردازد. دورههای آموزشی اتاق نیز با همکاری مؤسسه آموزشی آیتک اتاق یا مدرسه تکاپو برگزار میشوند. این دو ارگان در اتاق وظیفه آموزش را بر عهده دارند.
فکر میکنید هدف اصلی اتاق، یعنی ایجاد حلقه واسط میان دو اکوسیستم سنتی و نوآوری، محقق شده است؟ شما برای رسیدن به این هدف ۹ سرفصل تعریف کردهاید و فعالیتهایی ذیل هر یک از این سرفصلها انجام میدهید. فکر میکنید چقدر توانستهاید شرکتهای سنتی را به سمت نوآوری هدایت کنید؟ با چه چالشهایی در مسیر تحقق این هدف روبهرو شدهاید؟
در این حوزه تلاش زیادی کردیم و دستاوردهای خوبی هم داشتیم. ولی اگر بخواهیم یک عارضهیابی داشته باشیم که در سال گذشته با چه چالشهایی مواجه شدیم باید بگویم اولین چالش ما در این مسیر فرهنگسازی است. در واقع فرهنگسازی شکل نگرفته است. ما برای فرهنگسازی، سرفصل جدیدی را در سال جدید میخواهیم پیش ببریم. در واقع قصد داریم یکسری مستند برای کسبوکارها آماده کنیم تا با تجربههای موفق در داخل و خارج از ایران و با مسیری که این کسبوکارها طی میکنند، آشنا شوند. در واقع با این کار به فرهنگسازی میان کسبوکارهای سنتی کمک میکنیم. بهعلاوه، سند راهبردی تحول دیجیتال را بسط دادیم. این سند به مشخص کردن مسیر و چشمانداز کسبوکارها کمک میکند.
اخیراً پیشنویس نقشه راه دانشبنیانشدن اقتصاد تنظیم شده و نشستی هم توسط مجمع تشکلهای دانشبنیان ایران و کمیسیون کسبوکارهای نوین و دانشبنیان برای بررسی آن برگزار شده است. مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی چه نقشی در تدوین این پیشنویس داشته است؟
ما در رابطه با قانون جهش تولید دانشبنیان، تجربه موفقی را با معاونت علمی کسب کردیم. بر اساس آن تجربه، سعی میکنیم همکاری خود را با معاونت علمی با این موضوع جدید ادامه دهیم؛ یعنی پیشنهادات بخش خصوصی را جمعآوری کنیم و با کمک تشکلها، کمیسیونها و شرکتها به یک نتیجهای بر اساس خرد جمعی بخش خصوصی برسیم و آن نتیجه را به معاونت علمی پیشنهاد دهیم.
البته قرار نشد که مرکز در این کار کمکی کند. ما وقتی معاونت علمی را به اتاق دعوت کردیم، سند را نوشته بودند و سند را به ما ارائه دادند. یعنی طبق قانون بهبود مستمر محیط کسبوکار کمکی از ما نگرفته بودند، با این حال از پیشنهادات ما استقبال کردند. نهتنها مرکز نوآوری بلکه مجمع تشکلهای دانشبنیان و کمیسیون کسبوکارهای دانشبنیان هم پیشنهاداتی ارائه دادند. قرار بر این شد که همه کمک کنند و مانند قانون جهش تولید دانشبنیان، پیشنهادی را به معاونت علمی ارائه دهیم.
در حال حاضر چه تعداد کسبوکار با مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی در ارتباط هستند؟
مرکز نوآوری اتاق بازرگانی مانند سایر مراکز نوآوری و شتابدهنده نیست و ما نمیخواهیم رقیب بخش خصوصی شویم و کاری که آنها انجام میدهند را انجام دهیم. ما یک هاب هستیم که تمام شتابدهندهها و شرکتها میتوانند با آن همکاری کنند. ما هم به دانشبنیانهای عضو اتاق و هم به دانشبنیانهای خارج از اتاق خدمات میدهیم. حدوداً ۱۸۰۰ دانشبنیان عضو اتاق هستند. تعداد شرکتها خیلی زیاد است و خدمات ما محدود به دسته خاصی نیست. برای مثال در هر رویداد ما با ۱۰۰ الی ۱۵۰ شرکت طرف هستیم و خدماتمان را محدود نکردهایم.
چه تعداد از شرکتهای دانشبنیان توسط خانمها اداره میشوند؟ میزان فعالیت خانمها چگونه است و آیا برنامهای برای حمایت از زنان و کمک به حضور فعالتر و پررنگتر آنها دارید؟
از میان دانشبنیانهای عضو اتاق، حدوداً ۱۴۰ دانشبنیان متعلق به زنان است. این تعداد کمی در مقایسه با سایر کسبوکارهاست. ما یک سرفصل با عنوان توانمندسازی زنان در نظر گرفتیم که در راستای آن میخواهیم به بانوان کشور کمک کنیم تا راحتتر کسبوکارهای خود را راهاندازی کنند.
با توجه به تبعیضهای جنسیتی در ایران، میخواهیم کمک کنیم که بانوان راحتتر بتوانند مشکلاتشان را حل کنند. ولی من با جدا کردن جنسیت مخالف هستم و به شایستهسالاری اعتقاد دارم. مدام تأکید میشود که چرا حضور زنان کمرنگ است. برای مثال در انتخابات ریاستجمهوری همه به این موضوع توجه میکنند که چند زن و مرد در کابینه میگذارند.
تعداد زنان یا مردان مهم نیست. چیزی که اهمیت دارد شایستهسالاری است. باید دیدگاهمان را نسبت به این موضوع عوض کنیم و بیشتر رو به شایستهسالاری بیاوریم. اما قبول دارم در کشور ما متأسفانه به دلیل تبعیضهای جنسیتی زنان مقداری محدود هستند و نمیتوانند توانمندیهایشان را خیلی ارائه دهند و اگر یک زن و یک مرد شرایط یکسانی داشته باشند، آن زن باید دوبرابر بیشتر برای رسیدن به جایگاهی برابر با آن مرد تلاش کند.