کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
محمدرضا میرزایی، فارغالتحصیل رشته مهندسی صنایع است و در حوزه مدیریت محصول صنایع مختلف چهار سال سابقه فعالیت دارد. او در حوزههای مختلفی مانند E-Health، مخابرات نوری، حقوق، سوشالکامرس و لجستیک فعالیت داشته و یک سال و نیم است که مدیریت محصول چابک و شرکت داده پردازشنگار پارس را به عهده دارد. در این گفتوگو با او به موضوع مدیریت محصول در صنعت لجستیک پرداختهایم. میرزایی معتقد است با توجه به ارتباطی که حوزه لجستیک با دیگر حوزهها دارد، مدیریت محصول در آن را نمیتوان با دیگر صنایع مقایسه کرد.
مدیریت محصول در صنعت لجستیک با سایر صنایع چه تفاوتهایی دارد؟
لجستیک با صنایع دیگر قابل قیاس نیست. لجستیک در تمام کسبوکارهای فیزیکی دخیل است؛ از سلامت الکترونیک گرفته تا سوشالکامرس و سایر کسبوکارها. کار کردن در این صنعت به شما یک دید کلی از تمام صنایع و کسبوکارها میدهد و باعث میشود لجستیک به فضایی پویا تبدیل شود و متغیرهای زیادی داشته باشد.
در طراحی محصولات لجستیکی چه نکاتی را باید مدنظر قرار داد؟
در طراحی این محصولات باید به چند نکته توجه کرد. مهمترین نکته در طراحی یک محصول لجستیکی، درک لجستیک است. لجستیک فقط تعدادی تعریف مختلف نیست؛ باید آن را از نزدیک لمس کنید تا بتوانید یک محصول خوب برایش طراحی کنید. لجستیک یک دنیای بسیار پویا دارد و همیشه با تغییرات زیادی همراه است. این تغییرات سبب میشوند شما محصولات انعطافپذیر طراحی کنید تا محصول بتواند خود را با این تغییرات وفق دهد. محصول باید بتواند خود را با تغییراتی مانند افزایش و کاهش سفارشها، تغییر مسیرها و آدرس تحویل و حتی نوسان انبار وفق دهد. در واقع متغیرهای بسیار زیادی در لجستیک وجود دارد و محصول باید به شکلی طراحی شود که بهراحتی بتواند با این اوضاع تطبیق پیدا کند و برای مثال بتواند بهطور خودکار مسیرها را بهینه کرده و سفارشات را خوشهبندی کند.
نکته دوم در طراحی محصول لجستیک، یکپارچگی محصول است. یک محصول لجستیک باید قابلیت اتصال به سیستمهای مختلف مانند سیستمهای CRM، سیستمهای مدیریت مالی و سیستمهای پست را داشته باشد و دادهها را بهراحتی و بدون مشکل بین این سرویسها جابهجا و منتقل کند. یکپارچگی به بالا رفتن کارایی سیستم کمک میکند و خطاها را کاهش میدهد.
نکته مهم بعدی، مقیاسپذیری است. مقیاسپذیری در لجستیک اهمیت زیادی دارد؛ چون با رشد کسبوکارها، حجم عملیات بیشتر میشود و آن محصول لجستیک باید بتواند بدون افت کیفیت این حجم از سفارشها را مدیریت کند.
سهولت استفاده از آن پلتفرم یا محصول لجستیک نیز مهم است. زیرا ممکن است کاربران این پلتفرمها و سیستمها، تخصص کافی و فنی نداشته باشند؛ در نتیجه محصول باید یک رابط کاربری ساده و کاربرپسند داشته باشد.
موضوع مهم بعدی مربوط به دادهمحور و تحلیلمحور بودن محصول است. برای مثال علاوهبر درآمدها، باید هزینهها را نیز کنترل و مدیریت کرد، چون با حجم انبوهی از دادهها مواجهایم و اگر نتوانیم هزینهها را کنترل کنیم، امکان محاسبه بهای تمامشده و بهینهسازی آن وجود نخواهد داشت. این مسئله به مرگ تدریجی محصول و کسبوکار در طولانیمدت منجر میشود و کسبوکار در هزینهها غرق خواهد شد.
امنیت پلتفرم و دادههای لجستیک نیز بسیار مهم است، چون کسبوکار لجستیکی با دادههای مشتری سروکار دارد. مهمترین دارایی یک کسبوکار دادههایی است که از مشتریانش دارد؛ در نتیجه امنیت دادهها را باید در طراحی یک محصول لجستیکی در نظر گرفت.
وضعیت محصولات لجستیکی ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟ این الزامات درباره آنها رعایت میشود؟
هر یک از محصولات موجود در بازار لجستیک تلاش میکنند بخشی از نیازهای کامیونیتی را پوشش دهند. هر کسبوکاری در حال تلاش است و ما هم در چابک تلاش میکنیم یک راهحل جامع ارائه دهیم تا تمام نیازهای زنجیره تأمین و لجستیک را پوشش دهیم.
از محصولات چابک بگویید. چابک چگونه تلاش میکند یک راهحل جامع ارائه دهد؟
پلتفرم چابک یک راهحل جامع و هوشمند برای مدیریت زنجیره تأمین است که اکنون بیشتر روی صنعت لجستیک تمرکز دارد. چابک به کسبوکارهای مختلف در یکپارچهسازی و بهینهسازی فرایندهای مختلف کسبوکارشان مثل عملیات جمعآوری و تحویل، مدیریت کاربران، مدیریت انبار و سیستمهای انبارداری، مدیریت هابهای منطقهای و محلی و سیستم حسابداری کمک میکند.
یکی از قابلیتها و سرویسهای خاص چابک سرویس آنی و لحظهای است که بهاصطلاح به آن سرویس On Demand میگوییم. سرویس خاص دیگر چابک، سرویس زمانبندیشده است. چابک میتواند سفارشها را بهصورت لحظهای خوشهبندی کند و همان لحظه بهترین مسیر را با سرویسهای روتین برای تحویل پیشنهاد دهد. چابک داشبوردهای لحظهای نیز دارد. این داشبوردها به مدیران و کاربران اجازه میدهد عملکردهای رانندگان، موجودی انبارها و وضعیت سفارشها را درلحظه رصد و مدیریت کنند.
یکی دیگر از ویژگیهای چابک، همان راهحل جامعی است که دربارهاش گفتم. این راهحل به شما امکان میدهد تمام امور لجستیکی و غیرلجستیکی مانند فروش، حسابداری و انبارداری را در کنار هم مدیریت و بهینه کنید. در یک کلام میتوان گفت چابک راهحل جامعی است که تلاش میکند به تمام نیازهای زنجیره تأمین پاسخ دهد.